KUŞ GÖZLEMCİLİĞİ VE FOTOĞRAFÇILIĞI
zaferK 28.09.2020 17:03:00
Her seferinde aynı heyecan ve beklentilerle çıktığımız arazinin daha verimli geçmesi için nelere dikkat etmeliyiz?
Amacımız daha çok tür görüp daha kaliteli ve yakın kayıt yapmak değimli ;o halde bazı kurallara uymamız ,bazı doğal yaşam gerçeklerini öğrenmemiz şart.Hiç kimse Verimli kuş gözlemi yeteneğine birkaç günde sahip olamaz ,bu yıllar süren ve hiç bitmeyecek bir öğrenme sürecidir.
Öncelikle bilmemiz gereken konuları şöyle bir sıralamakta yarar var:
-Hangi mevsimde hangi kuşları görme imkanımız var ?
-Hangi türler yaşamak ve üremek için nasıl bir arazi yapısını tercih ederler ?
-Kuşları sadece görerek değil sesleri ile de tanımak neden önemlidir.Sesle kuş çağırma her zaman geçerlimidir ,bazen kuşları rahatsız edip uzaklaştırmış olabilirmiyiz ?
-Kışın kuzeyden ,yazın güneyden göç ederek ülkemize gelen türleri tanımak önemlimidir ?
-Hangi göç türleri ülkemizde ürer ,hangileri bir süre kaldıktan sonra üremek için kuzeye gider ,ne zaman geri dönerler ,bunları bilmek önemlimidir ?
-Yerli kuşlar da zaman zaman bölge ve rakım değiştirirmi ?
-Ülkemizin sadece belli bölgelerinde yaşayan ,bölge dışına çıkmayan türler varmıdır ?
-Kamuflaj ,sessizlik ve hareketsizlik neden önemlidir ?
-Gözlem ve kayıt için devamlı yer ve bölge değiştirmek neden önemlidir ?
-Gözlem ve kayıt için ekipman kalitesi ne kadar önemlidir ?
Daha birçok konu var ,ama şimdilik aklıma gelenler bunlar.
.
Her bölgenin kendine has yaz veya kış görülen türleri vardır.Bunlar genelde göç türleridir.Örneğin çulluklar ,döğüşkenkuşlar,bataklık düdükçünü ,kara kızılbacak ,taşçeviren ,bazı kumkuşları gibi.Bunlar kışın görülen kıyı kuşlarındandır,zaten birçoğu geçit kuşudur.Kuzeye gitmeden önce veya dönüşünde birkaç hafta ancak görebilirsiniz.Kızılbacak ,dere düdükçünü ,kervançulluğu gibi türleri yaz-kış görebilirsiniz.Değişen iklim koşulları bazen bu döngüyü o kadar etkiler ki ,zamanla bazı kış türlerinin yıl boyu aynı bölgede kaldığını ve çoğalarak yerleşik tür olduğunu gözlemleyebilirsiniz.Örneğin beş yıldan beri göç etmeyip İzmirde devamlı kalan mahmuzlu kızkuşu gibi.
Yine hemen her bölgede ,her zaman görülebilen türler de vardır ;serçe ,leş kargası ,saksağan ,kızıl şahin ,kızılgerdan gibi.
Balık kartalını sadece kışın ,saz delicesini her zaman sulak alanlarda ;şahin ve bazı doğanları her zaman her bölgede görebilirsiniz.Saz delicesi dışındaki deliceleri sadece yazın görebiliriz.
Maskeli ve dikkuyruklu ötleğen dışındaki tüm ötleğenler ve mukallitler yaz göçmenidir,kışın görülmez
bıyıklı baştankara ve yelpazekuyruk her zaman görülebilen kuşlardandır.
Bunları sadece örnek olsun diye yazdım
daha sayabileceğimiz onlarca tür var ,bunları kitaplara bakarak öğrenmekte yarar var.
..
Bazı türler iğne yapraklı ormanları tercih eder ;örneğin çam baştankarası ,bahçe ve orman tırmaşıkkuşu ,Anadolu sıvacısı ,çaprazgaga ,şakrak ,bazı ağçkakanlar gibi
ama bazı türler her türlü ağaçlık yerlerde takılır ;büyük baştankara ,mavi baştankara ,ispinozlar ,florya gibi
tüm ötleğenler ve uzunkuyruklu baştankaralar ,çitkuşları bodur sık yapraklı ağaçlıkları veya sık çalılıkları tercih eder
Boş zamanlarınızda kuş seslerini dinleyerek öğrenmenizde yarar var.Önceleri biraz zorlansanız da ,zamanla bunu arazi deneyimleri ile pekiştirdiğinizde çok işe yaradığını ve sizi çok mutlu ettiğini göreceksiniz.Tabii zamanla hangi sesin çağrı ,hangisinin şarkı veya tehlike sinyali olduğunu da öğrenmeniz gerekir.Sesle kuş çağırma her zaman işe yaramaz ,hatta bazen yakındaki kuşları da uzaklaştırır.Bu önemli ve hassas bir konu , deneyimli kuşçularla alanda pratik yapmanızda yarar var.Bazı kuşlar nadiren öter ,ama bazıları gevezedir ,devamlı öter.Bu bir anlamda aralarındaki iletişimin devamını sağlamak içindir.Örneğin uzunkuyruklu baştankaralar genelde sürü halinde dolaşır ve birlikte hareket ederler ,iletişim için de devamlı seslenirler.Ama mavi baştankara ,büyük baştankara ve ispinozlar genelde tek takılsalar da sıkça öterek birbirleri ile iletişim kurarlar.Bazı kuşlar da o bölgenin kendilerine ait olduğunu belirtmek için öterler.Zamanla bunları ayırt edebilirsiniz.
.................................................................
Büyük orman kartalı kışı geçirmek için kuzeyden gelerek daha sıcak olan ülkemizi tercih eder.Ama küçük orman kartalı ve yılan kartalı Afrikanın kavurucu sıcaklarından kaçıp yazı ülkemizde geçirmeyi tercih eder.
Yine birçok kıyı kuşu ve ötücü ,yazın üremek için ülkemiz üzerinden kuzeye göç eder.Bu arada dinlenmek ve beslenmek için birkaç hafta mola verdiğinde ,bu dönemlerde onları görebiliriz.Örneğin kumkuşları ,döğüşkenkuş ,orman çıvgını ,söğütbülbülü ,benekli bülbül gibi.
..
Bazı yerli kuşlar iklim koşulları ve ısı değişiklikleri sonucu bölge değiştirebilir.Örneğin çalıkuşu ve sürmeli çalıkuşu ,çaprazgaga kışa doğru daha güneye ve daha alçak rakımlı bölgelere geçebilir.
Aynı bölgede yazın yüksek rakımlara çıkan kuşlar kışın daha alçak rakımlı ,daha sıcak alanlara inebilir.Örneğin ;çit kuşları ,kızılgerdan ,maskeli ötleğen gibi.
..
Bazı kuşlar belli bir bölgede yaşar ,olağan koşullarda bölge dışında görülmez.Örneğin ;güney Anadolu türlerinden arap bülbülü ,İzmir yalıçapkını ,alaca yalıçapkını ,dik kuyruklu ötleğen ,pembegöğüslü ötleğen ,çölkoşarı gibi
.
Kuşların görme ve işitme yeteneği bizlerden kat kat fazladır,o yüzden çekim noktasına yaklaştığımızda iyi bir kamuflaja ve mutlak sessizliğe ihtiyacımız olacak.Bisikletle ya da yaya olarak sadece dürbünle kuş gözlemi yapabilirsiniz.Fotoğraf veya video kaydı için en az 8-10 metre yaklaşmak gerekir.Belli bir noktada çekim yapacaksanız çadır ,kamuflajla uzanmak ya da arabayla yanaşıp kamuflajlı perde arkasından gözlemek işe yarayabilir.Kuşlar bisikletli ya da yaya kuşçuların yaklaşmasına izin vermese de arabadan pek ürkmezler.Uygun koşullarda bu avantajdan yararlanabilirsiniz.
Devamlı aynı bölge veya noktada yapılan gözlem ve kayıt her zaman verimli sonuçlanmaz.Çünkü biz pek fark etmesek te bir çok tür ,belli bir bölgeden pek ayrılmaz.Sizi ve amacınızı fark ederlerse o noktadan uzaklaşırlar.Zaten çevrenizdeki ağaç ve çalılardan devamlı sizi gözetlediklerinden emin olabilirsiniz
Onun için belli bölge ve noktalara en az 3-5 hafta arayla gitmekte yarar var .
.
En iyi ekipmanı kullanmak tabii ki hepimizin hayalidir ,ama bu hobi için her zaman çok pahalı ekipmana gerek yok.Amacımıza uygun olsun yeter.Zaten iyi bir fotoğraf için sadece ekipman kalitesi yetmiyor ;aslolan kuşa yeterince yaklaşabilmektir.15-20 metreden 80.000 TL.lik ekipmanla kaydettiğiniz kuşu 8-10 metreden 15.000 TL.lik ekipmanla kaydedebilirsiniz.Yani ya 65.000 TL.daha fazla vermeyi göze alacak ,ya da kuşa 10 metre daha yaklaşmayı becereceksiniz.
Biraz absurd gibi görünse de durum kesinlikle böyle.(Tecrübeyle sabittir
😊 )
Tüm bu yazdıklarım kişisel deneyimlerimdir
herhangi bir kaynaktan yararlanmadım.O yüzden farklı görüşler veya eksiklikler olabilir.Zaten yer darlığı nedeniyle örnek ve önerilerimi çok kısıtlı olarak sunabildim.Bir nebze de olsa yararlı olmasını umuyorum.
Işığınız bol ,lensiniz keskin olsun
selamlar ,sevgiler