Açıklama :
Atmacagiller (Acciptridae) familyasının Buteo (şahinler) cinsine ait bir kuş türüdür.
Bilimsel adı Buteo buteo `dur.
Kırmızı listeye göre LC (Düşük risk) statüsündedir.
Orta boylu, geniş kanatlı, geniş ve kısa boyunlu, orta boylu kuyruğu olan yırtıcı bir kuştur.
Uçuş kuyruğu yelpaze şeklindedir.
Tüylerinin rengi çok koyudan, çok solguna kadar çeşitli renkvaryasyonları gösterebilir.
Yetişkinlerde terminal kuyruk bandı siyahımsıdır ve iç bantlardan daha belirgindir.
Gaga rengi sarı, uç kısmı ise siyahtır.
Türkiye`de Buteo vulpinus (Step Şahini) alt türü de görülmektedir.
Bu alt tür daha kızıl tonlarıyla kızıl şahini andırsa da, küçük yapısı, daha zayıf gaga ve bacaklarıyla, desenleriyle ondan ayrılır.
Tanımı :
Habiatı :
Yaşam alanı olarak açık alanlara, tarım alanlarına, meralara ve bataklıklara yakın ormanlık alanlarda yaşar ve ürer.
Yuvalasını ağaçlara yapar.
Kışın tarım arazilerinde en çok görülebilecek yırtıcımızdır.
Kışın kolay kemirgen bulunabilen yerler olması dolayısıyla buraları tercih eder.
Yayılışı :
İzlanda ve Kuzey İskandinavya dışında tüm Avrupa Kıtası`nda ve Batı Asya`da geniş bir dağılm gösterir.
Ülkemizde özellikle Karadeniz, Ege ve Akdeniz bölgelerimizdeki ormanlık alanlarda az sayıda ürer.
Beslenme :
Etobur (carnivore) bir canlıdır.
Tarla faresi, kuşlar, tavşanlar, sürüngenler, amfibiler, böcekler, kurbağalar ve toprak solucanları gibi canlılardan oluşan geniş bir besin tercihi vardır.
Biyolojisi :
Tüm gündüz yırtıcıları gibi yılda bir kez kuluçka yapar.
Nisan ayında bırakılan yumurtalardan ortalama 35 gün sonra yavrular çıkar.
Göçü :
Göçmen bir kuştur.
Özellikle Kuzey Avrupa popülasyonundan on binlerce şahin göçte ya da kışlama amacıyla ülkemizi kullanır.
Popülasyonu:
IUCN verilerine göre tahmini dünya popülasyonu 4.000.000 düzeyindedir.
Davranışları :
Açıklık alanların yakınlarında bir ağaca yada direğe tünemiş durumda avını gözlerken
görülebilir.
Uçuş sırasında Arı Şahinlerine nazaran daha sert ve hızlı kanat çırpışı yapar.
Çoğunlukla ısınan havayla birlikte daireler çizerken gözlemlenir.
Yerel Adlar :
Şahan
şahin tavukçu / Kastamonu / Naktan
atak, casa, çavlı, çasa, delece, delice, kırgı, laçin, songur, soya, soyak (Kazım Çapacı)
Ses-Ötüşü :
Ana ötüş sesi miyavlama şeklinde bir \"piiiyay\" dır.
Kaynaklar
The Complete Guide to the Birds Of Europe-Lars Svensson,Peter Grant/Princeton University Press