Koronavirüs aşısı denemeleri bu maddeye muhtaç: At nalı yengeci kanı. Modern tıp aşı testlerinde hala bu hayvanın kanından istifade ediyor ve geliştirilen alternatif test için daha fazla çalışma yapılması gerektiği vurgulanıyor. Dünya yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele için aşı yarışına sahne olurken, elde edilen tedavi ürünlerinin geçeceği testlerin güvenliği de hayati nitelik taşıyor.
Yalnızca bu salgın döneminde değil onlarca yıldır ilaçlar üzerinde araştırma yapan kuruluşlar, bir hayvandan toplanan önemli bir içeriğe ihtiyaç duyuyor: At nalı yengeci kanı. Bu hayvanın kanı, aşı dahil enjekte edilebilir ilaçların endotoksin adı verilen tehlikeli bakteriyel bulaşıcı maddelere karşı test edilmesinde kullanılıyor. Firmalar geliştirdikleri aşıları bakterilerden ve toksinlerinden arındırmak için bu kandan sentezlenen “LAL” adlı maddeden istifade ediyor. Söz konusu uygulamaya alternatif olarak sunulan bir diğer testinse yengeçlerin kanındaki kimyasala eşdeğer suni bir madde içerdiği belirtiliyor.
Çevreciler ve bazı sivil toplum örgütleri at nalı yengeçlerini ve yavrularını bu hayvanlarla besleyen kuşları korumak için alternatif testin geniş çapta kabul edilmesi konusunda çaba sarf ediyor. Ancak New York Times’ın haberine göre ABD Farmakopesi geçen cuma günü yaptığı açıklamada, rFC (rekombinant C faktörü) olarak bilinen alternatif test için çok daha fazla çalışmaya gerek olduğunu bildirdi.
Mevcut teste dair ellerinde 30 yıllık, yeni test içinse yalnızca 2 yıllık veri olduğunu vurgulayan kurum, konuyla ilgili daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulduğunu kaydetti. Avrupa Farmakopesi ise bugüne dek alternatif testin kullanımına geniş çapta onay verdi.
Yeni tip koronavirüse karşı geliştirilecek aşılarla ilgili testlere dair talep arttığı için bu konu üzerinde yaşanan tartışma da geniş çapta ilgi görüyor. Ayrıca milyarlarca doz aşı için en nihayetinde endotoksin testlerinin gerekeceği belirtiliyor.
Birçok yaygın bakterinin hücre duvarlarında bulunan moleküller olan endotoksinler, kendilerine yol açan bakteriler yok edilse bile insanlarda yüksek ateşe ve ölüme sebep olabiliyor. Bu nedenle ilaç firmalarının, geliştirdikleri enjekte edilebilir ürünlerde toksinlerin bulunmamasını sağlaması ve üretim sürecinin her aşamasında testlere başvurması gerekiyor.
“Pandemi sırasında vahşi hayvanlardan yararlanmak çılgınlık”
Öte yandan çevreye dair sorunlara teknolojik çözümler geliştirilmesini destekleyen Revive and Restore kuruluşunun başkanı Ryan Phelan, “Küresel bir pandemi sırasında vahşi bir hayvandan edinilen bir içeriğe bel bağlamak çılgınlık” diyor. Phelan’ın yönettiği kurum, at nalı yengeçlerinin kanı kullanılarak yapılan LAL testinin yerini, rFC testinin almasını talep ediyor. Soyunun dinozor çağının öncesine kadar uzandığı bilinen bu yengeçlerin ilk örneklerinin yüz milyonlarca yıl önce görüldüğü ifade ediliyor.
Independent Türkçe, New York Times
https://www.indyturk.com/node/191916/sa%C4%9Flik/koronavir%C3%BCs-a%C5%9F%C4%B1s%C4%B1-denemeleri-bu-maddeye-muhta%C3%A7-nal%C4%B1-yengeci-kan%C4%B1
Daha fazla bilgi:
https://www.nytimes.com/2020/06/03/science/coronavirus-vaccine-horseshoe-crabs.html
https://www.audubon.org/magazine/summer-2018/inside-biomedical-revolution-save-horseshoe-crabs
https://evrimagaci.org/mavi-kan-hasadi-at-nali-yengecleri-ilac-sektoru-tarafindan-nasil-kullaniliyor-3009