Meke Maarı / KONYA

Meke Maarı, Konya’nın Karapınar ilçesinde, sönmüş bir volkan kraterinin suyla dolmasıyla oluşan ve ortasında adacıklar bulunan bir krater gölüdür. Maar gölleri, volkanik patlamalar sonucu oluşmuş göllere denmektedir. Alan, iç içe iki krater gölünü barındırmaktadır. İsmini burada yaşayan ‘meke’ kuşundan alır. Karapınar – Ereğli yolunun 7. km’sindeki sapaktan 2 km içeridedir. Göl ve birinci krater çukurunun uzunluğu 800 m, genişliği 500 m’dir. 12 metre derinliğindedir. Meke Maarı’nda, 400 milyon yıl önce volkanik patlama sonucu oluşan krater, zamanla suyla dolarak göle dönüşmüştür. Daha sonra, günümüzden 9.000 yıl önce ikinci bir volkanik patlama ile gölün ortasındaki ikinci volkan konisi oluşmuştur. Meke Maarı, zamanla onun da suyla dolarak ikinci bir göle dönüşmesi ile meydana gelmiştir.

Ana Meke’nin ortasında bulunan ve su seviyesinden 50 m yükseklikte olan volkan konisindeki göl 25 m derinliğindedir ve suyu tuzludur. Adayı oluşturan volkanik kütlenin yapısı, en şiddetli yağmurları bile hemen emecek yeteneğe sahiptir. Meke’nin biçiminin binlerce yıldır bozulmamasının nedeni budur.

“Anadolu’nun Gözü” olarak bilinen göl, yukardan bakıldığında nazar boncuğuna benzemekte bu sebeple, iyi şans getirdiğine inanılmaktadır. Alan jeolojik yapısı sebebiyle potansiyel olarak eko turizm açısından değerlendirilmesi gereken önemli bir alandır.

Meke Maarı, volkanik bir sulak alandır. Anadolu topraklarında birçok krater gölü bulunmasına rağmen, kalderanın içinde acı bir gölünün olması sebebiyle eşine az rastlanır nadir ve değerli bir örnektir. Sığ bir göl olan Meke Maarı suyunun tuz oranı (%32) çok yüksektir.

Fauna ve Flora

Meke Maarı çevresinde volkanik karakterle uyum sağlayan kuşlar görülmektedir. İlki de alana ismini veren ‘Meke’ kuşudur. Saz delicesi (Circus aeruginosus), uzunbacak (Himantopus himantopus), toy (Otis tarda), mezgeldek (Tetrax tetrax) Meke çevresinde yaşayan ve kuş direktifine göre koruma altında olan kuş türleridir.

Ornitolojik olarak fazla tür barındırmasa da, bozkaz (Anser anser), angıt (Tadorna ferruginea), suna (Tadorna tadorna), küçük akbaba (Neopron percnopterus), kızıl şahin (Buteo rufinus), kaya kartalı (Golden eagle), uludoğan (Falco cherrug), uzunbacak (Himantopus himantopus) gibi kuş türleri belirlenmiştir. Kusbank kayıtlarına göre tepeli toygar,arı şahini, büyük kaya sıvacısı,akça cılıbıt,turna gibi kuş türlerinin de alandan kayıtları vardır. Yerel halktan alınan bilgiye göre 2003 yılına kadar 100 kadar kuş türüne ev sahipliği yaptığı söylenen alan son yıllarda pek iyi durumda değildir. Kuşların çoğu artık göl çevresine uğramamaktadır.

Volkanik küllerin ışığı fazla emmesinden dolayı göller ve çevresindeki mikro-klima etkisiyle bölgeden daha sıcaktır. Bu yüzden göl çevresinde, daha sıcak bölgelerde yaygın olan sürüngenlerden bozkır keleri (Trapelus ruderata), dikenli keler (Laudakia stellio) ve tıknaz kertenkele (Mabuya aurata) bulunur. Bunun yanında alanda kaplumbağada (Testudo graeca)

bulunmaktadır. Yabani tavşan (Lepus europaeus), kızıl tilki (Vulpes vulpes) ve değişik fare türleri alanda görülen memelilerdir.

Orta Anadolu tuzcul bozkırlarının ortasında yer alan gölün çevresinde step vejetasyonu hakimdir. Biyolojik çeşitlilik açısından da zengindir. Bölgedeki Allium sieheanum, Astragalus cicerellus, Gladiolus halophilus, Lepidium caespitosum, Limonium lilacinum, Sphaerophysa kotschyana, Verbascum pyroliforme endemik ve tehlike altında olan bitki türleridir.

Alanda, bozkıra uyum sağlamış kurak ve çorak bitki örtüsü yaygındır. İnce kumlardan oluşan topraklarda, genel olarak kendiliğinden biten bitkilerin çoğu derin köklü, dikenli, bodur, uzun ömürlü ve kuraklığa dayanabilen geven (Astragalus sp.), yavşan (Veronica sp.), adaçayı (Salvia sp.), peygamber çiçeği (Centaurea sp.), ayrık (Elytrigia sp.), sığırdili (Hydnum repandum) gibi bitki türleridir.

Alandaki Aktiviteler

Çok geniş ve düz olan Karapınar Ovası (19 km2) Konya’nın doğusunda uzanır. Meke Maarı’nın derinliği 1.2 m’yi geçmemektedir. Yüzölçümü 0.5 km2 dir. Volkanik aktiviteler sonucunda oluştuğundan acı niteliğindeki suyu magnezyum ve sodyum sülfat içerir, bu durum biyoçeşitliliğin az olmasına sebep olur.

Bölgedeki halkın tamamına yakını tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Maarın yakın çevresinde hayvancılık yapılmaz. Göl suyu tarımsal amaçla kullanılamamaktadır. Fakat 10 km2 çevresinde sayıları 10 civarında olan kuyulardan tarımsal amaçlı su çekimi yapılmaktadır.

Bölge her ne kadar eski İpekyolu üzerindeki Konya – Adana karayolu civarında olsa da alan çevresinde sanayileşme yoktur. Yerli ve yabancı turistler dört mevsim göle ilgi göstermektedirler.

Koruma ve Yönetim

Meke Krater Gölü, 1989 yılında I. derecede doğal sit alanı; 1998 yılında (260 km2’lik kısmı) tabiat anıtı ilan edilmiştir. 2003 yılında bölgede yeni kuyu açılması yasaklanmıştır. 2005 yılında Ramsar alanı olarak ilan edilmiştir.

Başlıca Tehdit ve Sorunlar

Alanı da etkileyen en önemli tehdit, Konya Kapalı Havzası’nda yeraltı su kaynaklarının giderek azalmasıdır. Özellikle şeker pancarı tarımı için bol suya ihtiyaç duyulması, ovanın altındaki su kaynaklarının gittikçe tükenmesi sonucunu doğurmuştur. Bu durum, Meke Maarı dahil, bölgedeki tüm sulak alanları olumsuz etkileyen en önemli problemdir. Kaçak kuyular önlenemediği ve sulama yöntemleri modernize edilemediği için doğal alanların suları çekilip kurumaktadır. Suların azalması ile bitki örtüsü zayıflamakta ve toprak çöle dönüşmektedir. Meke Maarı, yaz aylarında tamamen kurumaktadır. Bu durum kuşların bölgeden uzaklaşması ile sonuçlanmıştır.

Kaynak:  turkiyesulakalanlari.com, kusbank.org, konyakutuphanesi.org, kesfetmekicinbak.com

Fotoğraf ve yazılar,bilgilendirme amacıyla kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır.

Trakushaber(Cansu)