Açıklama :
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Aves (Kuşlar)
Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
Familya: Calcariidae
Cins: Plectrophenax
Tür: P. Nivalis
Alaca kirazkuşu ülkemizde görülen diğer kirazkuşları gibi Emberizidae ailesinin üyesi değildir. Mahmuzlu kirazkuşu ile birlikte Calcariidae ailesi, cins olarak da Plectrohenax ın tek üyesidir.
Ülkemizde kış aylarında rastlantısal olarak görülür.
Üreme döneminin erkeği çok yakışıklı siyah beyaz bir kuşdur. Baş ve kanatların dip kısmı tamamen beyaz olup uç kısımda siyah bir bölge bulunur, sırtı da kahve-siyah renkdedir. Dişilerin kanatları daha koyu kahve-siyah renklerde, baş gri kahve renklerde olup belirsiz çizgilidir. Her iki cinsiyet de uçuşta beyaz kuyruğun ortasında uzunlamasına siyah bir bant gösterir. Ülkemizde kış aylarında görüldüğü için üreme dışı formu ile karşımıza çıkar. Üreme dışı formunda daha pas-kahve renklere bürünürler. Ayaklar ve gaga siyah olsa da gaga kışın sarı renge döner ama uç kısmı siyah kalır. Gençlerin Tepe ve sırtı gri kanatlar kahve tonlarda, göğüs ve karın beyaz üstüne gri çizgilidir.
Tanımı :
Habiatı :
Arctic Tundra adı verilen bölgede yüksek ve ağaçsız dağ tepelerinde, tundralarda ürerler. Kışın ise daha güneye göç ederek yerde tohum bulabilecekleri açık habitatlar örneğin çiftlikler ve tarlalar da yaşarlar. Kuzgun dışında başka hiçbir ötücü, kışı bu tür kadar kuzeyde geçirmez.
Yayılışı :
Yurdumuzda kış aylarında ve nadiren olmak üzere rastlanabilir. Kuzey yarım kürede arktik bölgelerde ürer. Daha güneyde üreyen küçük izole gruplar İskoçya ve Kuzey Amerikadadır. Son buzul çağında bu türün bütün Avrupada yaygın bir şekilde yaşadığı sanılmaktadır.
Beslenme :
Ana beslenme kaynağı yabani otlar ve tohumları olmak üzere böceklerde diet inde yer almaktadır
Biyolojisi :
Geniş yuvasını kaya oyukları içerisine yapar. Kuluçkaya dişi kuş yatar. Yumurtalar mavi-yeşilimsi renkde olup üzeri kahverengi noktalıdır. Yavrular yumurtadan çıktıkdan iki hafta sonra uçmaya hazır hale gelirler.
Alaca çinteler ,üreme dönemi başlamadan uzun bir süre önce kar daha kalkmadan,üreme bölgelerine geri dönerler.Önce erkekler döner ve sabah-akşam kendi bölgelerini ararlarlar.Arada,kötü havalarda gruplar oluştururlar.Dişiler,Mayıs sonu ve Temmuz başı arasında,bölgeye ve yüksekliğe göre yılda iki kez ,iğ şeklinde 21.9x16.2mm büyüklüğünde,üzeri benekli beyazımsı veya açık yeşilimsi mavi (3)4-6(8) yumurtayı yuvaya bırakır.Yuva bazen kıyı kuşlarının yuvaları arasında,kaya veya taş yığınlarının altında saklıdır.Yuvanın kıyı veya kar tarlalarınınyakınında olmasının nedeni,yavrular için daha kolay böcek bulabilmeleri içindir. Dişi yaklaşık 12-13 gün tek başına kuluçkaya yatar ve erkek tarafından ebslenir.Yavrular 8 ila 10 günlük olunca daha uçmayı öğrenmeden yuvadan ayrılırlar ve kayalar arasında gezinirler,ebeveynleri tarafından da yaklaşık 12 gün daha beslenirler.
Çeviri:Emine Nurhan Tekin
Kaynak:Enzyklopedie der Brutvögel Europas
Göçü :
Yazları Arctic bölgeden kışları Kuzey yarımküre nin daha ılıman bölgelerine göç ederler. Kışlama alanına dişiler daha erken gelirler. Üreme bölgesine ise erkekler önce ulaşır. Genç bireyler Arctic bölgeyi erişkinlere göre daha geç terkederler.
Popülasyonu:
Henüz tehlikede olan bir tür değildir. Dünya üzerinde 39 milyon birey yaşadığı tahmin edilmektedir.
Küresel ısınmanın Alaca Kirazkuşu popülasyonuna etkileri üzerinde araştırmalar mevcuttur. Arctic bölgelerin ısınması üreme performansını arttırdığı görülsede , rekabet etmesi gerekeceği diğer kuşların da bölgeye yerleşmesi bir risk oluşturmaktadır.
Davranışları :
Kışın göçebe sürüler halinde yaşarlar. Sürüler halinde ve yerde beslenirler. İnsanlardan ürkmez ve yuvasını Arktik bölgelerdeki yerleşim yerlerine yakın kurar. İnsanların bıraktıkları tohum ve diğer yiyeceklerle de beslenirler.
Yerel Adlar :
Diğer isimleri Alaca Çinte ve Kar Kirazkuşu dur.
Ses-Ötüşü :
Kendine özgü ıslığımsı bir ötüşü vardır. Perrit hudidi fiit fiit fiiv hudidi
Kaynaklar