IUCN (International Union for the Conservation of Nature) tehlike altındaki türler “Kırmızı Liste”si dünyada hangi türlerin en fazla yok olma tehlikesi altında olduğunu ve hangi türlerin koruma önceliği olduğunu belirliyor. Tehlike altındaki “kuş türleri” konusunda otorite olan BirdLife İnternational ise, dünyadaki kuş türlerini Kırmızı Liste kategorileri ve kriterleri açısından değerlendirip tehdit durumlarını belirleme çalışmalarını koordine ediyor. Onlarca yıldır arazide çalışanlardan akademisyenlere, kuş uzmanlarından NGO’lara binlerce insanın emeği ve katkısıyla toplanan bilgiler, sadece bir liste olmanın da çok daha ötesinde.

Dört yılda bir daha kapsamlı olmak üzere her yıl, küresel toplamı 11,000’den fazla olan kuş türlerinden bir kısmının durumu değerlendiriliyor ve bazı türler tehdit açısından aşağı veya yukarı kategoride değerlendirilebiliyor. BirdLife ortaklarının özverili çalışmaları sayesinde bazı türlerin listede aşağı kategoriye inmesi kutlanıyorsa da, bu türlerin iyileşme yolunda bir basamak yükseldiği ama henüz kurtulmadığı unutulmamalı. Üst kategoriye çıkan türler için ise kocaman kırmızı alarm veriliyor. 

Kırmızı Liste kategorileri: Tükenmiş; Doğada Tükenmiş;   Kritik; Tehlikede; Duyarlı;

Tehdite Açık; Düşük Riskli;   Yetersiz Veri;    Değerlendirilmemiş

https://www.birdlife.org/redlist

Kuşlar ve Kırmızı Liste: IUCN Kırmızı Liste 2020 Güncellemesi

“Kırmızı Liste” tehdit altındaki türleri listelemekten çok daha fazlası: Türlerin koruma durumu açısından dünyanın en kapsamlı bilgi kaynağı; Yaşam barometresi. Küresel tür çeşitliliğinin sağlığı açısından kritik bir gösterge; Biyolojik çeşitliliğin korunması ve politika değişikliği çalışmaları için güçlü bir araç.

Tehdit kriterleri olarak: nüfus azalması, coğrafi alanın daralması, düşük nüfusta azalma, çok kısıtlı nüfus, yok oluş olasılık analizleri vb kullanılıyor. Örneğin, nüfus azalması 10 yıl (veya 3 kuşak- hangisi uzunsa) %80’den fazla azalmışsa kritik, %50 Tehlike, %30 Duyarlı sayılıyor.

2020 Kırmızı Liste güncellemesinde (arasında kızıl çaylak olan) 78 tür daha düşük risk kategorisine inmiş, 40 tür daha yüksek kategoriye çıkmış, 11 tür (taksada değişiklik vb) ilk kez kategori almış, 3 tür (yeterli veri ile) ilk kez kategori almış.

Kırmızı Liste verileri, bilimsel araştırmalar, kaynak tahsisi, koruma politikaları ve planlama, eğitim, vb çalışmalarda kullanılıyor. BirdLife’ın küresel programlarını da destekliyor.

Biyolojik Çeşitlilik Konvansiyonu altında Aichi 12 hedefine göre, 2020’ye kadar koruma altındaki türlerin yok olmasının engellenmesi ve durumlarının iyileşmesi gerekiyordu. Çok az bölgede bu yönde başarı elde edilebildi (Fotoğraf 2: grafiklerde kuş gruplarının hepsinin durumunda düşüş görülüyor.)

https://www.youtube.com/watch?v=QI8ec0v4oVg