Açıklama :
Alem: Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım: Accipitriformes
Familya: Accipitridae
Cins : Genus
Tür :A.fasciata
Bir çift tavşancıl kartalını izlerken,dişi ve erkek arasında büyüklük, renk farkını tesbit edebiliriz.
Dişiler erkeklere göre daha büyük ve koyu koyu renktedirler.
Tavşancılların uçuşta uzun kanatları, kuyruğu ve boynuyla büyük bir arı şahinine benzer.
Kaya Kartal\'ından küçüktür.
Beyaz gövde ,altı kanat altındaki geniş siyah şerit ve koyu renkli kuyruk ucu ile kontrast içindedir.
Üstten beyaz sırtı belirir.
Genci üstten kahverengi, alttan kestane kızılıdır.
Üst kısmı koyu kahverengi, iç tarafları beyaz lekelidir.
Kanatları kısa ve yuvarlak görünümlüdür.
Uzun kuyruğunun üst tarafı gri, alt tarafı beyazdır.
Kuyruğunda tek siyah bant bulunur. Genç bireylerde bu bant belli olmaz.
Ayakları ve gözleri sarıdır.
Tanımı :
Habiatı :
Ormanlık ve çoğunlukla kayalık dağlarda yaşar.
Kışın daha açık arazilerde bulunur.
Örneğin ;Kıbrıs\'ın kuzey yamaçlarında (denize bakan yamaçlarında ) yüksek ve çetin kayalıklarda yuvalanırken, Güney Kıbrıs\'ta daha çok yüksek çamlar üzerine yuvalar yaptıkları gözlenmiştir.
Yayılışı :
Güney Avrupa, Sahara Çölü\'nün hem kuzey hem de güney kısmından Endonezya \'ya kadar olan bölgelerde görülür.
Deniz seviyesinden 1500 m yüksekteki orman alanları, tepeleri yaşam alanı olarak tercih eder.
Afrika da savanalarda, orman kıyılarında, geniş ağaçların bulunduğu sazlık arazilerdeki açık alanlarda görülür.
Diğer şahinler gibi yamaçlarda avlansa da ağacın içinden aniden çıkarak avını yakalayabilir.
\'\'A. f. fasciata\'\'alttürü : Akdeniz çevresindeki ülkeler, İran, Arabistan, Umman, Türkmenistan, Hindistan , Güney Çin,Pakistan,Türkiye ve Kıbrısta yayılım gösterir.
Beslenme :
Tavşancılların en karakteristik özelliklerinden birisi de beslenme (av) sırasında çift olarak hareket etmeleridir.
İki kartalın da avlanmak için uyguladıkları değişik taktikleri vardır.Bu sayede daha verimli av yaparlar.
Üreme dönemlerinde, dişi yumurtalar üzerinde yatarken avlanıp yiyecek taşıma görevi erkeğin görevidir.
Tavşancılların av konusunda çok başarılı olduğunu düşünmek çok da doğru sayılmaz. Çünkü pek çok av yakalama denemeleri sonuçsuz kalmaktadır.
Avlanma bölgeleri tavşancıllar için yaşama ve beslenme alanlarıdır.Gölet kenarlarında ya kayalıklar üzerinde ya da yüksek ağaçların dallarında etrafı gözleyerek ,avlayacakları canlıları bekledikleri Kıbrıs\'taki birkaç gölde son birkaç yıldır gözlenmektedir. (2012- 2015)
Bu beslenme alanlarının büyüklüğü mevsimlere göre değişir.
İlkbahar ve yazda bu alanlar, 30-50 kilometrekare iken kış mevsiminde 150 kilometrekareye kadar çıkar.
Yaşam alanları çoğunlukla kurak, yanmış ve küçük ekili alanlardır.Böyle bölgelerde avlarını daha kolay bulup yakalama şansına sahiptirler.
Beslenmelerini daha çok tavşan,sıçan,keklik,tahtalı ve saksağan avlayarak sağlarlar.
Üreme dönemlerinde yavrularını beslerken avın derisini veya tüylerini çıkardıktan sonra parçalayıp yavrularına verirler.
Yavrular da bu parçaları kendileri alıp yerler.
Tavşancılların menüsünde keklik,tavşan, tahtalı,sıçan...bulunur.
31.10.2012 tarihinde ,Kalkanlı Göleti/Güzelyurt\'ta genç bir tavşancıl ani bir dalışla beslenmek için sudan çamurcun kapmış ve yemek için uzaklaşmıştır.(İlgili karesi Trakus\'ta 15.11.2012 tarihinde Fotoforum\'da olayı görüntüleyen Birtan Gökeri(birgök) tarafından yayınlanmıştır.)
Biyolojisi :
Genellikle bir ağaç veya kayalıkta yaptığı yuvasına yumurtalarını bırakan yerleşik, üreyen bir kuştur.
Yuvayı yapmak aylar sürebilir. Çünkü 2m boyunda ve 1.5 m yüksekliğindeki yuvasını dallardan ve yapraklardan yapar.
Her üreme döneminde yavruların rahatı için yuva yeni dallar ve yapraklarla tamir edilir.
Üreme dönemi diğer şahinlerde şubat ayından nisan ayına kadar olsa da tavşancıllar bölgeye bağlı olarak aralık ayından ocak ayının sonuna kadar olan dönemde çiftleşirler.
Dişi 2 yumurta bırakır. Kuluçka dönemi 42-44 gündür.
Genelde yavruların biri diğerini öldürür. Yavru 65 gün sonra uçabilir.
Yavrulara genelde anne bakar, anne kuluçkada iken erkek tavşancıl anne için de avlanır.
2011-2012 üreme döneminde Kıbrıs Beşparmak Dağlarında ,kayalık bölgede (dağların kuzeye bakan yamaçlarında) 9 yuva tesbit edilmiştir.Yuvalardaki yavru sayısı genelde ikişer olup,birkaç yuvada ise tek yavru gözlenmiştir.
Yuvalar tahmin edilenin aksine çok da yüksek rakımlarda bulunmamaktadır.
Dağların en yüksek noktası 1023m. iken ,yuvalar deniz seviyesinden 300- 700m. yükseklikte gözlenmiştir.
Dünyada Üreme Alanı:
Tavşancıl Güney Avrupada, Afrikada ise Sahra Çölünün güney ve kuzeyinde, Ortadoğu boyunca ve Güney Asyadan Endonezyaya kadar olan bölgede ürer.
(Kaynak: Wikipedia the Free Encyclopedia)
Göçü :
Genellikle göç etmez, yerleşik bir türdür.
Popülasyonu:
Tavşancılların yaşam süreleri kesin olarak bilinmemekle beraber 20 yılı aşan yaşam süresi tesbit edilenler vardır.
Eğer öldürülmezler ve başlarına bir felaket gelmezse yüz yıl yaşama olasılıkları bulunduğu düşünülmektedir.
Dünya çapında tehdit altındaki türler arasında olmasa da populasyonu Avrupa \'da insanların yaşam alanlarını işgal etmesi, besin kaynaklarındaki azalış, avlanma ve elektrik direkleri sonucunda düşüş göstermektedir.
Avrupa\'nın Akdenize kıyısı olan çoğu ülkelerinde görülebiliyor.
Tavşancıl populasyonunun en çok olduğu ülke İspanya\'dır.
(Avrupa nüfusunun yaklaşık % 70\'i)
Ülkelere göre Tavşancıl çift sayısı :
İspanya\'da..........(2005 yılında ).....733 - 768 çift
Yunanistan\'da.....(1997 yılında ).........85-105 çift
Portekiz\'de..........(1997 yılında )...........83-96 çift
Türkiye\'de...........(1994 yılında )........10- 100 çift
Fransa\'da............(2004 yılında )................28 çift
İtalya\'da.............(1997 yılında )............12-15 çift
Kıbrıs\'ta.............. (1994 yılında )...........10-15 çift
Hırvatistan \'da..... (1994 yılında ).............5-10 çift
Bulgaristan \'da.....(1991 yılında )...............1-5 Çift
Arnavutluk\'ta.......(1994 yılında )...............0-2 çift
Davranışları :
Erkek tavşancılların davranışları:
Üreme döneminde ailenin besinini bulmakla sorumludur.
Uçarken ve av sırasında daha çevik ve atiktirler.
Ailenin güvenliğini de en iyi şekilde yapar.
Dişi tavşancılların davranışları:
Yumurtalarını ve yavrularını düşmanlarından korurlar.
Tavşancıllar, süzülürken ve dönerek yükselirken kanatlarını düz tutarlar.
Yerel Adlar :
Atmaca kartalı (Kazım Çapacı)
*İspanyolca : Aguila (o aguila ) perdiguera. aliga cuabarrada
*Fransızca : Aigle de Bonelli
*Portekizce : Aguia-de-Bonelli
*İtalyanca : Aquila del Bonelli
*İngilizce : Bonelli\'s Eagle
*Hollandaca : Havikarend
*Almanca : Habichtsadler
*Norveççe : Haukorn
* İsveççe : Hökörn
*Danimarkaca :Hoegeoem
*Yunanca : Spizaetus
*Fince : Vuorikotka
*İzlandaca : Haukörn
* Macarca :Hejasas
*Arapça : Aukab Bonelli
*Slovence : Kragulji Orel
Ses-Ötüşü :
Genelde sessizdirler ama dinlenme anında ve yuvasındayken sesi duyulabilir.
Ana ötüşü melodik bir \'\'klui-klui-klui\'\'dır.
Kaynaklar
1-Türkiye ve Avrupanın Kuşlar
2-http://tr.wikipedia.org/wiki/Tav%C5%9Fanc%C4%B1l
3-kaynak : wikidipedia (çeviri : ziva)
4- Breeding birds of Cyprus
5-http://www.ub.es/aligaperdiguera/EEAPang/Tretsadults.htm
6-Wikipedia the Free Encyclopedia)