Açıklama :
Orta büyüklükte bir martıdır. Gümüş martıya benzer fakat daha küçük daha muntazam daha narin görünümlüdür. Vücudun yukarı kısmı gri, aşağı kısmı beyazdır. Gaga kısa, ince ve bacakları sarı-yeşilimsi renktedir. Gözleri koyudur. Sıkça karıştırılan gümüş martıyla aralarındaki en önemli fark; sarı bacaklı, sarı-kırmızı gaga ve açık göz kırmızı halkaların olmamasıdır. Uzun kanatlıdır ancak nadiren büyük martılar gibi ustaca süzülür. Uçarken gümüş martıdan hızlı, enerjik ve daha sık kanat çırpar. Genellikle sürüler halinde kıyılarda, tarlalarda yiyecek ararken veya kıyılarda tembellik ederken görülürler. Kanatlarının uç kısmı gümüş martıya benzer. Uçlar daha siyah, beyaz kısmı daha büyüktür. Üreme dönemi dışında erişkinlerin gaga uçları koyu, baş kahverengiye yakın ve kırçıllıdır. Genç küçük gümüş martı ; sırtı damalı ve omuz örtüsü düz gri (nadiren kışın desenli olur) , kuyruk genellikle düz beyaz ve geniş siyah şeritli, kanat uçları düz kahve-siyahtır. Kanat örtü tüyleri sıra halinde desenli kahverengi noktalardan oluşur. İlk ve ikinci kışta gagada siyah bir halka bulunabilir. Yetişkin küçük gümüş martı ; kanatları oldukça düz, kuyruğu yakın ve kısadır. Siyah kanat uçlarında iki beyaz nokta bulunur. Gri renkte kanatları koyu renkte gözleri ve sarı-yeşil ayakları vardır. Kışın gri sırtıyla kanat ucundaki siyahlığın arasında geniş beyaz bir hilal vardır.
Tanımı :
Habiatı :
Küçük gümüş martı bir kıyı kuşudur. Gümüş martıdan daha az tanınır ve çok yaygın değildir. Kuzey Asya, kuzey ve kuzeybatı Avrupa, kuzeybatı Amerika \'da görülürler. Farklı bölgelerde düzensiz olarak dağılmışlardır. Dünyada bu kadar yaygın olmasına rağmen tüm popülasyonun % 80\'i avrupada yaşar. Göçmendirler, kışı daha batı ve güneylerde geçirirler. Karşılaştırmak gerekirse karabaş martıdan sayıca daha azdırlar. Yaşadıkları yerler genelde bataklık ve kuytu sahiller , kayalıklar arasında kalan küçük koylar ve plajlardır.
Yayılışı :
Beslenme :
Tercih ettikleri yiyecekler arasında toprakta buldukları ya da diğer martı ve kuşlardan çaldıkları balıklar, solucanlar, tırtıllar gibi omurgasızlar yer alır. Küçük gümüş martılar genellikle topraktan beslenirler fakat nadiren buldukları kırıntıları, avladıkları balıkları, çalı ve bitkilerden topladıkları meyveleri, yakaladıkları böcekleri yerler. Özellikle son yıllarda şehirlerde, bahçelerde beslendikleri görülmeye başlamıştır. İstanbul boğazında şehir hatları vapurlarının çevresinde sıkça görülürler.Tüm martılar gibi hepçildirler.
Biyolojisi :
Yuvalarını genellikle kayalıkların alçak kesimlerine, taş duvarlara, iskelelere hatta kullanılmayan binaların çatılarına ; yosun, bitki kökü ve çimenlerden yaparlar. Mart başında üreme bölgesinde görülmeye baslar, ancak yumurtlama Mayıs başında gerçekleşir. Yuvayı düşmanlarından korunmak için küçük koloniler halinde toplanırlar. Doğduğu bölgeye bağlılık hissi dişiye göre daha fazla gelişmiş oldugundan, yuva yapılacak bölgeyi erkek seçer. Çiftler en az bir sezon birlikte olurlar, ancak bazı çiftlerin ömür boyu yaklaşık 12 yıl ayni yuvaya döndükleri görülebilir. Diğerleri yeni eş arar. Çoğunlukla 3 yumurta bırakırlar. Yavrular ortalama 22-28 gün arasında çıkarlar. Sonrasında 30-35 günde tüylenirler. Olgunlaşmaları 2 ila 3 yıl alır. Ömrü 10-12 yıl civarındadır. En uzun yaşayanı 22 yıl 6 ay yaşamıştır.
Göçü :
Çoğu göçmen kuşlardır. Sonbaharda güneye ve batıya göç ederler. İç bölgelere girmezler. Kıyı bölgelerine ait bir kuştur. Türkiye\'nin kıyı bölgelerinde aralıktan marta kadar görülen, özellikle İstanbul çevresinde boğazın Karadeniz kıyıları, Küçük ve Büyük Çekmece, Terkos, adalarda ve şehir hatları vapurları çevresinde rastlanır. Kışın kumlu plajlarda, nehir kenarlarında, otlaklarda veya sürülmüş tarlalarda görülebilirler. Diğer martılar gibi akşamları baraj ve göllere uçup oralarda tüneklerler. Çoğu baharda küçük gruplar ve koloniler halinde yuva yapmak için kuzeye göç ederler.
Popülasyonu:
Avrupa ölçeğindeki koruma durumu kötüdür , küresel popülasyonu Avrupada yoğunlaşmıştır.
Davranışları :
Duruş ve davranışları gümüş martıya benzer. Erkek martı dişi martıyı besler. Kafalarını ileri yada aşağı uzatarak ve kanatlarını geri iterek dururlar.
Yerel Adlar :
Ses-Ötüşü :
Genellikle ötüşleri fark edilir derecede yüksektir. Genizden gelen tiz bir netlik görülür ve gümüş martının ötüşüne benzer. En sık \'klii-e\', uyarı halinde \'ge-ge-ge-...\' duyulur. Gaklaması daha tiz ve ürkütücüdür.
Kaynaklar
1- HAYMAN P.,HUME R. / The ultimate illustrated guide to birds of Britian and Europe/ 262 - 263
2- İKGT / İstanbul\'un kuşları /2000-2007
3- Enzyklopädie der Brutvögel Europas (Çeviri: Emine Nurhan Tekin)