Leopar popülasyonlarını korumak, o ekosistemde var olan binlerce türü korumak anlamına geliyor.

Diyarbakır\'da kaldığım otelin yanındaki pastanede kahvaltımı yaparken televizyondaki haber programını izliyorum. Spiker bir anda durup, ses tonunu değiştirerek, seyircilerden çok fazla mesaj geldiğini ve sabah işlerine gidecek insanları da düşünerek, leopar haberini öne alacaklarını söylüyor. Bu, bir haber programında alışık olduğum bir şey değil! Leoparın varlığını araştırmak için araziye foto kapan yerleştirmek üzere bulunduğum Siirt\'ten, bir gece önce Diyarbakır\'a gelmeme neden olan haber, akşamdan beri tüm kanallarda sayısız defa yayınlandı. Buna rağmen insanlar bu haberin birazdan değil hemen yayınlanması için ulusal bir televizyon kanalını zorluyor.

Haber yayınlandıktan dakikalar sonra, pastaneden çıkmak için ayağa kalktığımda, spikerin aynı anonsu ikinci kez yaptığını duyuyorum. Yoğun istek nedeniyle, leopar haberini bir kez daha yayınlayacaklarını söylüyor. Ses tonundan, amacının insanları televizyonları başında tutmak değil, onları sakinleştirmek olduğunu çıkarıyorum.

O gün yaşanan bu olay, leoparın toplum üzerindeki etkisini anlamak için iyi bir örnek. Ancak ne yazık ki, kamuoyunun leopar konusundaki ilgisini uzun süre devam ettirmesi olanaksız! Bunun için sürekli yeni bilgiler ortaya çıkarmak ve ilgiyi sıcak tutmak gerek. Oysa hâlâ Türkiye\'de bir leopar popülasyonu olup olmadığını bile söyleyemiyoruz.

Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN), Kedigiller Uzman Grubu Başkanı Urs Breitenmoser ile bugünlerde hazırladığımız bir makalede tartıştığımız konulardan biri de bu: Türkiye\'de bir leopar popülasyonu var mı, yoksa bireyler yakınlardaki başka bir popülasyondan mı geliyor? Elimizde sadece birkaç tane post, fotoğraf ve bir de ceset var. Bu verilerle birinci varsayımı doğrulama olanağımız yok. Bu varsayım ancak bir dişi veya yavru leoparın varlığı belgelenirse kanıtlanabilir. Bu nedenle ikinci varsayıma, yani yakındaki bir popülasyondan gelip gelmediklerine ilişkin olasılığa bakmak gerekiyor. Bunun önkoşulu ise İran\'da, Türkiye sınırına yakın üreyen leopar popülasyonlarının nerede bulunduğunu bilmek ve aradaki uzaklığa bakarak bir leoparın Türkiye içlerine kadar gelip gelemeyeceğini tahmin etmek.

Ancak İran\'da üreyen popülasyonların yerini ne İranlılar biliyor, ne de biz! Çünkü Türkiye içlerine kadar uzanan ve leoparların yaşadığını düşündüğümüz Zagros Dağları\'nın İran tarafında kalan kısmında bir çalışma yapılamıyor. Yıllardır süren ağır ekonomik ambargolar nedeniyle İran\'da, devlet, leoparın korunması yönünde çalışmalara kaynak ayıramıyor. Hatta yaban hayvanlarını koruma projelerinde kullanılan foto kapanların ülkeye sokulmasına dahi izin verilmiyor.

Bu nedenle Zagros Dağları\'ndaki leoparın sürekliliğini sağlamak Türkiye ve Irak\'a düşüyor. Fakat her iki ülkeden gelen verilerin hepsi ölü leoparlara ait. Bunlar, leoparın durumu konusunda net bir şey ifade edemese de, türün bölgede karşı karşıya olduğu ilk sorunu ortaya koyuyor: Leoparlar insanlar tarafından öldürülüyor. Peki neden?

Kaynak: www.nationalgeographic.com.tr

Emre ALTINTAŞ

Eğitim ve STK\'lar Sorumlusu