Doğa Derneği, Türkiye bozkırlarında üreyen nesli tehlike altındaki kuş türleri için yeni bir koruma programı başlattı. Bozkırlar sanılanın aksine boş alanlar değil, doğal yaşam açısından Türkiye’nin en zengin yaşam alanlarından biri. Kartallar, akbabalar, turna ve toy gibi nesli tehlike altındaki kuşların büyük kısmı bozkırlarda yaşıyor. Doğa Derneği’nin nesli tehlike altındaki yedi bozkır türü için oluşturduğu koruma programı, tarım alanlarını ve meraları kullanan yerel halkla işbirliği ile yürütülecek. Program, sürmeli kızkuşu, küçük akbaba, bozkır kartalı, şah kartal, toy, turna ve dikkuyruk türlerini korumayı hedefliyor. Su kuşu olmalarına rağmen, dikkuyruk ve turna da bozkırlarla ilişkili sulak alanlarda ürüyor.

Program kapsamında ele alınan türlerin turna hariç tümü Dünya Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) kırmızı listesine göre küresel ölçekte tehlike altında. Turnalar ise Anadolu ölçeğinde yok olma sınırına gelmiş durumda. Sürmeli kızkuşu, bu türler arasında nesli kritik ölçüde tehlikede olan ve Anadolu bozkırlarında sadece göç sırasında görülebilen bir tür. Diğer altı tür ise Anadolu bozkırlarında yuva kuruyor. Koruma programı kapsamına alınan türler arasında şah kartal Trakya’da önemli sayılarda ürüyor.

Türkiye, özellikle nesli tehlike altında olarak belirtilen küçük akbaba için çok önemli. Dünya Kuşları Koruma Kurumu (BirdLife International)’a göre dünyada yaşayan küçük akbabaların yüzde yirmisi, Avrupa’da yaşayanların da üçte biri Türkiye’de bulunuyor. Yapılan son araştırmalar, bozkır kartalı ve şah kartalın üreme alanları açısından Türkiye’nin önceki tahminlerden çok daha önemli olduğunu vurguluyor. Önümüzdeki hafta ve aylarda, Doğa Derneği kuş ve sosyal bilimler uzmanları bu türler için önemli yaşam alanlarında, yerel halk ile birlikte yol haritaları belirleyecek. Bu türlerin üreme bölgelerinin büyük çoğunluğu, özel araziler ve meralarda, yani özellikle çoban ve çiftçiler tarafından şekillendirilen alanlarda bulunuyor. Bu süreçte Doğa Derneği, Bulgaristan Kuşları Koruma Derneği (BSBP) ve Macaristan Kuşları Koruma Derneği (MMI) ile küçük akbaba, şah kartal ve bozkır kartalını korumak için çalışacak. Orta Doğu Ornitoloji Derneği (OSME) ise Orta Anadolu’da dikkuyruk türünün korunmasını için Doğa Derneği’yle birlikte çalışıyor.

Doğa Derneği Koruma Programı Koordinatörü Itri Levent Erkol, konu hakkında şunları söyledi: “Anadolu’nun mera ve bozkırları nesli küresel ölçekte tehlike altındaki bozkır türlerinin korunması için çok önemli. Bu kuşlar tarım alanları, özel araziler ve meralar gibi alanlarda dağınık olarak üredikleri için yasal korumanın yanında yerel halk eliyle koruma büyük değer taşıyor. Şimdi anlıyoruz ki nesli tehlike altındaki türlerin kaderi, aynı yaşam alanını paylaştıkları Anadolu’nun çiftçi ve çobanlarının ellerinde. Doğa Derneği yeni koruma programıyla, dünyanın farklı yerlerindeki örneklerden de faydalanarak bu nadir kuşların yaşadığı kırsal alanlarda iletişim ağları ve işbirlikleri kurmayı amaçlıyor” dedi.

Bozkır kuşlarını yaşatmak için siz ne yapabilirsiniz?

Nesli tehlike altındaki yedi bozkır kuşuyla ilgili duyum, gözlem, fotoğraf ve videolarınızı bizimle paylaşın.

Bu canlılarla aynı alanlarda yaşayan kişilerle konuşun ve bu türler hakkındaki bilgilerini kaydedin, derleyin ve bize ileterek koruma çalışmalarını daha sağlıklı yapmamızı sağlayın.

Bu türlere dikkat çeken sanatsal çalışmalar yapın, sosyal medya kanallarımızdan paylaşalım.

Yedi bozkır kuşunun varlığına dikkat çekmek için farkındalık çalışmaları yürütün, duyuralım.

Eğer yaşadığınız bölgede bu türlerden hangileri yaşıyorsa bizimle iletişime geçin, birlikte koruma çalışmaları geliştirelim.

Ayrıntılı bilgi ve gönüllü olmak için iletişim: levent.erkol@dogadernegi.org

Foto: Ahmet Karataş