Turdidae (Ardıçkuşlarıgiller) familyasına mensup bir türdür. Luscinia megarhynchos Brehm 1831 Ortalama 16 cm boyunda, serçe iriliğinde ötücü ve göçücü bir kuştur. Genelde görmekten ziyade sesini işitirsiniz. Sıklıkla dalların arasına saklanır. Sırtı kahverengimsi, karnı boz renkli, kuyruğu kestane rengindedir. İlk uçma tüyü kanat üstü tüylerinden; dördüncü de ikinciden daha uzun; üst tarafı düz ve hafif kırmızımsı-kahverengi ve kuyruğu oldukça kızıl; kuyrukta lekeler bulunmaz; boyunda grilik görülür. Karnı soluk gri-kirli sarıdır. Siyah gözü vardır ve gözünü çevreleyen beyazımsı bir çember vardır. kızılkuyruğun dişisini andırır ama bacakları ve kuyruğunun ortası koyu renk değildir. Üst tüyleri kuyruk sokumunda ve sırtta kızıla çalan düz sıcak bir kahverengidir; alt tüyleri uçuk nohudî kır olur boğazı daha soluk renktedir. Erişkinlerde gövdenin kırıyla kaynaşan uçuk devetüyü renginde silik bir göğüslük vardır. Kahverengi başın üstünde iri ve kara gözü hafif beyazımtırak göz çeperiyle öne çıkar. Kaş açık kır rengindedir. Orta Asya da yaşayan L. megarhynchos hafizi alt türünün kaş şeridi daha belirsiz ve soluktur. Dişi ve erkek birbirine benzer yalnız erişkin erkeğin kanat uzunluğu 90 mm den fazla erişkin dişininki 83 mm den az olur. Gençlik döneminde bülbüller jüvenil kızılgerdanları andırırlar ama farklı olarak kuyrukları kızıla çalar. Bu dönemde kafa ve kanatlar daha koyu ve soluk bir kahverengi üzerine daha açık nohudî kahve beneklidir; gerdan kirli çopur olur. Kısmî gençlik ertesi karınsasına eylül başında girerler; küçük ve ortanca örtü telekleri bazen de büyük örtüler ve en küçük uçma teleği yenilenir. İlk kışındaki bülbüllerin göz çeperi yetişkinlerinkinden silik olur; güzün karınsaya yeni girmiş olanlar gençlikteki küçük ve ortanca örtü teleklerini muhafaza ederler o yüzden bu teleklerde silik benekler vardır. İlk baharda karınsa tamamlandığında bu benekler silinir; fakat karınsa tamamlanmamışsa bile baharda bu telekler kullanıla kullanıla yıpranıp düz bir renk almış olabilir. Örtü telekleri kısadır. Üreme ertesi karınsasına yine eylül başında girerler karınsa tamamlandığında tüyleri erişkinlerinki gibidir. Bülbülün görünüşü yakın akrabası ardıç bülbülüne çok benzediği için alan çalışması sırasında ayırt edilmesi bazen imkânsızdır. Ardıç bülbülünün tüyleri genellikle silik boz-kahverengidir yalnız bazı ardıç bülbüllerinin donu aynı bülbülünkü gibi sıcak tarçıni bir kahverengi olabilir. O zaman uçma teleklerine bakılır: Bülbülde kanat kapalıyken genellikle yedi esas uçma teleği gözükür; birinci esas örtü teleği uzundur. Ardıç bülbülünde kanat kapalıyken genellikle sekiz uçma teleği gözükür; birinci esas örtü teleği kısadır. Ayrıca yakından bakıldığında bülbülün kuyruk telekleri kızıla daha yakın bir pas rengidir; kuyruk altı lekesiz sade ve pas rengine çalan devetüyü rengindedir: ardıç bülbülündeki gibi nohudî beyaz ve silik çizgili değildir; boğaz ve gerdanında koyu kırçıllı lekeler bulunmaz (ama uçuk gri bir karaltısı olabilir).

Alt türleri Luscinia megarhynchos africana (Fischer & Reichenow 1884) Kafkaslar Doğu Anadolu ve İran Luscinia megarhynchos hafizi (Severtzov 1872) Aral Denizi Doğu Türkmenistan ve Moğolistan Luscinia megarhynchos luscinioides (Jordans 1923) Luscinia megarhynchos megarhynchos (C.L.Brehm 1831) Avrupa ve Mağrep Güney Rusya da batıda Kırım ve Taman yarımadasına kadar Orta Doğu da Orta Anadolu dan Filistin e kadar

Akdeniz ülkelerinin orman ve bahçelerinde bol rastlanır. Yaprak döken açık ormanlarda, dere boyları, fundalıklar vs. gibi bahçelerde yaşar. Türkiye’nin hemen her tarafında uygun habitatlarda üreme göçmenidir. Ilıman ve sıcak iklim bölgelerinde alçak fundalıkları ve kapalı katları olmayan genç ağaçlardan oluşan meşcereleri baltalık ağaç türleri bulanan yaşam alanlarını tercih ederler; özellikle de hem yırtıcılardan saklanmalarına hem de yem ararken yuvalarını korumalarına elverişli olan fındık dallarında rastlanırlar. İngiltere de yaşam alanı niteliklerinin değişimi uğraması ve fundalık yoğunluklarını azaltan Çin munçağını ve karacayı orman habitatlarına entegre etme çalışmalarının bu ülkedeki bülbül nüfusunun düşüşüne katkısı olduğu bilinmektedir. Büyük olasılıkla diğer bölgeler için de gösterge değeri taşıyan Almanya nın Ren bölgesinde bülbül için şu aşağıdaki coğrafî parametreler tespit edilmiştir; Ortalama deniz seviyesiyle 200 metre arasında Büyüme mevsiminde ortalama hava sıcaklığı 14°C nin üstünde olan Hava sıcaklığının 25°C yi yılda en az yirmi gün boyunca geçtiği Yıllık 750 mm den az yağış alan Kuraklık endeksi 035 nin altında olan Kapalı katları olmayan meşcereler. Beslenme ve Ekosistemdeki Yerleri Avlarını genellikle yerde ararlar. Küçük böcekler larvalar solucan vb. gibi canlı yemleri; sonbaharda da küçük yabani meyveleri tüketirler. Birçok diğer ötücü kuş gibi bülbül de bitki ve fidanlara zarar veren böcekleri yiyerek bu bitkilerin gelişmelerine katkıda bulunur. Bilinen tek doğal düşmanı alaca baykuştur (Strix aluco).

Doç. Dr. Ahmet Karataş Hocamım gözlemine göre; Aksarayda Ihlara Vadisi, Niğdenin muhtelif yerleri (başta Akkaya çevresindeki bahçelik ve çalılıklar)nde yaz aylarında görülmektedir.

Böcek, tırtıl ve yumuşak taneli meyvelerle beslenir. Asil olarak böcekcil beslenirler, fakat sonbahirda bogurtlengillerin meyvalaini kacirmazlar Avlarını genellikle yerde ararlar. Küçük böcekler larvalar solucan vb. gibi canlı yemleri; sonbaharda da küçük yabani meyveleri tüketirler. Birçok diğer ötücü kuş gibi bülbül de bitki ve fidanlara zarar veren böcekleri yiyerek bu bitkilerin gelişmelerine katkıda bulunur. Bilinen tek doğal düşmanı alaca baykuştur (Strix aluco). Bocekler, safak vakti yukseldikten sonraki ilk 2 saat icinde, hareketsiz olduklari icin, sarki soyleme zamani ile beslenme zamani cakismaz...

Bülbüller özellikle rutubetli bölgelerde çalılarla kaplı korularda yuvalanır ve sık bitki örtüsü arasına gizlenirler. Bülbül yuvası kuru yapraklardan yapılmış bir çanak biçimindedir. Yuvalarını genellikle ısırgan otları ve böğürtlen gibi orman altı bitki örtüsünü oluşturan sık çalılıkların arasına yaparlar. Toprağa yakın çalılık yerlerde iyi gizlenmiş yuvasına 4-6 tane mavi benekli, zeytin yeşili renginde yumurta bırakır. Dişinin yumurtaları 21 mm ye 16 mm ebatlarında yüzde altısı kabuk olmak üzere 27 gr ağırlığındadır.13-14 gün kuluçkaya yatar. Bu sürede erkek dişisini ötüşleriyle eğlendirir. Erkek bülbül, dişisine yardım için öğle vakitleri birkaç saat kuluçkaya yatar. Yuvayi disi kus yapar:) Kuru yapraklardan, yun ve tuy parcaciklarindan yararlanirlar. Buzlu cam gorunuslu, parlak, zeytin kahvesi 4-5 yumurta birakilir. Yumurtalar 21 mm e 15 mm olipslerdir. Kuluckaya sadece disiler yatar, beslenme de her iki cift de gorev alir. 14-15 gun kulucka suresi vardir. Yavrular 12-14 gün içinde gelişerek yuvayı terk eder. Yavruların göğüsleri kırmızı beneklidir. Erkeklerin 49% kadarının başarıyla çiftleşecek dişi hiçbir zaman bulamazlar. Bir erkek bir mevsimde yalnız tek bir dişiyle çiftleşip onunla kalır. Cinsel erişkinliğe ilk sene sonunda girerler. Bülbüller ortalama 3-4 yil yasarlar. Kayıtlara geçen en yaşlı bülbül bir kaynağa göre 8 yıl 4 aylık; diğerine göre 10 yıl 11 aylıktır. Bülbüllerde toplu çiftleşme dönemi her yılın mayıs ayı ortalarına denk gelir. Yuva çoğu zaman dişi tarafından fundalıklardan toplanan küçük dallar kuru yaprak ve otlarla yapılır. Cinsel erişkinliğe ilk sene sonunda girerler.

Kışı geçirmek için Eylülde Orta Afrika’ya göç eder, kışı Afrika\'da geçirdikten sonra baharda üremek için Asya ve Avrupa\'ya göç eder. Baharın gelişiyle nisan ayında yurdumuza döner. Gündüz gizlenir, gece göç eder. Üreme döneminin sona erdiği Temmuz-Ağustos aylarında Afrika\'ya dönerler Palearktik ve Habeşi biyocoğrafya sahalarında geniş alana yayılmış göçmen bir kuştur. Yayılım sahalarına dair küresel boyutta bir ölçü verisi olmamakla yalnız Afrika kıtasında 420.000 km² lik bir yayılımları olduğu tahmin edilmektedir. Küresel nüfusu oldukça yüksek olup yalnız Avrupa da 85 milyon ilâ 23 milyon arasında birey olduğu varsayılmaktadır (2008 için hazırlanmakta olan BirdLife International raporu). Orta ve Güney Avrupa ile Orta Asya da da dağılım alanları geniş olup Britanya Adalarında yerel dağılım alanları vardır. Ardıç bülbülüne nazaran daha ılıman iklimleri seven bülbül kışı başta Sahra Mısır Fildişi Kıyısı Kenya Kamerun ve Nijerya olmak üzere Afrika tropiklerinde ve Irak ın bir bölgesinde geçirir. Batı nüfuslarını oluşturan Luscinia megarhynchos megarhynchos (Brehm CL 1831) alt türü Sahra çölü ve Batı Afrika yağmur ormanlarıyla Uganda arasında geçirir. Avrupa da üreyen bülbüller güz başında temmuz-eylül aylarında yola çıkarlar. Doğu nüfuslarını oluşturan L. m. hafizi ve L. m. africana kışı ekseriyetle Kenya ve Tanzanya da geçirirler fakat bu son iki alt türü birbirinden ayırt etmedeki zorluktan dolayı göç hareketleri ve kışlaklarının kesin sınırlarıyla ilgili 2008 itibariyle yeterli veri bulunmamaktadır.

Tehlike Altinda olmayan bir turdur. Yayilisi yaygindir. Avrupa daki mevcut nufusun 8.5 ile 23 milyon arasinda oldugu dusunuluyor.

Erkek bülbüllerin ötüş yetenekleri dişileri cezbetmeye yöneliktir; ötüş repertuvarının genişliğinin bülbüllerde yaşla doğru orantılı olduğu ve yaşlı erkeklerin gençlerden 53% oranında daha geniş bir sentaktik yelpaze kullandıklarını gösteren etütler sonunda 180 ilâ 260 arasında farklı ötüş cümlesi kurabilen yaşlı erkeklerin çiftleşme şansının genç erkeklere göre daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Başarılı çiftleşme sonrası erkek bülbüller ötüş biçimlerini değiştirerek dişileri cezbetmek için kullandıkları ıslıklı ötüşlerini azaltır eşleri kuluçkaya yatana değin gece ötüşünü keserler. Dişilerden daha iyi öten erkek bülbülün sesinde 24 çeşit name bulunduğu tespit edilmiştir. İlkbahar mevsiminin eşsiz ötücüsü, şakımaya hazırlanırken, önce sesini tecrübe ediyor ve dinleyenin dikkatini çekmek istiyormuş gibi ufak bir giriş yapar. Sonra coşkunluğa gelerek boğazındaki kuvvet ve kudret namelerine büsbütün ferahlık vererek şakımaya başlar. Bülbül öterken kanatlarını çırpar. Diğer kuşlar gibi yalnız gündüzleri değil geceleri de öter. Bulbullerin, gurultulu yerlesim yerleri yakinlarinda , trafik ve diger gurultuleri bastirmak icin, normalden yukse sesle ottuklerini biliyor muydunuz? Nicin diger otuculer sarki soylemez iken , bulbul butun gece sakiyor? Cunku bulbul , ureme bolgesi ve sartlari konusunda cok secici... Ureme mevsiminde, sarkilarin erken bittigine tanik olursaniz, o sene bulbul populasyonunda dusme olacagindan emin olabilirsiniz. Ayrica bulbul gece sarki soyleyerek, sesini uzaklara dek duyurdugundan da emin oluyor. Uzaktan davranislari Kizilgerdani andirir. Zaten iki turde genclerin gorunusleri benzer. Yoğun fundalıklarda gizlenen küçük kuşlar oldukları için davranışlarının geri kalanı hakkında yeterince veri bulunmamaktadır; genellikle gözlemlendiklerinden daha sık işitilirler.

burun”. bübürdek, cicidan, dukdugan, gül kuşu, ıklık, sanduğaç, sanduvaç Bülbül Arapça bullbulun (ç. balābil) sözcüğünden gelir; Luscinia megarhynchos için andalīb (ç. anādilَ ʿandala \"şakımak ötmek\"ten) ve hazār kullanılır ki Osmanlıca daki andelib (ç. anadil) ve hezar (ç. hezaran) biçimlerini vermiştir. Luscĭnĭa -ae d. Sanskritçe işit kökünden gelen Yun. L. clŭĕōclus ve cănō “şakıyorum” fiilinden cinia: Namlı ya da nağmezen (dişi) şakıyıcı seklinde turemis bayağı bülbülün adıdır. Megărhynchos: Yun. büyük ve burun: Koca-burun Luscinia megarhynchos : Sakiyan koca burun

Temas kurarken sert ve kısa \"tik\" sesi çıkarırlar. Tan ve günbatımında endişeli zemberekli saati kurma sesine benzeyen \"tik-ik-ik-ik...\" biçimde ötüşleri vardır. Tehlike hâlinde çok keskin ve tiz yerini belirlemesi güç bir \"tsiiip\" sesi çıkarırlar. Gece göçü esnasında cılız ve boğuk bir \"tsi\" sesiyle haberleşirler. Şakımaları tiz uzayıp titreşen seslerle başlayarak peslere inerken ivme kazanır. Hiçbir hece bir diğerine benzemez. www.gramofonkoleksiyoncusu.com/tas_plak_dinletisi.php?id=106 (Fatih Bülbül) Güzel ötüşü dışında kurbağayı andıran \"gurrrk\" ve tek notalı bir \"tssk\" sesi çıkarırlar. Bu sesi de Selim İmamoğlu bu sesi yakınında bir kedi gibi tehlike varken çıkardıklarını gözlemlemiştir.

Karataş,A.,Sözen, M., Aladağlar’dan Blkarlara Niğde’nin Biyolojik Çeşitliliği (Elkitabı), 182-291 syf ,Niğde,2008 Mullarney,K.,Svensson,L., Grant,P., Bird Guide, Collins, 400pg.,The UK,2000 http://www.avisoft.com/sounds.htm http://www.nuveforum.net/1373-kuslar/58718-bulbul-luscinia-megarhynchos-kafes-kuslarinin-genel-ozellikleri/ http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMFindResults.asp&hdnAction=SEARCH&hdnPageMode=0&cboFamily=2&txtGenus=&txtSpecies=luscinia%20megarhynchos%20&txtCommonName=&cboRegion=-2&cboCountry=-2 www.eol.com www.kazimcapaci.com/kusadlari.htm www.fotoritim.com/yazi/kazim-capaci--gul-ile-bulbul www.birdcare.com/bin/showpage/portraits/ngportrait wild-birds.suite101.com/article.cfm/common_nightingale_famous_songster