Actitis hypoleucos – Dere Düdükçünü: Boy 18-20.5 cm, kanat açıklığı 32-35 cm kadardır ve 80 -120 gr. ağırlığındadır. Kısa bacakları, kuyruk sallaması ve kendine has uçuşuyla tanınır. Öteki düdükçünler gibi uçarken yukarı tırmanmaz; alçaktan ve suya yakın uçar; kanatlarını kürek çeker gibi çırparak aşağı doğru tutar. Tüyleri görülmeden davranışlarından ve vücut şeklinden tanınır. Kısa boyunlu, uzun kuyruklu, genellikle kısa bacaklı, küçük düdükçünlerdendir. Erişkinin, sırtı grimsi/yeşilimsi kahverengi, göğsü ortada daha beyaz olup, açık kahverengimsi, karnı beyazdır. Kanadının ön tarafında kanca şeklinde çok belirgin bir beyazlık vardır. Kanat köşesinde belirgin bir girinti oluşturan bu beyazlık ve beyaz karın altı tanınmasında belirleyicidir. Kanat çizgisi uzun ve beyazdır. Koyu uçlu, dibi soluk bir gagası vardır. Bacakları sarıya çalan yeşilimsi kahverengi veya yeşilimsi gridir. Yavrular çizgili bir sırta ve kahverengimsi sarı kanat tüylerine sahiptir. Toplu halde yaşayan bir tür değildir, nadiren büyük sürüler halinde görülürler.

Kısa bacakları, kuyruk sallaması ve kendine has uçuşuyla, davranışlarından ve vücut şeklinden tanınsa da kanadının ön tarafındabulunan, kanca şeklindeki belirgin beyaz girinti tanınmasında belirleyicidir. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl47@d&idx=196785#.Wl2aYqhl-Uk

Sel basmış setlerden en küçük su birikintilerine kadar tüm sulak alanları değerlendirme kabiliyetindedir. Yuvasını genellikle ağaçlık alanda, su kenarına otlar arasına yere yapar ve genellikle akarsuları, tatlı su göllerini ve deniz kıyısındaki korunaklı koyları, kumsaldan çok çakıllı alanları tercih eder. 0-4000 m arasındaki rakımlarda, bitki örtüsü zengin olan tatlı sulu temiz göller, sakin akan veya durgun nehirler kenarları, korunaklı sahillerde ürer ve barınır. Limanlarda da görülür. Tatlı suyun yakınında yerde yuva yaparlar ve ağaçlık alanlarda su kenarında, taşlık ve kalın çakıllı bölgelerde, Nisan- Ağustos arası ürerler.

Daha çok Doğu Anadolu’nun doğusu ve Doğu Karadeniz’de üreme göçmeni; diğer yerlerde ziyaretçidir. Trabzon\'da (www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl47@d&idx=20702); Denizli Çürüksu sazlıkları ve çevresinde (Wolfkenan) üreme kaydı vardır.

Yerde veya sığ suda böcekler, kabuklular ve diğer omurgasız hayvan gibi küçük yiyecek maddelerini ararlar. Uçarken de böcekleri yakalayabilirler.

Yuva bir ada üzerinde veya kıyıda sık vegetasyon içinde ,içi otlarla kaplı bir çukurdur ve etrafındaki bölge çift tarafından korunur. Her km karede 10 ila 40 adet ve bazen çok daha fazlası üreyebilir. Besinin bol olduğu bölgede çiftler arasındaki mesafe 120 metreye kadar inebilir. Tehlike halinde üzerlerine yapışan yavrularını uzağa uçurabilirler. Üreme döneminde dişi ve erkek su seviyesinde uçup şarkı söylerken duyulabilir. Kuluçka dönemi Mayıs’tan Ağustos’a kadar uzanır. Erkek Nisan ortalarında şakıyarak ve arada sembolize yuvalar kazarak, yüzer gibi kanat çırparak, zikzaklar çizerek suyun üzerinde kur uçuşlarına başlar. (www.reuber-norwegen.de/RundeInfoVoegelFlussuferlaeufer.html) Dişi genellikle 35mm boyunda üç - beş yumurta yumurtlar. Renkleri açık bej ile soluk yeşil arasında değişir, kızıl kahve lekeleri vardir. Kuluçka süresi üç hafta civarında (21 – 25 gün) sürer ve eşler birlikte kuluçkaya yatarlar. Yavrular yumurtadan çıktığında ebeveynlerini tarafından besini bol ve yırtıcılardan korunaklı bir alana götürülürler. Erkek 12 gün dişi ise erkeğin ayrılışından 2 hafta sonra yavruları terk eder. Gençler yaklaşık üç haftalık olunca uçabilirler ve hemen kışlama alanlarına göç etmeye hazır olurlar. (Oiseaux .net)

Yaz ziyaretçilerindendir. Kışları Afrika\'da ve nadiren Avrupa’nın güneyinde geçirir. Afrika, Hidistan, Güney Asya ve Avustralya\'ya göç ederler. Genellikle geceleri, tek başına veya küçük gruplar halinde göç eder.

Iucn de popülasyon bilgisi yok ancak bu türün 20.000km karelik bir alanda görülebildiği ve koruma durumunun asgari endişe (LC) olduğu bilgileri var.

Çoğunlukla yanlız dolaşır, alçak nesnelere konar, düzenli olarak başını ve kuyruğunu aşağı yukarı sallar. Hızlı bir hareket sonrasında veya konmayı müteakip bu sallama çok belirgindir. Her ne kadar diğer düdükçünler de bu hareketi yapsalar bile dere düdükçünleri belirgin bir şekilde daha fazla yaparlar. Suya çok yakın, ani yükseliş ve alçalışlar gösteren, oldukça karekteristik uçuşları vardır. Kanatlarını aşağı bükerek kısa süzülüşler yapar.

Dere düdükçünü- konçini / Denizli ( uozgur ) Dere düdükçün-su çili / Denizli ( wolfkenan)

Uçuş sesi yüksek perdeden başlayan ve yavaş yavaş azalan, temiz, hızlı notalardır, ‘tvii- vii- vii’. Alarm ötüşü ıslık gibidir, ‘hiiip’. Ötüşü, darbeli uçuş sesinin ritmik şekilde tekrarından oluşur, ’tviii-diii-di, tviii-diii-di, tviii-diii-di...\".

Türkiye ve Avrupanın Kuşları, (Hermann Heinzel, Richard Fitter, John Parslow, Kerem Ali Boyla) Bird Guide (Collins), The Complete Guide To The Birds of Europe ( Lars Svensson, Peter J. Grant, Killian Mullarney, Dan Zetterström) Birds of the World (Oliver L. Austin, Jr. - Arthur Singer) Doc.Dr. Ahmet Karatas ( rousettus) Oiseaux .net Hami Sami (Hamisami) www.natur-lexikon.com www.reuber-norwegen.de/RundeInfoVoegelFlussuferlaeufer.html