Kuşların neden kilometrelerce göç
ettiklerini merak ettiniz mi hiç?
İsterseniz kuşların neden göç ettiğine ve neden
geceleri yolculuğa çıkmayı tercih ettiklerine bakalım. Kuşların çoğu yaşamsal
faaliyetlerini gündüz gerçekleştirirler. Fakat uzun seyahatler için geceyi
seçerler. Kıyı kuşları, böcekçiller, sarıasma kuşları, çoğu serçe türleri, çalı
bülbülleri, ardıç kuşları gibi küçük kuşlar klasik gece göçmenleridir. Gece
gökyüzünde büyük bir hareketlilik yaşanır. Dolunayda teleskopla yapılan gözlemlerde kuş yollarından saatte 9.000 kuşun
geçtiği tahmin edilmektedir. Bu gece göçleri, güneşin batmasından
bir saat sonra başlar, gece yarısından biraz önce maksimuma ulaşır ve gün
ağarana kadar yavaş yavaş azalır.
Gece göçü kuşlara birçok avantaj sağlar. Bunlardan en
önemlisi düşmanlarından bu yolla kaçabilmeleridir. Gece göç eden kuşların büyük
bir bölümü küçük ve uçma kabiliyeti zayıf olanlardır. Bu yüzden gece
karanlığında uçmak bu kuşlar için daha güvenlidir. Fakat gece göçleri sadece bu
sebeple açıklanamaz. Çünkü güçlü
uçucu olan ve okyanusta hiç durmadan 3.200 kmlik bir mesafeyi uçabilen bazı
sahil kuşları da gece göç ederler.
Kuşların gece yolculuğunu seçmelerinin sebeplerinden
biri de beslenme zamanlarıdır. Genellikle gündüz beslenen kuşlarda sindirim çok
hızlıdır. Bu nedenle kuşların gündüz beslenirken kısa aralıklarla besin
almaları ve göçten önce bu besinleri vücutlarında yağ şeklinde depolamaları
gerekir. Eğer küçük göçmenler, gündüz uzun uçuşlar yaparlarsa ulaşacakları yere
gece bitkin bir halde ulaşırlar ve gece beslenemeyeceklerinden ertesi sabahı
beklemek zorunda kalırlar. Bu durumda muhtemelen bulundukları ortamın
soğukluğundan ve enerji elde edememekten dolayı birçoğu yaşamını
sürdüremeyecektir. Bu yüzden bu canlılar geceleyin seyahat ederek çok programlı
hareket etmiş olurlar. Gündüzü beslenerek ve göç için yağ depolayarak geçiren
kuşlar gece göç ederler, güneşin doğuşuyla beraber mola verirler ve bu döngü bu
şekilde devam eder.
Gece göçünün tam ispatlanmamakla beraber tahmin edilen
bir avantajı da, çevre ısısının düşük olmasıdır. Gün boyunca kanatlarını durmaksızın çırpan kuşlar için
güneş ışıkları aşırı ısınma riski oluşturur. Gece yolculuğu da bu tehlikeyi
önlemiş olur. Ayrıca harcadıkları enerji de belli bir ısı üretir. Kuşlar bu
ısıyı hızlı hızlı soluyarak ağız ve boğazlarındaki suyu buharlaştırarak ve
derilerinin üstündeki nemin buharlaşması ile yani bir çeşit terleme ile
düşürürler.
Kuşların durmadan uçabilecekleri mesafeyi büyük
ihtimalle yağ depolarından başka vücudun su kaybı da belirler. Bu yüzden gece
yapılan göçlerde havanın serinliğinden faydalanıp daha az su kaybederek vücut
ısılarını düşürebilirler. Su kaybının minimuma inmesi uçulan mesafeyi de
artırır.
Kuşlar tüm bu nedenlerle gece göçlerini tercih
ederler. Elbette vücut yapıları buna uygun olan türler dışında gündüz uçmaya
elverişli kuşlar da vardır. Ördekler turnalar, martılar, pelikanlar, atmacalar
ve kırlangıç gibi kuşlar da gündüz göç ederler. Süzülerek uçma yöntemini
kullanan leylekler ve akbabalar ise sadece gündüz uçabilirler. Çünkü uçuş
şekilleri, ısı yayılmasına ya da dağ ve tepelere çarpan rüzgârın onları
sürüklemesine bağlıdır.
Kaynak: http://blog.milliyet.com.tr
Haber için Emre Altıntaş\'a teşekkürler.