Alaca sinekkapan, Muscicapidae Familyası, “Ficedula” Cinsi içinde yer alır. Bilimsel adı “Ficedula semitorpuata”dır.(4) Erişkinlerin büyüklükleri 12,5–13cm, kanat açıklıkları 23-24 cm (7), ağırlıkları ise 8-17,2 gr’dır. (1)(3)(4) Üreme döneminde dahi erkek Alaca Sinekkapanı Halkalı Sinekkapandan ayırt etmek dikkat gerektirir. İki tür arasındaki en belirgin fark, Alaca Sinekkapanların boyunu çevreleyen beyaz kolyenin enseye kadar uzanmamasıdır.(1)(4) Üreme dönemleri dışında ise Alaca Sinekkapan erkek ve dişileri, Halkalı ve Kara Sinekkapanlara çok benzerler ve bu türlerin erkek ve dişilerinden ayırt edilmeleri zordur. Erişkin Erkeklerin Üreme Dönemi Giysileri: Erkek Alaca Sinekkapanların üreme dönemi giysilerinin hakim renkleri siyah ve beyazdır. Kafaları, sırtları, kuyrukları, kanat üstleri parlak siyah renktedir. Görünüş olarak benzediği Halkalı Sinekkapanlardan ayırıcı en önemli özelliği, boynunun bir bölümünü çevreleyen, ancak ensesine ulaşmayan beyaz tüylerdir. Diğer bir fark ise Alaca Sinekkapanlarda orta kanat teleklerinin beyaz uçlu olmasıdır. Alaca Sinekkapanların ayakları ile gagaları siyah, gagaları enli ve yassıdır. Üreme Döneminde Dişilerin Giysileri: Dişi Alaca Sinekkapanların tüy renkleri, türün erkeklerine kıyasla solgundur. Kanat üstleri gri-kahverengi, kuyruk altı örtüleri açık renktedir. Kuyruk ve primer örtü tüyleri kahverengidir. Alnı krem renkte, göğüs ve karın kısmı ise beyazdır. Bazı dişilerin göğüs ve karın tüylerinde kahverengi tonları görülebilir. (4) Dişilerin kanatlarının üst kısmında genelde açık renkte bir çizgi görülebilir. Üreme döneminde erişkin erkek Alaca Sinekkapanların giysileri, bu türün erişkin Halkalı ve Kara Sinekkapanlardan ayırt edilmesine imkan vermesine karşılık, üreme dönemindeki dişilerin Halkalı ve Kara Sinekkapan dişilerinden ayırt edilmesi zordur. Üreme dönemi dışında dişilerin giysileri genelde aynı kalmakla birlikte, alın tüyleri kahverengi, göğüs ve karın tüyleri ise kirli beyaz bir renk alır. Üreme dönemi dışındaki Alaca Sinekkapanları, Halkalı ve Kara Sinekkapanlardan ayırt etmek zordur.

Üreme döneminde erkek Alaca Sinekekapanı Halkalı Sinekkapandan ayırt etmek dikkat gerektirir. İki tür arasındaki en belirgin fark, Alaca Sinekkapanların boyunu çevreleyen beyaz kolyenin enseye kadar uzanmamasıdır. Üreme dönemleri dışında ise Alaca Sinekkapan erkek ve dişileri, diğer iki sinekkapan türüne çok benzerler ve bu türlerin erkek ve dişilerinden ayırt edilmeleri zordur.

Yapraklarını döken veya değişik tür ağaçlardan oluşan orman ve koruluklarda, bu orman ve korulukların çevrelerindeki açık alanlarda, dağlık bölgelerin alt ve orta kesimlerinde, nehir kenarlarındaki açık alanlarda yaşar. (1)(2)(5)

Alaca Sinekkapan göçmen bir türdür. Kuzey Yarımküresinde ürer. Üreme alanı, Balkanlar (Arnavutluk, Bulgaristan, Makedonya, Yunanistan), Türkiye, Kafkaslar (Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan) Rusya ve Kuzey Doğu İran’dır. Orta ve Batı Avrupa’da rastlantısal konuktur. Kışı Afrika’da, Sudan’ın Güneyi, Uganda’nın Batısı, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin Doğusu, Ruanda, Burundi, Kenya’nın Batısı ile Tanzanya’yı kapsayan bir alanda geçirir. Baharda, üreme alanları olan Balkanlar, Kafkaslar, Türkiye, İran ve Rusya’ya göç eder. (4)(6)

Genelde uçarken yakaladıkları çeşitli tür sinekler ile karınca ve böceklerle beslenir. Ayrıca, tırtıl ve örümcekleri de avlar. Daha sık uçarken avlanır. Bu nedenle genelde, bir ağacın dalları veya bitkinin üzerine tüner ve yakından geçen sinek ve böcekleri yakalamak için bulunduğu yerden avının üstüne dalar. Bazen, doğrudan yaprak veya dalların üzerindeki sinek ve böcekleri de yakalayabilir. (1)(4)(6)

Alaca Sinekkapan Nisan – Eylül ayları arasında ürer. Yuva bir ağaç kovuğunda, kuru yapraklar, bitki kökleri, çimen ve bazen tüyler kullanılarak yapılır. Yuva dişi kuş tarafından yapılır. Bir batında 4 – 7 yumurta çıkarılır. Kuluçka dönemi 13-14 gündür.. Yavrular, yumurtadan çıktıktan sonra 14 – 17 gün kadar ebeveynleri tarafından beslenir. Bu süre içinde yavru uçmaya başlar. Alaca Sinekkapanlar genelde tek eşlidir, ancak, Kara ve Halkalı Sinekkapanlarda olduğu gibi, bazı erkekler 2-3 dişi ile çiftleşebilir. (4)(6)

Kış aylarını Afrika’da geçiren Alaca Sinekkapanlar Mart sonu – Nisan başında Kuzey Yarımküresindeki üreme alanlarına göç ederler.

Avrupa’da üreyen Alaca Sinekkapan sayısı 21,400 – 78,300 çift (42,800-156,600 adet) olarak tahmin edilmektedir. Avrupa’da en fazla sayıda Alaca Sinekkapan barındıran iki ülke Rusya ve Türkiye’dir.(6) Dünya Alaca Sinekkapan nüfusu ise 58,000 – 350,000 çift olarak tahmin edilmektedir.

Beslenme sırasındaki davranışları hakkında yukarıda “Beslenme” bölümünde bilgi verilmiştir.

Yarımbant Sinekkapan da denilmektedir.

Uyarı sesi Halkalı Sinekkapanın ötüşüne benzeyen 2-3 saniye süren ince ve tiz bir “iiit”dir. Ötüşü ise daha çok Kara Sinekkapanınkine benzer, ancak daha tiz ve basittir.(2)(9)

1. Collins Bird Guide 2nd Edition, p.340-341, by Lars Svensson. HarperCollins Publishers Lt. 77-85 Fulham Palace Road, London W6 8JB 2. Türkiye ve Ortadoğu’nun Kuşları Arazi Rehberi. s.182, s.394, Yazarlar R.F. Porter, S. Christensen, P.Schiermacker-Hansen. Çeviri Kerem Ali Boyla, Kazım Çapacı. Uzerler Matbaası, Ankara, 6 Mart 2009. 3. Wikipedia/Semicollared_flycatcher. Bağlantı adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Semicollared_flycatcher 4. Arkive – Birds. Bağlantı adresi: http://www.arkive.org/semi-collared-flycatcher/ficedula-semitorquata/image-G39502.html 5. Beauty of Birds. Bağlantı adresi http://beautyofbirds.com/semicollaredflycatchers.html 6. Birdlife. Bağlantı adresi http://www.birdlife.org/datazone/species/factsheet/22709319 7. Bird Guides. Bağlantı adresi: http://www.birdguides.com/species/species.asp?sp=137109 8. Avibirds. Bağlantı adresi : www.avibirds.com, sayfa 9 9. Handbook of the Birds of the World. Bağlantı adresi: http://www.hbw.com/species/semi-collared-flycatcher-ficedula-semitorquata