Soner ve Emin bir araya gelirse ne mi olur? Bu birliktelik TÜRKİYE YE YENİ BİR KUŞ TÜRÜ DOĞURUR:)
Daha ne denilebilir :) Altı gün önce İlker Akın ve Cenk Polat ı Göksu yerine Kızılırmak deltası na gelmesi için ikna ettiğimde hedefimde böyle türler vardı. İlk iki gün Sarı kaşlı çıvgın günüydü. Sonrasında hava şartlarından ötürü delta inanılmaz göç aldı. Tek yapmamız gereken her kuşun özenle, tek tek incelenmesiydi. İştahı kabaran Soner 3.günden sonra deltaya geldi. Normalde de ben dün dönecektim. Soner in gelmesiyle bir gün daha şansımı denemek istedim. Nedense bu adamı yalnız bırakmak istemiyorum. :) Sonuç mu? Esmerin tadı da bir başka güzelmiş canııım :D
Beraber kuş baktığımız Nizam ve Kiraz a, Cernek halkama istasyonundaki arkadaşlarım Ömral a, Makif e ve Serkan a ve Hasan Debreli ye yardımları, destekleri ve arazi arkadaşlıkları için çok teşekkür ederim. Soner...Sana gelince... Söylenecek söz yok. Arazideki binbir türlü geyiğimizi buradan devam ettirmek istemiyorum ama şu satırları bile Havaş otobüsünde eve giderken yazıyorum. Seni seviyorum abi, valla bak. Doğanın nefesini koklayan bir adamsın. Gözlerindeki ışıltıyı bir ben bilirim, nadir bir kuş türü bulduğunda tabi. Ne sandınız başka lan!? :D
Hikayesini ve tanımlamasının bir kısmını Soner in fotoğrafı altında okuyabilirsiniz.
http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl15@d&idx=104652&tit=#.Uml-KHA739M
Trakus ta 400.türümün özel bir kuş olmasını diliyordum. Türkiye de 424.kertiğim :)
Herkese sevgi ve selamlarımla,
Emin
TÜRÜN TÜRKİYE DE KAYDEDİLİŞİ VE TANIMLAMA BİLGİSİ
13030 Esmer Çıvgın, Dusky Warbler, Phylloscopus fuscatus [Blyth, 1842]
İlk bakışta birçoğumuza sıradan bir Çıvgın gibi gelse de, bu bir Esmer Çıvgın. Eski dünyada yaşayan ötleğengiller genellikle Yeni dünyadaki akrabalarına nazaran daha renksizdir ve çoğu zaman ayrımı oldukça zordur. Bu da aslında bu kuşları bulmayı ve tanımlamayı daha zevkli bir hale getiriyor. Birbirlerine çok benzeyen Phylloscopusları tanımlamak, arazide görmenin ve fotoğraflamanın ötesinde, davranış bilgisi ve sesini tanıma tecrübesi istiyor. Aynı zamanda aşağıda haritada inceleyeceğiz üzere bu kuşun ve birçok diğer Asya türünün Türkiyede en uygun görülme zamanları Ekim ve Kasım aylarıdır. Üremesini tamamlamış bir Doğu Asya kuşu, kışlama alanlarına doğru binlerce kilometrelik bir yolu giderken bazen yolunu şaşırabiliyor ve soluğu Batı Asya/Avrupada alabiliyor. Bu sebeple her sene bu aylar Avrupada neredeyse bir festival havasında nadir kuşların peşinde geçer. Türkiye, kuşlar konusundaki bilgi ve becerilerimiz noktasında son yıllarda oldukça gelişsede maalesef kuş türlerini tanıma, tanımlama konusunda oldukça yetersiz kalıyor. Ben yıllardır kuşlar konusundaki yardımlarımı, desteklerimi birazda bu amaç uğruna yapıyorum. Aradan geçen seneler içerisinde çok gelişmediğimizi söylemek isterim. İşin aslı, bizim bunu profesyonel bir iş olarak yapmamızın ötesinde, Avrupada çok iyi gözlemciler, başka işlerle uğraşıp kuşları tanıma becerilerini geliştirip oldukça donanımlı kuşçular haline gelen profesyonel olmayan kuşçulardır. Bu noktada da ülkemiz hala fotoğrafımı beğenmedin, bana tanım vermedinlerle boğuşuyor. Üstelik bütün bu bilgi ve birikimimizi karşılıksız paylaşmamıza rağmen bazen bu yeni tür arayışlarımızda kullandığımız sponsorlara ilişkin maddi desteklerinin bazı insanlar tarafından başka yönlere çekiliyor oluşu bizi hem kırıyor hem de bu camiadan soğutuyor. Bilgimizi, imkanlarımız elverdiği sürece desteğe ihtiyacımız olmadan da sonuçlandırabiliriz
Bu eleştiri ve serzelişlerimin ardından işimize dönelim.
Sonuç olarak bu kuşun tanımıma gelelim.
Sonerin fotoğrafının altında yazdığımız davranış bilgilerine ek olarak;
-Koyu renkli sırt, üst kısımlarında(kanatlar, kuyruk üstü ve kuyruk) yeşil rengin hiç olmaması, kahverengimsi böğür ve kuyruk altı örtüsü renklenmesi Çıvgının Sibirya alttürü olarak trististen ayrılmasını sağlıyor.
-Bazı fotoğraflarımızda görülen kanat altının krem kahve renkli oluşu(Çıvgında açık sarı)
-Kaşının daha uzun ve belirgin oluşu
-Göz arkasındaki çizginin belirgin koyu renkli oluşu
-Alt gaganın açık renkli oluşu
-Açık turuncumsu bacak rengi
-Çıvgın türlerinin tamamından çok farklı bir sesi oluşu
Bu türe en benzeyen ve bizde de görülme ihtimali olan Koca başlı çıvgın(P.schwarzi)den genel görünüşünün daha ince ve zayıf görünümlü hali, bariz küçük kafası, daha kısa kuyruğu ve belirgin bir şekilde ince ve sivri uçlu olan gagasıyla ayrılır. Her ne kadar bazı Koca başlılarında gagası oldukça ince yapısı olsa da gaga her zaman gaga dibinde daha kalın ve kısa, üst gaga ucu ise aşağı doğru kıvrıktır. Bacakları, Koca başlı çıvgına gore daha ince ve genellikle daha koyu renklidir. Bazen bizdeki kuş gibi bacaklar oldukça açık renkli görülebilir. Kafa yapısı da bu iki türde oldukça farklı.
-Kaşı daha ince ve gagaya doğru oldukça belirgin ve beyaz
-Kaş enseye doğru çok uzamıyor.
Ayrıca Koca başlıda kuyruk üstü örtüleri ve kuyruk sokumunda görülen yeşilimtrak ton Esmer çıvgında kesinlikle görülmez. En dikkat çekici ayrımlarından biri böğür ve kuyruk altı renklenmesi Koca başlı çıvgındaki gibi contrast yaratmaz. Esmer çıvgında sarımsı kahve tonlar aynıdır. Halbuki Koca başlıda kuyruk altı neredeyse koyu sarı bir kayısı rengindedir ve bu böğrüyle contrast yapacak kadar belirgin bir farktır.
Davranış bilgisi: Tanımlama: Hali hazırda çalışılmış türlerimizden olduğu için tanımlama konusunda çok zorlanmadık. Her ne kadar aradığımız türler arasında bize en zor geleni bu olsa da açıkçası kuşu gördüğümüz an da bu fikrimiz değişti. Gördüğümüz alan deniz kenarında, kumsaldan hemen sonra başlayan çalılık(genellikle böğürtlen) ve yüksek boylu ağaçlıklardan oluşuyordu. Kuşu ilk bu çalılıklardan birinde gördük. Öteki çıvgın ve söğütbülbüllerine nazaran çalıların içinde çok daha fazla zaman geçiriyor ve sanki hızlandırılmış bir kamışbülbülü gibi hareket ediyordu. Çalılıktan uçarsa tipik çırp sesini çıkarıyor ve öteki çalıya uçtuğu süre boyunca bu sesi düzensiz aralıklarla tekrarlıyordu. Çalıya konduğu andan itibaren ya hemen içerisine girip kayboluyor ya da bir iki saniye boyunca çalılığın kenarında takılıyordu. Fotoğraflarını çekmek için genellikle bu bir iki saniyeyi kaçırmamaya çalıştık. Çalılıkların içine girdikten sonra muhtemelen zemine inip yerde besleniyordu. Birkaç kez çalılık kenarında yerde ve açıkta denk geldik. Ancak bizi fark edince hemen uçarak başka bir çalının içine giriyordu. Yaklaşık 350 metrekarelik bir alanı kullanıyor ve buradaki belli çalılara geliyor. Bir ara kanal kenarına ve hatta sazlıklara kadar gitti. Daha sonra favori mekanı olan tarafa döndü. Çalılık içerisinde durmaksızın yer değiştiriyor ve girdiği büyük bir çalının öteki tarafından çıkması bazen 30 saniyesini almıyor. Eğer girdiği çalılık ufak ise başında dakikalarca bekleseniz bile hiç hareket yokmuş gibi görünebiliyor. Konduğu yerde hareket ederken kuyruğunu bir kamışbülbülü gibi sallayabiliyor.
Habitat tercihi: Genellikle alçakta durmayı ve yerde dolaşmayı sever. Bizim gördüğümüz zamanının çoğunu alçak boylu çalıların içinde ve bazen de yerde geçirmesiydi. Suya yakın vejetasyonu bol yerleri tercih edebilir, nitekim Boytar kanalının solunda deniz kenarında kalan alan subasar bir bitki örtüsüne sahip. Çamurda beslendiğini gözledik.
Doğal yaşam alanları: Aşağıda haritayı çek edin. Sibirya, Moğolistan, Mançurya, Tibette ürer. Kışları Hindistan, Çinin güneyi ve güneydoğu Asyada geçirir.
Rastlantısal olduğu yerler: Fas, Britanya adaları, Fransa, Belçika, Hollanda, Danimarka, Norveç, İsveç, Finlandiya, Estonya, Polonya, Almanya, Avusturya, İtalya, İspanya, Israil, Macaristan, Malta
Kuşun ses kaydı:
Bu link rapora yayınlanan sayfada rapora eklenirse sonogramlı bir şekilde kullanılabilir.
Ayrıca sitedeki halini gönderiyorum. http://www.xeno-canto.org/152650
Dağılım haritası: Yeşil alanlar üreme bölgesini, mavi alanlar kışlama bölgesini gösteriyor. Böyle büyük dağılımı olan ve göç eden kuşların Avrupada ve Türkiyede görülme olasılığı belli dönemlerde çok yüksek. Muhtemelen Türkiyede gördüğümüz Esmer çıvgın, üreme sonrası kışlama alanlarına doğrudan gitmek yerine birçok öteki Asya çıvgın türü gibi batıya doğru gitmeyi tercih etmiş. İngilterede her sene ortalama 6 Esmer çıvgın kaydediliyor.
Kaynaklar: iucn redlist, british trust for ornitology
Bu aynı zamanda rapor için gönderilecek...