Tubitak Turkiye Kuslar tur siniflamasina gore; 51. familya olan bozbogangillere dahildir. Bozbogangiller familyasinda uc tane kus vardir; Prunella modularis (Linnaeus, 1758) (Dağ Bülbülü) Prunella ocularis (Radde, 1884) (Sürmeli Dağbülbülü) Prunella collaris (Scopoli, 1769) (Büyük Dağbülbülü) Alem: Kingdom: Animalia Kol: Phylum: Chordata Sinif: Class: Aves ( kuslar) Takim: Order: Passeriformes ( otucugiller) Ust sinif: Suborder: Passeri Aile: Family: Prunellidae Richmond, 1908 Cins: Genus: Prunella Alpine Accentor, Prunella collaris Altai Accentor, Prunella himalayana Robin Accentor, Prunella rubeculoides Rufous-breasted Accentor, Prunella strophiata Siberian Accentor, Prunella montanella Brown Accentor, Prunella fulvescens Radde\'s Accentor, Prunella ocularis Black-throated Accentor, Prunella atrogularis Koslow\'s Accentor, Prunella koslowi Dunnock, Hedge Accentor or Hedge Sparrow, Prunella modularis Japanese Accentor, Prunella rubida Maroon-backed Accentor, Prunella immaculata Yemen Accentor, Prunella fagani Kuslar sinifinda, sadece ve sadece Palearctic ( Dunyanin 8 eko bolgesinden en buyuk olanidir, Sinirlari Avrupa\'nin sulak alan harici tum karalarini, Asya\'nin kuzeyini, Himalaya\'larin eteklerini, Kuzey Afrika ve Arap Yarimadasinin kuzey ve orta alanini kapsar ) bolgeye ait endemik tur, bulbulgillerdir. Kuşlar sınıfının, ötücü kuşlar takımının, bozboğangiller familyasından... 15 cm kadar boyda, sırtı kırmızı kahverengi, karnı beyazımsı renkte, Avrupa ve On Asya\'da orman ve steplerde yaşayan, Türkiye\'de Trakya, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kışın, diğer bölgelerde her mevsim yaşayan, böcek ve böcek larvaları ile beslenen bir kuş türü. Genel gövde hatları ile kızılgerdana benzer.Başı ve gögsü gri, böğrü kalın kızıl çizgili,sırtı serçe gibi kahverengi üzerine siyah çizgilidir. Yetiskinlerde bas gri renkli ve esler benzer renk tonlarindadir. Yetiskin video tanimlamasi icin ; http://ibc.lynxeds.com/video/dunnock-prunella-modularis/close-adult Durusu kizilgerdani andirir. Goruntusu, yapay bir sekilde serce familyasi ile benzerlik gosterse, de tamami ile sercelerden farklidir. Sogut bulbulu ve benekli bulbule anatomik olarak en yakindir denebilir. Gagasi , topragi delerek cikararak besin sagladigi boceklere ulasabilmek icin sivridir. 473 dağbülbülü Prunella modularis TABLO 74 Dunnock (Hedge Accentor) B: 14,5 cm. . Boyu ve rengi serçeye benzer, üstü canlı kahverengi ve bariz çizgili, başı ve ön tarafı gridir. İnce ve ötleğene benzeyen gagası, daha ince yapısı ve kırmızı bacakları dikkat çeker. Çoğu zaman benekli kanat çizgisi fark edilebilir. Gencinin tepesi, kulak örtüleri, boynu ve alt tarafının büyük kısmı kahverengi beneklidir, yazın sonunda erişkin giysisine kavuşurlar. Diğer dağbülbüllerinden temelde baş deseninin olmamasıyla ayrılır.

Adindan anlasilabilecegi gibi, genel olarak daglik arazilerde yasar. Dag rakimi olarak, agac cizgisinin ustunde, fakat kar cizgisinin altinda gorulebilir. Himalaya turu, ureme zamani denizden 17,000 ft yuksekligi tercih etse bile, genel olarak familya, alt rakimlarda urer. Yeni Zelanda, Ingiltere, Japonya, Avrupanin hemen hepsi ve Rusyanin batisina uzanir. Ingilizler dagbubullerini cok severler, unlu ingiliz yazar Emili Bronte, Ruzgarli Tepeler romaninda , Dagbulbullerinin, guguklari yetistirmesine refere ederek, Heatcliff\'i evin icinde bir guguk kusuna benzetmistir.

Ulkemizde ; Trakya, Marmara ve Ege bolgelerinde sadece kis aylarinda, diger bolgelerde her daim yasar. Avrupa\'nın ılıman kesimlerinden, Asya\'nın iç bölgelerine kadar olan yerlerde bulunurlar. Dağılım alanlarının orta batısı ve güneyinde yerleşik olarak bulunsa da, böcekçil olması sebebiyle soğuk havalarda kisa mesafeli ucus ile daha güneye göç ederler. Daglik bolgelerdeki alt rakimlar, bahçeler, korular, fundalıklar kuşun yerleşim alanlarıdır.

Asil olarak böcek ve böcek larvaları ile beslenir. Karinca, solucan, orumcek, sinekler menulerindedir. Yaz aylarinda ozellikle toprak altinda, arama calismalari yaparlar. Kis aylarinda, patlamamis tohum ve bogurtlengiller familyasi besin listeleri icindedir. Ilginc sekilde, tohumlari ogutmek iicn granul kum yutarlar, boylece midelerinin ogutme isine yardimci olurlar. Genellikle Kizilgerdan menusunun aynisina sahipler diyebiliriz. Kiz aylarinda, yiyecek stogunun azaldigi zamanlarda, yiyecek alanini koruyan Kizil gerdanlarin, Dag bulbullerini kovaladiklarina sahit olabiliriz. Aslinda dagbubullerinin toprakta yiyecek aramak icin esinmesini tarla farelerinin hummali haline benzetebiliriz.

Dişi Prunella modularis birden fazla erkekle çiftleşir. Dişi kuş erkeğin yanından ayrılıp geri döndüğünde erkek kuş dişinin kloak’ını gagalar ve diğer erkeklerin spermlerini dışarı atılmasını sağlar. Amaç kendine ait yavru sayısını maksimize etmektir. Bu durum Gizli poliandri olarak da tanımlanır. (poliandri:Bir dişinin çok sayıda erkek çiftleşmesidir.) Poliandri, kuslar arasinda seyrek gorulen bir durumdur. Kuslarin sadece %2 sinde gorulur. Geri kalan kuslar, genelde tek esli ureme yaparlar. Dagbulbullerinin davranislarini inceleyen ve bir kac yil oncesine kadar gizemi cozulememis olan ; birbirlerinin kuyruk altina, basini sokma hareketinin nedeninin poliandri oldugunu kesfeden zoolog Profesor Nick Davies, (Cambridge Botanical Garden) dir. http://www.zoo.cam.ac.uk/zoostaff/davies.htm Yuvalari fincan seklindedir, icine yaklasik 4 adet beneksiz mavi veya yesil yumurta birakirlar. Cinsler benzer renklerdedir. Bacakları turuncu-kahverengidir. Gencler, yetiskinlerde gorulen gri tonlamasina sahip degildirler. Genclerde gri tonlar yerine , kahverengi cizgilenme fazladir. Genclerin yesil zeytin tonundaki gozleri, ilk yilbaslarina eristiklerinde, inanilmaz guzellikte, borda-kirmizi bir ton alir.

Dag Bullbullerinin de dahil oldugu , otucu kuslar familyasi kuvvetli sekilde gocer degildir. Fakat soguk hava durumuna gore, altitude ( rakim) degisikligi yapabilirler, veya kisa mesafeli olarak iliman havaya siginabilirler. Dagbulleri kisin , besin bulacaklari iliman bolgelere, tohumlu bahce ve alanlara inerler. Dagbulbuleri, besin arayisi icinde iken, atmacalar icin cok kolay av olurlar.

Tum dunya uzerindeki Prunella cinsleri icin Bird Life Organization ( Kus Dunyasi Organizasyonu ) 500.000 ile 2.000.000 arasinda bir sayi ongoruyor. Yayilisi dunya uzerinde, yaygindir. Tum Avrupa\'da, Rusya\'nin bati bolgelerine kadar gorulur. Ilginc bir sekilde, 1860-1880 arasi Yeni Zelanda ya Ulusal Iklim komitesince birkac yuz cift olarak tenitilmistir ve hala orada uredigi gorulmektedir. Tehlike altinda degildir. Aslinda Ingiltere\'de ki populasyan, 1975-2001 arasi %45-60 arasi dusus gostermistir. Ana nedenin, ormanlik alanlardaki azalma, ve yasam sartlarinin degismesi oldugu dusunulse dahi, bu kadar yuksek yuzdeli kaybi tam aciklamak mumkun olmamistir. Ozellikle, Ingiliz kirsal alaninda , iyi bilinen , taninan ve sevilen bir turdur. 1986 den beri dunya populasyonu tutarli sayida kalmistir. Ingiltere deki populasyon dususunden, Ingiliz adalari ve Galler bolgesi etkilenmemistir. Aksine, artisa gecmistir. http://animals.jrank.org/pages/1145/Hedge-Sparrows-Prunellidae-DUNNOCK-Prunella-modularis-SPECIES-ACCOUNT.html#ixzz0V7EHvcUI

Dunnocklar, yani dag bulbulleri gosterissiz gorunus ve davranislarina ragmen, izledikce oldukca enteresan kuslardir. Bulbulgiller grup olarak, ( Flock) yasama egilimindedirler.   Ama, Dagbulbulu haric.. Dagbulleri gizemli ve utangictirlar. Dagbulbulu, beslenme haricinde kendi basina takilmayi sever. Dagbulleri \'\'shuffle wing\'\' takma adi ile de anilirlar. Kur zamani ve / veya gosteri yapmak istediklerinde . kanatlarini ile kirpma, cevirme, alt ust etme gibi gosteriler sergilerler. Kur zamani, es bulmak icin erkekler inanilmaz bir caba ile sarki soylerler, oterler. Hatta toygar benzeri ucus sarkilari ile , disiyi kendilerine cekmeye calisirlar. Bu kadar cabaya ragmen, pek cok turun aksine, yuva olusturma ve kulucka evresine hic katilmazlar. Tum isi disiye yaptirirlar. Yani , kus familyasinin belki de en akilli erkekleri dagbulleridir. Zavalli karatavuk erkeginin , dagbulbulu erkeginden sovenizm ( kazak erkek) dersi almasi gerek diyebiliriz:) Yine de hakkini yememek gerek, cunku yavrulari doyurma zamani geldiginde, uzerine dusen gorevi yerine getirir. Hatta ayni disi, 2 erkek ile uremis ise, 1 disi ve 2 erkegin, ikisini birden yavrulari beslemeye calisirken gormek mumkundur. Dağbülbülü, yerden diğer kuşların düşürdüğü yiyecekleri de toplar. Yuvasını çalı ya da kozalaklı ağaçlara yapar. Ureme sezonlari Nisan basindan, Temmuz sonuna dek surer. Ureme zamani yalniz veya cift olarak takilsalar da, kisin iyi besin saglayan alanlarda 100 bireylik ve ustu gruplar olusturabilirler. Ilginc bir sekilde Guguk kusu yumurtalarini , kendi yumurtalarina hic benzememesine ragmen kabul ederler. Saklı kalmayı sever, her zaman bir çalının dibinde dolaşır. Sadece öterken alçak bir ağacın açıktaki tepesine veya çalı tepesine tüner. Yerdeyken ani hareket eden bir kuştur

Cit serçesi, bozboğan. Shuffle-Wing ( Kur zamani , atraktif kanat gosterileri nedeni ile) Dunnock: old English dun-, brown, + -ock, small bird: \"little brown bird\" Kucuk , kahve rengi kus. Accentor : Alpine Accentor (Accentor collaris). (Late Latin) \"sing with another\" (ad + cantor) : Birlikte-sarki-soyleyen French: Accenteur mouchet German: Heckenbraunelle Italiano: Passera scopaiola Spanish: Acentor Común English: Hedgesparrow , Dykie, European Dunnock, Hedge Accentor

Sesi: Hızlı ve aksak bir ritimde tiz, berrak ve tekrarlanan çakımalardan oluşan ötüşü ‘tiip titteri-tiip titteri-tiip titteri-tiip’ olarak yazıya dökülebilir. Kısa sesi oldukça keskin ve metalik bir ‘tsiip’ olup saklandığı yerden çıkarılır ve başkankaraya benzer. Yüksekten geçit yapan kuşlar çok tiz ve çınlayan bir ‘dididididr’ çıkarırlar http://ibc.lynxeds.com/video/dunnock-prunella-modularis/bird-singing-2 Gorunusleri siradan olmasina ragmen, davranis bilimci zoologlarin en cok arastirma yaptigi turlerin basinda geliyor dag bulbulleri ... Iki onemli ozellikleri var.. Ilkine yukarida degindik, ciftlesme aliskanliklari.. Digeride 10 degisik otus arasinda degiskenlik gosteren repertuarlari... Erkeklerin, es ararken, ucarken, diger bir erkek ile karsilastiginda cikardigi sesler incelendiginde, cok degisik otusler oldugu gorulmus. Ayni sekilde, disilerin de, kur zamani, ve besin alanini belirleme zamani cikardigi sarki, degiskenlik gosteriyor. Bir dagbulbulu sizi gorunusu ile degil ama sesi ve otusu ile buyuleyebilir. Ötüşü Ötüşleri ince ve cinlamalıdır. Israrli metallik bir cagrisi vardir. Sakıması biraz hüzünlüdür.  Kızılgerdandan daha uzun cümleli ve çıt kuşundan daha az şiddetlidir. Kur zamani, Toygarlarin yukselen sarkilarina benzer otusler ile es arar. En sık duyulan sesi; tiz ve ince b,r \'tsiip\' çogunlukla sesiyle fark edilir. Genel gövde hatlarıyla kızılgerdana benzese de özellikle beslenirken dik değil yatay duruşludur; korunmasız tüneğinde öterken dik durur. Ayrica otusu Citkusu ile de karistirilabilir ama Citkusunun otusundeki trill sesi devamli ise de , dag bulbulunun otusundeki trill sesi devamli degildir. Dag bulbulunun otusu , inanilmaz guzeldir. Hatta , Japonya alt turu olan Japanese Accentor, Prunella rubida\'yi Japon Imparatorlari , sirf otusunu duymak icin bahcelerinde, kafeslerinde beslerlermis.

http://en.wikipedia.org/wiki/Accentor References McClure, H. Elliott (1991). Forshaw, Joseph. ed. Encyclopaedia of Animals: Birds. London: Merehurst Press. pp. 184. ISBN 1-85391-186-0. Burton, Maurice and Burton, Robert (1974). The Funk & Wagnalls Wildlife Encyclopedia. 1. New York, N.Y.: Funk and Wagnalls. OCLC 20316938. Harrison, An Atlas of the Birds of the Western Palaearctic, 1982 http://ibc.lynxeds.com/species/dunnock-prunella-modularis Kazimcapaci.com Kaynak : www.idefix.com/kitap/turkiye-ve-ortadogunun-kuslari-r-f-porter/tanim.asp?sid=CPORZO6HJ6XDEFBUY801 Sayin Bilen\'e katkilari icin tesekkurler.