Açıklama :
Bölgedeki en iri ardıç türüdür. Giysisiyle öter ardıca benzese de, beyaz kanat altı örtüleri seçilebilir. Kanat altı aynı şekilde beyaz olan tarla ardıcından grimsi kahverengi üstü, üstten beyaz kuyruk köşeleri, düzgün dağılmış siyah benekli, beyaz alt tarafı ve sesiyle ayrılır. Uçuş sırasında, küçük öter ardıçtan çok farklıdır, tarla ardıcından daha dalgalı uçar ve göbeği belirir. Yerde diğer ardıçlardan daha dik duruşludur. Oldukça ürkektir, tek başına ya da çiftler halinde görülür, kışın küçük sürüler oluşturabilir.
Tanımı :
Habiatı :
Yüksek ormanlıklarda, ekili alanların kenarındaki ağaçlıklar, fundalıklar, parklar ve bahçelerde görülür.
Kışın genelde sık olmayan yüksek ormanları tercih ederler.
Kış mevsimine doğru binlercesi deniz seviyesine yakın alçaklara çayırlara,makiliklere,orman kenarlarındaki açık alanlara gelirler.
Daha çok, büyük düzlüklerde bulunan çam ağaçlarının tepesine konuyorlar. (alcedo)*
Yayılışı :
Türler, aralık boyunca yaygındır, ancak Rusya\'nın doğu kesimlerinde, Balkanlar\'da ve Almanya\'da daha nadirdir. Alanı 19. yüzyıldan beri hem İngiltere\'de hem de Hollanda\'da veya Avusturya\'da gözlemlendi
Ülkemizde Güney Doğunun bir bölümü dışında her bölgede yerli ve göçer olarak görülebilir.
Beslenme :
Tohumlar, kurtlar, böcekler ve sümüklübeceklerle beslenirler, meyvelere bayılırlar.
Öter ardıç kadar olmasa da bazan salyangoz da yerler.
Çobanpüskülü, alıç, porsuk ağacı, üvez taneleri de besinleri arasındadır.
Toprak altında yaşayan solucan tırtıl vb. gibi canlıları dinleyerek yerlerini saptarlar ve toprağın altından gaga yordamı ile çıkartırlar...
Biyolojisi :
Mart ve Haziran ayları arasında ürerler.
Yuvayı dişi kuş genellikle bir ağaç çatalına yapar, çalılıklar veya duvarlara da yuva yaptıkları
olur.
Kuluçkaya da dişi kuş yatar.
Yavrular her iki eş tarafından beslenirler.
Gençler, Temmuz ayında aileden koparlar.
İri yuvalarında ot, çimen, kökler, yosun ve yapraklar malzeme olarak kullanılır.
Yumurtaları düz satıhlı, donuk mavi renkli ve üzeri kırmızı-kahverengi noktalıdır.
Göçü :
Genelde yerleşik kuşlardır ama göçer olanları da vardır. Göçer olanlar hava şartları beslenme gibi sebeplerden dolayıdır...
Göçmenler, kışı, Avrupanın güneyi, Orta Doğu ve Güney Batı Asyada geçirir.
Popülasyonu:
Dünya üzerinde 10 milyon metre karelik bir alana yayılırlar.
Avrupada 6 ila 15 milyon birey yaşadığı tahmin edilmektedir.
1970 lerden itibaren bu türün sayılarında önemli düşüşler gözlemlenmiş ve
tehlike sınırına yakın türler sınıfına alınmışlarsa da, 2000 yılından itibaren toparlanan nüfus göz önüne alınarak bu gruptan çıkarılmışlardır.
Davranışları :
Kışın sürüler halinde dolaşırlar ve yine bu dönem tohum yüklü çalıları diğer ardıçlardan korumak için büyük uğraş verirler.
İnsanların olmadığı bölgelerde yaşayanlar ürkek bir tavır sergilerler.
Salyangozların kabuklarını öter ardıç gibi bir taşı örs gibi kullanarak kırarlar.
Diğer ardıçlarda olduğu gibi ökse de toprak altında yaşayan solucan tırtıl vb. gibi canlıların hareketlerini dinleyerek toprak altında yerlerini saptar ve gagasıyla çıkartıp yer.
Marmara bölgesinde daha çok yüksek kesimlerde rastladığım bir kuştur.
Uçarken çıkardığı ses Tarla ardıcıyla çok benzer.
Öter Ardıç ile benzer olmasına karşın ondan daha iri ve daha açık renklidir.
İsminin Ökse olmasının ağaçlardaki ökse otu yemişlerini sevmesinden kaynaklandığını sanıyorum.
Kışın bu yemişlerden de beslendiklerini izledim...
Yerel Adlar :
Yerel ad, mısırcı
Buruşça
Çıkrıkçı Bakal\" (Balıkesir-İvrindi)
Çıkrığa benzer bir sesi var bildiğim kadarıyla,bundan dolayı bu ismi vermişler.
Cırrık- Karaman
Çırlayık - Ordu ve çevresi
Antalya civarında da sanırım tüm ardıçlara \"bozlak\" diyorlar.
cırrık ceyhan,tarsus -
yuvasil Hopa diger - Lazca isim
Siida Hopa Lazca isim ARTVİN
Cırnık BOLU
Cırık Yeşilova-Güney - BURDUR
Bakkal Erdemli İÇEL
Eşekbatağı Bornova İZMİR
Purç guşu Sarıömer K.-Merkez KASTAMONU
Bozmaka fener mah. RİZE
Kaynak: kuştr
Cikla (Driyono cikla):Kıbrıs
Cubbalak -Hatay çevresi
Zubban- Osmaniye ve çevresi
ökse ardıcı : cubbal / Adana
Cubpan-Adana-Ceyhan
sakarya akyazı bölgesi bolu mudurnu bölgelerinde de cırlayk ve büyük cırnık olarak adlandırılıyor.
Ses-Ötüşü :
Ökse Ardıcı karatavukla karıştırabilecek bir sese sahiptir.
Ses tınıları çok yakın ancak melodileri değişiktir.
Alarm sesi, makineli tüfek sesine veya kaynana zırıltısına (tahtadan yapılmış çevirince ses çıkaran bir oyuncak) benzer.
Ötüşü gürdür ve çok uzaklardan duyulur.
Fırtınalı günlerde daha çok öttüğünden İngiliz dilinde Fırtına tavuğu adı ile de anılır.
genelde ötüşü cırrrk cırk cırk şeklindedir.
Kaynaklar
-http://www.iucnredlist.org/search/details.php/51608/all
-http://www.garden-birds.co.uk/birds
-Collins Bird Guide
-birdsinbulgaria.org
-app.bto.org/birdfacts