Dünyanın iklimi değişiyor ve sadece buzullar eriyip sıcaklıklar artmayacak bunlara bağlı olarak insanları derinden etkileyecek sonuçlar da ortaya çıkacaktır. Bunların başında en çok sağlık tehdit altındadır. Hava ve iklim olayları insan sağlığını önemli ölçüde etkiler ve olumsuz sonuçları beraberinde getirir. İklim değişikliği nedeniyle sıcaklıkların artmasıyla sıcak gün sayısı artmış ve daha sık ve uzun sıcaklık dalgalanmaları yaşanmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda da sıcaklığa bağlı ölümler ve hastalıkların sayısında artış olmuştur. Aşırı hava olaylarının sıklığının ya da şiddetinin artması, örneğin; fırtınaların artışı tehlikeli sellerin olmasına neden olmaktadır. Sıcaklıkların artması ile sağlıksız hava ve su kirliliği büyük ölçüde artmaktadır.

Sıcaklığa bağlı olarak insan sağlığı şu şekilde etkilenmektedir: Aşırı sıcak hava özellikle yaşlı insanlarda kalp ve solunum yollarını etkileyerek ölümlere neden olmaktadır. 2003 yazında Avrupa’da aşırı sıcaklıklardan dolayı 70.000 insan ölmüştür. Sıcaklıklar hava kirliliğine neden olmakta ve bunun sonucunda her yıl şehirlerde yaşayan insanların neredeyse 1.2 milyonu hayatını kaybetmektedir. Sıcaklıklar havadaki polen ve havada uçuşan alerji yapıcıların miktarını arttırır. 300 milyon astım hastasının da bu alerjikler nedeniyle rahatsızlıkları tetiklenmektedir.

Sıcaklığın artmasıyla tarım ürünleri ve üretimi olumsuz şekilde etkilenecektir. Buna bağlı olarak beslenme bozuklukları ortaya çıkacaktır. Beslenme bozukluğu ve sıcaklık stresinden dolayı ishal gibi hastalıkların çoğalması ihtimal dâhilindedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) tahminlerine göre iklim değişikliğinden dolayı beslenme yetersizliği ve sıcaklık stresinin sebep olduğu düşünülen ishal gibi hastalıkların en etkili olduğu Afrika ve gelişmekte olan bölgelerde 1970 yılında beri 150 milyon insan hayatını kaybetmiştir.

İklimsel koşullar, böcekler tarafından taşınan vektör hastalıkların yayılmasına ve çoğalmasına neden olmaktadır. Özellikle sıcak havalarda sivrisineklerin çoğalmasıyla, sıtma ve dang humması gibi salgın hastalıklar meydana gelmektedir. Günümüzde Afrika’da 450 milyon insan sıtmaya maruz kalmakta, bunlardan 1 milyonu her yıl yaşamını yitirmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yapmış olduğu bir çalışmaya göre, 2^oC’lik bir sıcaklık artışı Afrika’da 40-60 milyondan fazla insanın sıtmaya maruz kalmasına, daha yüksek sıcaklık artışlarında ise 70-80 milyondan fazla insanın sıtmaya maruz kalmasına sebep olacak ve tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda sıtmayı kontrol etmek mümkün olmayacaktır. 2080 yılına gelindiğinde 2 milyar insanın sıtma hastalığıyla mücadele edecek duruma gelmesi beklenmektedir.

Ayrıca su döngüsü değişiminin de insan sağlığını önemli ölçüde etkileyeceği düşünülmektedir. Kuraklığın, sıvı kaybından dolayı; sel baskınlarının da boğulma kaynaklı ölümlere neden olacağı ifade edilmekte, sellerden dolayı mantarlar ve sivrisineklerin çoğalacağı ve sivrisineklerin çoğalmasıyla kolera hastalığının yayılacağı öngörülmektedir.

Dünya nüfusunun hemen hemen hepsi iklim değişikliğinden etkilenecektir; fakat bazı bölgelerde yaşayanlar daha hassastır. Küçük ada ülkeleri ve kıyı bölgeleri sel baskını tehdidi altındadır. Büyük şehirlerde yoğun hava kirliliği çok fazla gözlenmektedir. Kutup bölgesindeki buzulların erimesiyle deniz seviyesinin yükselip birçok bölgenin sular altında kalacak olması nedeniyle kıyı bölgeleri iklim değişikliğinden daha çok etkilenecektir. Şu anda ve gelecekte de insanlar bu etkilerden korunmak ve kaçınmak için daha güvenilir bölgelere göç etmektedir. Fakat yüzyılın sonlarına gelindiğinde bu sağlık sorunlarının olmadığı güvenilir bölgeler kalmayacaktır. Dünyamızın her ülkesi iklim değişikliğinin neden olduğu olumsuz sorunlarla yüz yüze kalacaktır. Bunun için iklim değişikliğinin insan sağlığını tehdidinin minimuma indirilmesi için adaptasyon çalışmaları yapılmalı ve sağlık koşulları daha üst seviyelere yükseltilmelidir.

Zeynep Pelin Çeber

Boğaziçi Üniversitesi
İklim Değişikliği Çalışma Grubu

Kaynak:  http://www.yesilgazete.org