Açıklama :
Tipik bir kumsal kuşudur. Bir çok kumkuşundan iridir. Bacakları siyah, kalın ve düz gagası kısadır. Kışın üst tarafı açık gri, alt tarafı ise beyazdır. Kanatları daha koyu siyahtır ve beyaz geniş bir kanat çizgisi vardır. Mahmuzu olmayan tek kumkuşu (Calidris) türüdür.
Gencinin üst tarafı daha koyu desenli ve kontrastlıdır.
İlkbahar ve sonbaharda başı, göğsü ve sırtı değişken kızıllık ve koyulukta ve kirli-gümüş rengi harelidir; alt tarafı her zaman beyazdır. Erkek ve dişileri benzer görünümdedir.
Kış giysisinde karakarınlı veya büyük kumkuşuyla karışabilir. Üreme giysisinde ise henüz Türkiye\'de kaydedilmemiş kızıl boyunlu kumkuşuyla (Calidris ruficollis) karıştırılabilir ancak ondan çok daha iri bu türdür.
Latince ismi bazı kaynaklarda Crocethia alba ya da Erolia alba dır.
Alem: Animalia (Hayvanlar), Şube: Chordata (Kordalılar), Sınıf: Aves (Kuşlar), Takım: Charadriiformes (Yağmur kuşları), Familya: Scolopacidae (Çullukgiller), Cins: Calidris
Tür: C. alba
Tanımı :
Habiatı :
Genelde kumlu deniz kıyılarını tercih etseler de denize yakın göletler, kumlu veya çakıllı dere kenarları ve hatta iç bölgelerdeki göl kıyılarında da görülebilirler.
Yayılışı :
Ülkemizde Batı Akdeniz, Ege, Marmara ve bölgelerinde, Orta ve Doğu Anadoluda göl kıyılarında geçit kuşu olarak rastlanır.
Üreme zamanı Kuzey Kutbu\'na yakın yüksek enlemlerde taşlı ve drenajı iyi tundrada yaygın bir türdür. Baskın alt-türü alba Grönland\'dan batıya Kuzey ve Orta Sibirya\'ya doğru bulunur; rudibus ise Kanada, Alaska ve muhtemelen Doğu Sibirya\'da yavru çıkarır.
Beslenme :
Böcekler, örümcekler, salyangozlar, kurtlar ve yeşilliklerle beslenir.
Biyolojisi :
Üreme habitatı göl kıyıları, kumluk veya çakıllı nehirlerdir. Genelde deniz seviyesinden 60 ila 800 metre yüksekte yuva kurarlar. Yuvalarını küçük yapraklar, çimen, yosun veya söğüt yapraklarıyla döşerler. Yumurtaları zeytin yeşili veya kahverengi noktalıdır. Bir çok kıyı kuşunda olduğu gibi bu türde de kuluçkaya erkekler yatar.
Göçü :
Göçleri çok uzun menzillidir. Üreme bölgeleri ve kışlama bölgeleri arasında 3.000 ila 10.000 kilometre yol kat ederler. Uzak gidenler daha geç vardıklarından bölgeyi daha sonra terk ederler. Erginlerin çoğu üreme bölgelerini Temmuz ve Ağustos\'un başında terk ederler. Gençler ise Ağustos sonu ve Eylül başlarında kışlama bölgelerine doğru yola çıkarlar.
Kuzey yolculuğu Mart ayında başlar.
Üreme zamanı dışında güney ve orta enlemlere yayılır. Afrika, Asya, Güney Amerika ve Avustralasya\'da yer alan kıyılarda yaygın olarak bulunur.
Popülasyonu:
Dünya nüfusu 620.000 ila 700.000 birey civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Davranışları :
Kışın gruplar halinde yaşamayı tercih ederler. Kıyılarda dalgaların uç bölümlerini ileri geri koşarak takip edip beslenmeleri en belirgin özelliklerindendir. Erkek bölgesini korumakla da görevlidir ve bu görevini saldırgan bir şekilde yerine getirir.
Tek, bazen de iki eşli bir türdür (bir dişi ve iki erkek).
Yerel Adlar :
Akça kumkuşu olarak da anılır.
Ses-Ötüşü :
Uçuş esnasında sesi kısa ve sert bir kit.
Beslenirken devamlı söylenirler.
Kaynaklar
http://tr.wikipedia.org/wiki/Ak_Kumku%C5%9Fu
Chandler R. 2009, Shorebirds of Northern Hemisphere, Christopher Helm, Londra, 447 sf.