Açıklama :
Ak tepeli kuyrukkakan (Oenanthe leucopyga (Brehm, 1855)), önceden karatavukgiller (Turdidae) familyasının bir üyesi olarak sınıflandırılan küçük ötücü kuşlara ait bir kuş olup şimdi sinekkapangiller (Muscicapidae) familyasına yerleştirilmiştir.
İri, parlak ve siyah bir kuyrukkakandır. Alt tarafı bacaklarına kadar siyahtır. Erişkinlerin tepesi beyazdır, ergen ve gençlerin tepesi siyahtır. Kuyruğunda merkezi siyah bir çizgi bulunur, çevresi beyazdır. Bazı siyah tepeli kuşların tepesinde birkaç beyaz tüy ucu seçilebilir, bu kuşlarda adım adım beyaz tepe oluşmaktadır.
Cinsiyetler benzerdir, mevsimsel farklılık taşımazlar.
Tanımı :
Habiatı :
Kayalık çöller, bitki örtüsüz kayalık dağlardaki geçitler, bazen insan yerleşim alanlarının yakınında gözlenir.
Yayılışı :
Yerleşiktir, yayılma eğilimi gösterir. Körfez ülkeleri, Umman,Yemen ve Kıbrıs\'ta nadirdir. Türkiye, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirliklerinde rastlantısal konuktur.
Oenanthe leucopyga leucopyga: Sudan, Mali, Eritre, Etiyopya\'nın kayalık çöllerinde
Oenanthe leucopyga aegra: Moritanya ve Tunus\'un kayalık çöllerinde
Oenanthe leucopyga ernesti: İran,Irak, Suudi Arabistan, Mısır\'dan Kızıl Denize kadar olan çöllerde
Kıbrıs\'ta; 11-24 Mart, 1970 (Bannerman & Bannerman 1971; Brown 1986; Lewington et al. 1991)
Mayıs, 1985 (Anon. 1994)
30 Mart, 1993 (Anon. 1994)
22 Şubat, 1999 (Gantlett 2000)
12-23 Nisan, 2000 (Gantlett 2001) tarihlerinde kaydı vardır.
Ülkemizde, 12 Ağustos, 1993 (Sorace 1996)
2 Mart 2005 - Kemer\'in güneyi, Antalya
12 Ağustos 1993 - Pınarbaşı, Kayseri
9 Mart 1996 - Yumurtalık lagünleri (fotoemin) kaydı bulunmaktadır.
Beslenme :
Temelde böceklerle beslenir, fakat beslenmesi çeşitlilik gösterir. Bitkiler ve küçük sürüngenleride besin olarak tüketir. Avını uçarken, yerde veya çalılıklarda avlar. Örümcekkuşları gibi avlanır, avantajlı yerlere tüneyerek, hızla aşağıya yada 10m kadar yukarıya doğru hücum eder.
Biyolojisi :
Üremesi, Afrika Saharasında Şubat-Mart, Mısır\'da Mart-Nisan, Arabistan\'da Şubat ortalarında olur. Yuvası, kayalardaki boşluklarda, taşların altında, genelliklede binaların duvarlarında olur. Yuva, çimen, tüy, dallar, odun parçalarından oluşur. 3-5 yumurta bırakır, dişi kuluçkaya yatar ve 14 gün sürer.
Göçü :
Yerleşik bir türdür. Kışın bazı bireyler veya populasyonlar kısa mesafeli göçler yapabilirler. Tunus\'un bazı bölgelerinde Aralıktan Şubata sıklıkla kaydedilmiştir. Mısır\'da sadece kışları gözlenir. Malta\'da ise Nisanda gözlenmiştir. Üremenin gerçekleştiği, Umman, Katar ve Kuveyt\'ten sıklıkla kaydı bulunmaktadır.
Popülasyonu:
Küresel populasyonu bilinmemekle birlikte yaşadığı bölgelerde sıklıkla rastlanmaktadır ve geniş bir populasyonu vardır. IUCNin Kırmızı Listesi\'nde LC (düşük riskli) olarak yer almaktadır (www.iucn.org).
Davranışları :
Yerel Adlar :
Ses-Ötüşü :
Değişken ötüşü ıslıksı ve melodik notalardan oluşur, arada daha pürüzlü sesler çıkarabilir. Çoğu zaman diğer çöl kuşlarını taklit eder. En yaygın duyulan cümlesi \'\' viet-viet-driit-deit\'\' pesleşerek çıkarılır, ancak değişkendir.
http://www.xeno-canto.org/species/Oenanthe-leucopyga
Kaynaklar
http://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=CAFA98EEE7F9CD86
http://www.avibirds.com/euhtml/White-tailed_Wheatear.html
http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=6690
http://home.clara.net/ammodytes/wheatear.htm
Türkiye ve Ortadoğunun Kuşları (R.F.Porter,S.Christensen,P.Schiermacker-Hansen) Çeviri: Kerem Ali Boyla ,Kazım Çapacı