Açıklama :
Ülkemizde görülen Gümüş martıya oldukça benzer bir türdür. Daha önce gümüş martı ile aynı tür olarak kabul edilmiştir. Son taksonomik ayrılıklardan sonra Bizdeki Gümüş martı (Larus michahellis) ten farklı tür olarak kabul edilmiştir. Büyük martılardandır. Erişkinlerinin ayakları pembe renkli (bazı bireylerde sarı ayaklarda görülebilmektedir), kafalarda bariz kırçıllanması bulunur. Gençleri daha kahveringi tüy renklenmesine ve tersiyerleri ve örtücüleri oldukça desenli bir görünüme sahiptir.
Bu türün iki alttürü vardır; Larus a. argentatus ve Larus a. argenteus. Larus a. argenteus İzlanda, Britanya, Fransanın kuzeybatısında, Belçika, Hollanda ve Kuzey Almanyada bol miktarda üremektedir. Larus a. argentatus Avrupanın Kuzeydoğusunda, Danimarka\'dan Balatik denizi kıyıları, İskandinavya ve Bezay Deniz kıyılarına kadar üreyen bir alttürdür. Batı Avrupada\'ki argenteus daha soluk sırt rengi, kısmen daha küçük, nispeten kanat tipi daha koyudur. Kuzeydoğuda bulunan Argentatus altürü bir miktar daha büyük, sırtı daha koyu ve çok daha az siyah kanat tipi görülmektedir. Türkiyede görülen Kuzey gümüş martı bu yüzden Larus a. argentatus olduğu düşünülmektedir.
Larus a. argentatus popülasyonunda önemli sayıda sarı bacaklı kuzey gümüş martısı bulunmaktadır. Bunları \"Finnmark sarı bacaklı Kuzey Gümüş Popülasyonu\" olarak adlandırlabilir. Bu popülasyonda bacaklar soluk sarı renk görülmektedir. Bu popülasyonda P5 tüyündeki siyahlık ya çok az miktarda nokta şeklinde ya da subterminal bandın ortadan zayıflamış bir şekilde bir görüntüsü vardır. Bazen P6 da bile siyah görülmeyebilir.
Baltic popülasyondaki erişkin bireylerin sarı ayaklıları Gümüş martıdaki gibi parlak sarıdır. Sırt (mantle) rengi Batı popülasyonundan biraz daha koyu olmasına rahmen yinede gümüş martıdan daha soluk olmaktadır. Bu Baltik Kuzey Gümüş Popülasyonunda genellikle erişkinlerde P5 te subterminal bant nokta halinde görülmektedir.
Tanımı :
Kuşların erişkin oldukları ayakta durur halde tersiyerlerinin temiz yani gri olması, herhangi bir kontrastın görülmemesi ve uçarda kanat üstlerinde primer örtücülerinin aynı şekilde kontrastsız gri olmasından anlaşılmıştır. Erişkin Kuzey Gümüş Martısı vücut proporsiyonu olarak Gümüş martıya benzetmedir. Gövde, boyun, kafa ve gaganın güçlü bir görüntüsü vardır. Açık renkli göze sahip ve Göz çevresindeki orbital halka sarı-turuncu renkte olduğu görülüyor. Gümüş martıda ki orbital halka daha belirgin kırmızı renkte görülmektedir. Bölgede bulunan erişkin büyük martılardan Gümüş Martısı ve Vangölü martılarının Kış aylarında ayak renkleri sarı olmaktadır. Kuzey Gümüşün ayak rengi pembe veya pembe-gri tonlarında olabilmektedir. Bölgedeki ayak rengi ile karışabilecek olan Hazar Martısından ayakları kısadır. Gaga Gümüş martı ile benzer özellik göstermekte, güçlü ve kuvvetli ve kalın bir görünüme sahiptir. Gony açısı oldukça belirgindir. Hazar martısına göre gaga kısa ve kalındır. Kuzey Gümüş Martısında Kış ayında kafa kırçıllanması oldukça belirgin ense ve boyunda da kırçıllanma görülmektedir. Türkiyedeki martılara bakıldığından kış aylarında erişkin olan büyük martıların (Gümüş, Vangölü ve Hazar) bu şekilde bariz kırçıllanma görülmemektedir. Sadece Van gölü martısında hafif kırçıllanma kafa arkasında az miktarda olup kafanın büyük bir bölümünde görülmez. Kanat desenlenmesi gelince kanatlardaki siyah deseneler oldukça dar bir bölümde olması Larus a. argentatus olduğunu düşündürüyor. Bu türün ellerdeki siyahlığı hazar martısından daha az miktarda olup, desenlenmeleri Thayer s gull desenleri gibi p10da tüy ucunda bölünmeyen büyük beyaz benek görülmekte ve p9 da siyahlık tüyün eniyle birleşmiyor, sanki bir s harfi çizer gibi bir görüntü veriyor. Gümüş martıda p5 te siyahlık tüy ucundaki beyazlık ile aynı büyüklükte görülürken bu kuşun uçarında P5 de ki siyahlık görülmemektedir.
Habiatı :
Kayalık adalar, lagünler , deltalar , şehirlerde bulunurlar. Şehir çöplüklerinde oldukça fazla sayıda görülebilirler.
Yayılışı :
Genellikle avrupanın kuzey kesimlerinde ve Rusyanın Kuzey kısımlarında görülmekedir. Soğuk Kış aylarıdan Karadenizden kayıtları gelmektedir. Ülkemizde taksonomik ayrılıklardan sonra bilinen ilk kesin kayıt Samsun\'dandır.
Beslenme :
Diyeti balık, omurgasız ( böcekler, yumuşakçalar ve yengeçler de dahil olmak üzere), sürüngenler, küçük memeliler (örneğin tarla fareleri ve zemin sincapları), çöp, sakatat ve kuş yumurta ve kuş civcivlerinden (yelkovan kuşları ve fırtına kuşları örneğin) oluşur.
Biyolojisi :
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıfı: Aves (Kuşlar)
Takım: Charadriiformes(Yağmur kuşları)
Familya: Laridae(Martıgiller)
Cins: Larus
Tür: Larus argentatus
Kur sırasında, dişi aramaları ( Genç martıların yaydığına benzer) kambur durarak bağırarak yapar, kendi bölgesinde otoriter bir görünüm verir. Bu hareketler dişiyi cezbetmek amaçlı yapılır. Dişi eğer eşliği kabul ederse erkeğe seslenerek çiftleşme gerçekleşir. Kuzey gümüş martısı genellikle tek eşlidir. Yumartalar 2 veya 4 adet olmaktadır. Kuluçka süreleri 28-30 arasındaır. 12-12 hafta civcivler ebeveynler tarafından beslenir eğer yavru yuvada yatmaya devam ederse bu süre uzayabilmektedir.
Kuzey gümüş martısı diğer martılar gibi uzun yaşar, en uzun yaşayan bireyin bilgisi şuan 49 senedir. Üreme dışındaki bireyler puhu, doğanlar ve foklar tarafından avlanabilmektedir.
Göçü :
L. a. argentatus, Nominant Formu,İskandinavya ve Kuzey Batı Rusyada üremektedir. Kuzey ve Doğu popülasyonları kış aylarında güney batıya göç etmektedir. Büyük, hantal bir kuş ve kanat uçlarında oldukça beyazlık bulunur.
L. a. argenteus Batı avrupada, İzlanda, İngiltere, Belçika , İrlanda, Fransa, Hollanda, Almanya da üremektedir. Çoğu kuş yerleşiktir. Bazı bireyler kısa mesafeli göç yapabilmektedir. Larus a.argetaustan biraz daha küçük ve kanat uçlarında daha fazla siyah ve daha az beyaz bulunmaktadı, sırt rengide bir miktar açıktır.
Popülasyonu:
Tam net bir bigi bulunmamakla birlikte 2.7-5.7 milyon birey arasında olduğu düşünülmektedir.
Davranışları :
Gümüş martıya oldukça benzerdir. Kentsel yaşama oldukça alışık bir türdür.
Yerel Adlar :
Ses-Ötüşü :
Kuzey yarım kürede yüksek sesle gülme şeklinde bir ses çıkarttığı bilinmektedir. Bununla birlitke bir uyarı sesi kısık havlama şeklindedir. Kuzey gümüş martı civcivleri ve genç yavruları tekrarlayan \'peep\' şeklinde ses çıkarır. Gıda için çıkardığı bu ses kafasını geri iterek anneye seslenir. Ayrıca kentsel alanlarda insanlar tarafından beslenen yetişkin martılarda bu sesleri çıkartırlar.
Uyarı seri: kyow
Ötüşü: kyyaa-kya-kya-kya-kya... şeklindedir.
Kaynaklar
-Türkiye ve Avrupa\'nın Kuşları (Kuzey Afrika ve Ortadoğu Dahil)
Hermann Heinzel, John Parslow, Richard Fitter
- Collins Bird Guide ( Second Edition )
- http://www.gull-research.org/hg/HG1CY07.htm
- http://www.birdlife.org/