POSTA  GÜVERCİNLERİ

      İnsanoğlu yer- yön bulmada her zaman sıkıntı çekmiştir.Eskiden  arabayla uzun yola çıkılacaksa insanların ilk işi bir harita satın almaktı.Son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle  navigasyon cihazı kullanılmaya başlandı.Peki ya güvercinler?Onların ne haritaya ne de navigasyon cihazına ihtiyaçları var.  

     Güvercinler ,kuşlar (Aves) sınıfının, guguk kuşları (Columbiformes) takımının güvercinler (Columbidae) familyasına aittir.  Güvercinler yuvalarına çok bağlıdır.İnsanlar, güvercinlerin bu özelliğinden yararlanıp posta güvercinleri yaratmışlardır. Posta güvercinlerinin geçmişi çok eskilere dayanır. 3200 yıl önce Mısır’da haberleşme olarak kullanıldıklarını ve bu konuda, güvercinleri yetiştirdiklerini biliyoruz.Haberleşme amaçlı yetiştiricilik farklı ülkelere yayılmıştır.M.Ö 300 yıllarında Çin’de güvercinlerle bütün ülkeyi kapsayan haberleşme ağı kurulmuştur.Özellikle savaş esnasında haberleşmeyi,posta güvercinlerle sağlanırdı.Osmanlılar savaşta haberleşmek için Bağdat Güvercinlerini kullanırdı.Hatta güvercinler için güvercinlikler inşaa edilmiştir.Adıyaman’da Memlük egemenliği döneminden kalma Yeni Kale’de görebiliriz.I.ve II.Dünya  Savaşı esnasında telsiz ve telefon çekmediği durumlarda posta güvercinlerinden yararlanılmıştır.Hatta savaşta hizmet vermiş güvercinlere dickin madalyası  verilmiştir.Sadece savaşta haberleşmek için  değil casuslukta da kullanılmıştır.  1900’ lü yıllara gelindiğinde, Avrupa’da Posta güvercini kullanımı oldukça gelişmiştir. 1870 - 1871 yılları arasında bir yıllık süre içinde Avrupa’da posta güvercinleri ile taşınan posta sayısı, 115 bin resmi ve 1 milyon gayri resmi olmak üzere 1.115.000 kadardır.

    Posta güvercinleri paçasız,gözleri kırmızıdır. Normal güvercinlere göre biraz daha iri yapılı ve gramajlıdırlar. Düzgün biçimli yuvarlak bir kafa şekilleri vardır. Takka , perçem gibi uçuşu engelleyecek özellikleri yoktur. Göz çevresi halkası beyaz renk olup biraz belirgin olmaktadır. Siyah renk olan gaga, orta uzunlukta ve kalınlıktadır. Ayaklar paçasız ve açık kırmızı renktedir. Ayak parmakları biraz uzundur. Bacaklar,uzun ve yay gibi gergin olurlar. Dik duruşlu ve gerçekten de sportmen bir görünümü olan güvercinlerdir. Kanatlarını kuyruğun üzerinde taşırlar ve kuyruk 12 telekten oluşur. Kanat altı örtü tüylerinin düzgün ve iyi gelişmiş olmasına dikkat edilir. Bu tüyler uçmayı kolaylaştırmaktadır.

    Güvercinler, ne kadar uzaklıkta olursa olsun, her zaman yuvalarını bulur. Yollarını nasıl buldukları merak edilen güvercinleri inceleyen Alman bilim adamları, bu kuşların gagalarında pusula gibi işlev gören küçük demir partikülleri tespit ettiler. Güvercinler, bu partiküller sayesinde yeryüzünün manyetik alanını analiz ederek kuzey kutbunu belirleyebiliyor.

    Daha önceki yaygın kanıya göre bu kuşların güneş ve yıldızların konumunu kullanarak yönlerini buldukları sanılıyordu. 2004 yılında yapılan bir araştırmada, göçmen kuşların kendi iç pusulalarından çok, rotaları takip ettikleri belirlenmişti. İtalyan araştırmacılar ise kısa süre önce kuşların "koku haritası" sayesinde yollarını buldukları sonucuna varmışlardı. Fransız araştırmacılar da bu kuşların hafızalarında 1200’den fazla görüntüyü tutabildiklerini belirlemişlerdi.

   Ayrıca Paris Üniversitesinde bir grup bilim adamları yaptıkları deneyde güvercinlerin insan yüzünü tanıdıklarını tespit ettiler

Kuşları incelediğimizde, vücutlarının tüm özelliklerinin uçuş için özel olarak tasarlandığını görürüz. Öz kütlenin düşürülmesi ve böylece ağırlığın azaltılması için kemiklerin içi boş olarak yaratılmış ve vücuda hava keseleri yerleştirilmiştir Güvercinler tek eşlilik düzeni içersinde yaşarlar ve birbirlerine sadık çiftlerdir. Hayatları boyunca erkek ve dişi birbirinden ayrılmaz. Eşlerinden biri ölürse ötekinin yeni bir eş kabul etmesi için aradan uzun bir sürenin geçmesi gerekir. Güvercinlerin bir özelliği de su içerken diğer kuşlar gibi başlarını kaldırmazlar, suyu bir çekişte içerler.Bunun nedeni suya burun deliklerini de daldırırlar ve yemek borusunda bulunan kaslar yardım ile vakum oluşturarak  güvercinler memeliler gibi suyu emerek içer.Bu özellik sadece güvercingiller familyasına ait kuşlarda bulunur.                                                        

     Güvercinler,genellikle orta büyüklükte, küçük başlı, kısa boyunlu ve kısa bacaklı kuşlardır. Gagaları kısa, zayıf yapılı ve ucu hafifçe aşağıya kıvrıktır. Oldukça hızlı uçarlar. Meyve, taneli ya da çekirdekli tohumlarla beslenirler. Ağaçlarda ve kayalık yerlerde yaşamaya uyum sağlamışlardır.Bazı tür güvercinler paçalıdır. Kutuplar dışında dünyanın her tarafında bulunur.Dişi ve erkek güvercinler yuvalarını birlikte yapar.Kuluçka dönemi 15 -20 gündür,bir çift yumurta bırakır, erkek ve dişi  nöbetleşe kuluçkaya yatar. Güvercinler yaşamının ilk 20 gününde diğer kanatlılara oranla çok daha hızlı büyürler. İlk gıdaları ebeveynlerinin kursaklarında sentezlenen ve ''güvercin sütü'' adı verilen bir sıvı olup, yavruların ağızlarına kusularak verilir. Güvercin sütü protein ve yağ miktarı yüksek koyu krem rengi ve kıvamında yarı sindirilmiş bir materyal olup, karbonhidrat miktarı düşüktür. 350 çeşit güvercin tespit edilmiştir.                                                                        

Dilek ÖĞÜTCÜ

Eğitim ve STK Sorumlusu

Faruk Yalçın Zoo

Kaynakça

www.güvercinlerbirliği.com

www.güvercinler.info

www.wikipedia.org