TR EN
TR EN
Belgeli Tür 505
Fotoğraflar 92806
Gözlemler 9860
Videolar 1348

Tepeli pelikan / Dalmatian Pelican / Pelecanus crispus

Id:78 | Kodu: 890 | A | H, K
Oca
115
Şub
96
Mar
43
Nis
42
May
65
Haz
34
Tem
40
Ağu
43
Eyl
80
Eki
51
Kas
44
Ara
133

Yaşam Alanları

Biyolojik Bilgiler

boyu

160-180 cm

kanat açıklığı

310-345 cm

ağırlığı

10000-12000 gr

Türün Sesi |
Kuluçka Süresi | 30-32 gün
Yumurta Sayısı | 2-3 adet

Editör Bilgileri
Kuş Türü | Pelikanlar ve yılanboyun
Tür Yetkilisi | Biyoorhan
Tür hakkında ilk derleme | 29.06.2007
En son güncellemeyi yapan |
Son güncelleme | 11.06.2023
Güncellenme sayısı | 42


Benzer Türler

Açıklama :

Pelikanların en büyüğüdür. Ülkemizde gözlenen diğer iki pelikan türü olan Ak Pelikan\'dan çok az, Küçük Pelikan\'dan ise dörtte bir oranında daha büyüktür. Tepesindeki kıvrık ve kabarık tüyler türe adını verir. Genel vücut rengi grimsi beyaz, göğsü portakal sarısı rengindedir. Gerdan kesesi üreme döneminde canlı kırmızı renge kavuşur ancak üreme dönemi dışında sarıdır. Açık renk gözleri gri yüzünde belirgin değildir. Uçuşta kanat altı soluk gri renkli görünür ve ortasında daha soluk geniş bir bant vardır. Kanat ucu tüyleri siyahtır. Uçuşta tekdüze renkli kanat altıyla Ak Pelikan\'dan, iriliği ve uzun gagasıyla da Küçük Pelikan\'dan ayrılır. 


Tanımı :

Kıvrık ve kabarık tepe tüyleri en önemli ayırıcı özelliğidir. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl47@d&idx=159767#.Vi6sYtLhDIU


Habiatı :

Kışın, balığın bol olduğu tatlı su göllerinde, barajlarda, nehir ağızlarında ve dalyanlarda beslenirken ya da ada ve adacıklar ile kıyısal düzlüklerde dinlenirken gözlenebilir. Üreme döneminde ise genellikle koloninin bulunduğu sulakalan ile civardaki sulakalanlarda görülebilir.


Yayılışı :

Dağılımı Batı Palearktik ile sınırlı olup, Güneydoğu Avrupa\'dan Moğolistan\'a kadar uzanan coğrafyada yayılış gösterir. Tür Güneydoğu Avrupa\'da Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk, Makedonya, Romanya, Sırbistan, Karadağ ve Ukrayna\'da bulunur.


Beslenme :

Besini çoğunlukla balıktan oluşur; ancak bazen karides gibi omurgasızlarla da beslenebilmektedir. Genellikle avlandığı bölgede hangi balıklar varsa onlarla beslenir. Yüzeye çıkan balıkları kendisi avlarken, daha derinlerdeki balıkları Karabatak\'larla işbirliği halinde avlarlar. Karabataklar suya dalarak hedef sürüyü alttan sıkıştırırken, Tepeli Pelikanlar da üstten avlanır. Bununla birlikte, özellikle de genç bireyler, balıkçıların ağlarını temizlediği bölgelerde toplanarak balıkçıların attığı küçük ya da parçalanarak ticari değerini yitirmiş balıklarla beslenirler.


Biyolojisi :

Türkiye\'de geçmişte yaklaşık 20-25 sulakalanda ürediği bilinse de, başta sulakalanların kurutulması olmak üzere birçok nedenden dolayı günümüzde yalnızca beş alanda ürediği bilinmektedir. Bunlar iç göller olan Manyas Kuş Cenneti, Işıklı Gölü ve Aktaş Gölü ile kıyısal sulakalanlar olan Gediz Deltası ile Büyük Menderes Deltası\'dır. Koloni halinde kuluçkaya yatan bir kuş türüdür. İç sularda genellikle kayalık adalara (Aktaş Gölü) ya da sazlıkların kenarındaki rizomların oluşturduğu sağlam zemine (Işıklı Gölü) yuva kurar. Manyas Kuş Cenneti Milli Parkı\'nda yapay yuva platformları üstüne kurdukları yuvalarında kuluçkaya yatarlar. Kıyısal sulakalanlarda ise (Gediz ve B. Menderes Deltası) ada ve adacıklarda, nadiren de dalyanları oluşturan kıyı bandında yuvalar. Yuvalarını vejetasyondan yoksun, düz zemin üzerine kurmayı tercih eder. Kargı, kuru dal vb. sert malzeme ile oluşturduğu yuva temelinin üstünü ot, tüy vb. yumuşak malzeme ile kaplar ve dışkısı ile astarlar. Ülkemizde genellikle şubat ayı ortalarında kuluçkaya yatar. Kuluçka süresi 30-32 gündür. Yumurtadan çıkan tüysüz yavrular yaklaşık 10-12 hafta sonra uçma olgunluğuna erişirler. Yavrular yuvaya bağımlıdır. Uçana kadar koloniyi terk etmezler. Son yavrular üreme bölgesinden sonbaharda ayrılırlar.


Göçü :

Genel olarak Güneydoğu Avrupa ve Batı Anadolu\'da üreyen populasyonlar kışı üreme bölgelerine yakın sulakalanlarda geçirmektedirler. Tür ile ilgili halkalama ve halka okuma çalışmaları* Batı Anadolu\'daki sulakalanlarda kışlayan populasyonun, yerlilerin yanı sıra; Yunanistan, Bulgaristan, Romanya gibi ülkelerden gelen pelikanlardan oluştuğunu göstermiştir. Rusya\'nın güneyinde, Kazakistan\'da ve Hazar Denizi civarındaki kolonilerin ise kışı İran\'ın güneyinde geçirdikleri bilinmektedir. * Ege Üniversitesi, Tabiat Tarihi Uygulama Araştırma Merkezi tarafından 1987 yılından bu yana sürdürülen halkalama ve halka okuma çalışmaları esas alınmıştır.


Popülasyonu:

Tepeli Pelikan\'ın farklı ülkelerdeki üreme populasyonlarına ait bilgiler yıldan yıla değişmekle birlikte; üreyen çift sayısının Yunanistan, Türkiye ve Romanya\'da arttığı son yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur. Nesli küresel ölçekte tehlike altında olan Tepeli Pelikan\'ın korunmasına yönelik yürütülen faaliyetler meyvesini vermiş ve günümüzde Yunanistan\'da ülke genelinde üreyen populasyon yaklaşık 1.500 çifte ulaşmış olup, bunlardan yaklaşık 1.400 çifti sadece Mikri Prespa Gölü\'nde üremektedirler. Benzer şekilde, Türkiye\'de Ege Üniversitesi Ornitoloji ekibi tarafından türe yönelik sürdürülen koruma, izleme ve çift sayısı arttırma çalışmaları ile birlikte; Manyas Kuş Cenneti Milli Park Yönetimi tarafından yaptırılan korunaklı platformlar sayesinde türün ülkemizde üreyen çift sayısı artış göstermiştir. Böylece ülkemizde üreyen çift sayısı koruma çalışmaları sonucunda artmış ve 277-341 çifte ulaşmıştır.


Davranışları :

Normal koşullarda oldukça ürkektir. Sürekli teyakkuz halinde gözlenir. Gördüğü bir insanı, objeyi vb. tehdit olarak algılaması halinde, henüz daha 200-300 m mesafede iken bile hızla yer değiştirir. Sıra dışı bir davranış olarak, balıkçılarla arası iyidir. Gözlendiği bir çok sulakalanda, balıkçıların 2-3 m yakınına kadar sokulduğu gözlenir ancak yabancıları kolaylıkla ayırt eder ve yüzerek mesafeyi açar. Benzer koşullarda Ak Pelikan\'a göre daha ürkek olduğu söylenebilir. Pelikanların genel özelliği olarak, sıklıkla grup halinde beslenirken gözlenebilir, aynı zamanda koloni halinde kuluçkaya yatarlar. Genellikle kolay besinin olduğu balıkçı yakınları ya da suyun sığ olduğu alanlarda, bazen de karabataklarla işbirliği yaparak derin sularda beslenir.


Yerel Adlar :

Batı Anadolu\'daki birçok sulakalanda \"Saka\" olarak bilinmektedir.


Ses-Ötüşü :

Kolonilerinden uzakta genellikle sessizdir, avlanırken gürültücü olabilir. Balıkçılar etrafında beslenmek için beklerken diğerlerine üstünlük kurmak ve kaçırmak isteyen bireyler (özellikle de erişkinler) gaga hamlesi ile birlikte boğuk bir ses de çıkarırlar.  


Kaynaklar

BirdLife International, 2013, Species factsheet: Pelecanus crispus. http://www.birdlife.org Cramp, S.; Simmons, K. E. L. 1977. Handbook of the birds of Europe, the Middle East and Africa. The birds of the western Palearctic, vol. I: ostriches to ducks. Oxford University Press, Oxford. Crivelli A.J. Hatzilacou, D., Catsadorakis G. 1998. The breeding biology of the Dalmatian Pelican Pelecanus crispus. Ibis 140: 472 - 481. Nelson, J. B. 2005. Pelicans, Cormorants and their Relatives, Oxford University Press, New York. Onmuş, O., Sıkı, M., Sarıgül, G., Crivelli A.J. 2011. Status and development of the population of the globally threatened Dalmatian Pelican, Pelecanus crispus, in Turkey. Zoology in the Middle East 54: 3-18.


FOTOĞRAFLAR

Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Tepeli pelikan
Yeni Türler, Belgeli Tür Adedi : 505  
Copyright TRAKUS © 2008 - 2024 Türkiye'nin Anonim Kuşları: Sponsor ESİT