Malumunuz Türkiye ornitolojisi açısından belkide en büyük sürpriz geçtiğimiz hafta yaşandı. Bir asırdır görülemeyen ve nesli tükendi diye bilinen Yakalı Toy Konya\'da bulundu.

Bugün tekrar kuşun şu anda bakımını üstlenmiş olan Selçuk Universitesi Veteriner Fakültesinden Prof. Dr. Bilal Dik ile görüştüm. Haberler şu anda iyi, kuşun sağlık durumunda bir anormallik yok, beslenebiliyor ve yarası iyi durumda.  Ama bundan sonra ne olur, daha ne kadar ve nerede bakılması gerekir, ne zaman doğaya salınması lazım gibi sorular hala cevap bekliyor. Haliyle bu kuş ve Türkiyedeki yaşantısı hakkında hakkında hiçbirimizin bilgisi yeterli değil. Kuşun akibeti şu anda Orman Bakanlığının elinde ve sanırım yakında ne yapılacağına dair bir fikir oluşur. Umarız yapılacak olan ülkemiz doğası için bu çok kıymetli bireyin hayrına olur. Konu hakkında gerekirse yurtdışındanda fikir ve destek almak ve doğru olanı zamanında yapmak gerekir diye düşünüyorum.

Gelelim bizim kuşu doğal ortamında görmek fotograflamak olan arkadaşlarımızın merakını gidermeye. Kuşun varlığından ilk haberdar olanlardan biri olarak bende haliyle soluğu Konyada aldım. Daha önceden bu türü İsrailde görebilmiştim, o yüzden davranışları ve habitatı konusunda az çok bilgim vardı. Sonerler ilk gün aramış ama bulamamışlardı, bizimde iki günümüz vardı ve haliyle şansımız pek fazla değildi ve işin daha kötüsü bütün hafta sonu o bölge sis içinde kalınca ve görüş maksimum 100mt civarına düşünce şansımız imkansıza yakınken, mucizelere kaldı.

Yakalı Toylar sabah çok erken ve güneş batımında aktif olup, beslenmeye çıkıyorlar. Bu saatlerin dışındaki zamanda açıkta ve insanlara yakın olarak görmek nerdeyse imkansız. Habitaları ise genelde düz, yarı çöl araziler, seyrek bitkili kumlu/taşlı  bozkırlar. İşin en zor tarafıda burda zaten, bulunduğu bölge ve civarı buna benzer alanlarla dolu. Moraliniz bozulmasın bakılması gereken alan miktarı yaklaşık ON BIN KİLOMETREKARE...  Sadece tam bulunduğu alanları baz alırsak en az 800km2 bir alanı kontrol etmek lazım. Birde sadece belli saatlerde aktif olduklarından,  böylesine devasa arazileri tarayarak, kaç tane kaldığını bile bilemediğimiz bir türü bulmak çok ama çok zor. Eğer bir şekilde başka bir bireye doğasında rastlanırsa, şansımız o kadar artabilir çünkü bu kuşlar genelde göç etmiyor ve belli bir bölgede bulunabiliyorlar. Ama o bölge nasıl bulunur işte orası  pek kolay değil. Oradai bayağı bir avcı ve köylüyle görüştük. Tahmin edersiniz ki bilgiler pek tutarlı değil. Kimi bu kuşu gördüğüne emin, kimi hiç görmemiş, bazısıda zaten yanlış kuşu tarif ediyor. Tabi birde bize söylenenlerin, anlatılanların ne kadarı doğru ne kadarı yanlış ondanda emin olamıyorsunuz. Heryerde olduğu gibi oradada kontrolsüz avcılık hat safhada, kuşu bulduklarında vurabilirler oda yüksek bir ihtimal. Özetlersek bu kuş öyle bir haftasonu oralara gideyim şunu çekipte döneyim diyebileceğiniz bir tür değil, öyle düşünüyorsanız gittiğinizde hayal kırıklığına uğrayıp vaktinizi boşa harcayacağınız nerdeyse kesin. Tek ve en yüksek ihtimalli çare, oraların çok kalabalık ve sistematik bir şekilde taranması ve oranın yerel insanını bilinçlendirerek o bölge insanı tarafından bulunmasını sağlamak. Aksi takdirde kuşun tekrar bulunması mucizelere bağlı.

Başka bir çözüm ise ve bence bu yapılmalı, şu anda bakımda olan kuşa doğaya salmadan evvel bir verici takıp izlemek. Böylece varsa diğer bireyleride bulabilmek kolaylaşır. Tabi bu bizim ülkemizdeki  mevzuatlar yüzünden oldukça bürokrasisi fazla ve  zahmetli bir iş. Şimdilik bu kadar, konu hakkında başka gelişmeler olduğunda sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.

Selamlar, saygılar

Murat Çuhadaroğlu