Doğa Derneği ve Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün ortak çalışmaları sonucunda 18 yıl aradan sonra kelaynaklar Ağustos 2008 tarihinde Birecik’ten göçe gönderildi. Bu kuşlara takılı uydu vericilerden elde edilen bilgiler uzmanlar tarafından her gün toplandı. Veriler ışığında kuşların Birecik’ten Ürdün’e başarıyla göç ettikleri belirlendi. Dünya çapında büyük ses getiren bu keşif, Birecik kelaynaklarının göç edebileceğini kanıtladı. Ancak Ürdün’de kelaynakların zehirlenmeleri nedeniyle göç yalnızca 4 gün sürebildi.
Göçün Seyri
Göçe gönderilen iki genç kelaynağın bu tarihi yolculukları Birecik’te başladı. Kelaynakların içgüdüsel olarak gerçekleştirdikleri bu yolculuk, kuşları yarım günde Birecik’ten Suriye çöllerine, 2 gün sonra da Ürdün’e ulaştırdı. Kuşların Ürdün’de gözlenmelerinin bir gün sonrasında uzmanlar iki kelaynağı Ürdün çöllerinde ölü buldu. Kuşların ölüm nedeninin zehirlenme olduğu düşünülüyor.
Doğa Derneği ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü yetkilileri “Kelaynakların kısa yolculuğundan elde ettiğimiz bilgiler bu kuşların 18 yıl sonra bile göç etme güdülerini kaybetmediklerini kanıtladı. Bu hem Türkiye hem de dünyadaki kelaynakların geleceği için umutlarımızı artırdı. Ancak bu çalışmayla kelaynakların göç yollarında önemli tehditlerle karşı karşıya olduklarını öğrendik. Ürdün çöllerinde ölü bulunan kelaynakların üzerinde yapılacak incelemeler bu konuda daha çok bilgi edinmemizi ve kelaynakları göç yolları üzerinde korumamızı sağlayacak.” açıklamasında bulundular.
Bilgi:
Dünya üzerinde nesli tehlike altında olan, Birecik’te 1950 yılından itibaren tarım ilaçlarının aşırı kullanılması ve yaşam alanlarının azalması nedeniyle sayıları giderek azalan kelaynak kuşlarının, 1997 yılına kadar göçe gitmesine izin veriliyordu. Kelaynakların göçten geri dönmemeleri nedeniyle kuşlar 1998 yılından itibaren göç dönemi başlangıcında Birecik’teki kelaynak üretme istasyonunda kafeslere alınmaya başlamıştır. Bu sayede doğal kanyonlarda serbestçe üreyebilen ve kışı üretme istasyonundaki kafeslerde geçiren yarı-yabani bir popülasyon oluşturuldu ve sayıları 100’ün üzerine çıkartıldı.
2008 yılında göçe gönderilen iki genç kelaynağın yanlarında deneyimli ergin kuşlar olmadan göç etmeleri, bu davranışın içgüdüsel olabildiğini dünyada ilk kez kanıtlamış oldu.
Haber Kaynak:
http://www.dogadernegi.org/index.php?sayfa=haber&id=225
Fotoğraf:
Burak Doğansoysal (dogansoysal)