16-18 cm uzunluğunda olan Sitta tephronota, genel görünüşüyle 14-15 cm uzunluğundaki S. neumayer (Kaya Sıvacısı)na benzer. Ondan biraz daha büyüktür. Gagası ve başı daha iricedir. Göz arkasındaki siyah renkli sürme çok da bariz olup, gözün gerisinde genişler ve boyun yanlarına doğru uzanır. Siyah sürmenin kenarları beyazdır. Konmuş halde, arkadan bakılırsa, bu siyah bantlar ensenin iki yanında ve ikisi birden görülebilir. Sık sık dik bir konumda konmuş olarak görülür. Ayakları kısa, kuyruğu köşelidir. Alnı ve tepe kısmı daha koyu renkli olmak üzere sırt tarafı, gri; alt tarafları beyaz olup; kuyruğa doğru turuncu renkli tüyler bulunur. Dişi ve erkek birbirine benzer sadece kuyruk altı renginde bir farklılık görülebilir. Gençleri de yetişkinlerden ayırmak zordur.

Normalde 1000 m rakımın pek altına inmezler (rakım Gaziantep taraflarında 500-700 mlere kadar iner). 2000 m\'ye kadar olan yüksekliklerde bulunurlar. Kayalıklarda ve dağların orman olmayan yamaçlarında yaşar. Yine de ormanların kenar bölgelerine ve ağaçlık alanlara da girebilirler. Ağaçlara konması pek nadir değildir; taşlık ve kayalık olan meşe ormanlarında da bulunabilir.

Büyük Kaya Sıvacısı, Afganistan, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Hindistan, Irak, İran, Kazakistan, Pakistan, Rusya, Tacikistan ve Türkmenistan ın yanısıra ülkemizde Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde dağılım gösterir. TRAKUŞtaki fotoğraf eklenen illerimiz: Ağrı, Batman, Gaziantep, Iğdır ve Mardindir. KuşBank kayıtlarında Ağrı, Hatay, Iğdır, Kars, Malatya, Ş.Urfa gibi illerimizden kayıtları mevcuttur [rousettus].

Böcek, tohum ve güçlü gagaları sayesinde kabuklu yemiş ile beslenirler. Ağaçların ve dalların sert kabukları altına gizlenmiş böcekleri baş aşağı olarak avlarlar.

Tek eşlidirler, çiftlerin üreme alanları birbirinden uzaktır. Kaya Sıvacısınınkine benzer ortamlarda ürer. Yuvasını kayalara veya ağaçlarda yapar; ön tarafını çamurla sıvar. Bazen mezarlıktaki mezar taşlarına da yuva yaparlar. Yuvanın yerden yüksekliği 1-30 m olabilir. Yuva sanki kayanın üstüne yerleştirilmiş ters kavanoza benzer veya veya testiyi andırır. Yuvanın ağırlığı 3-5 kg\'dan 18 kg\'a kadar olabilir. Yuva; tüy, ot ve çamurdan oluşur; hem erkek hem de dişi uzun zaman süren yuva yapımında çalışırlar. Kaya sıvacısının iki alt türü yuvalarını ağaç kovuklarına da yapabilir. Dişi, Nisan ayı ile Haziran ayı başı arasında 5-7 yumurta bırakır. Kuluçka süresi 12-18 gündür. Sadece dişi kuluçkaya yatar ve erkek onu besler; fakat yavrulara hem dişi hem de erkek bakar. Yavrular, 21-27 günlükken yani Mayıs ortası-Temmuz sonunda uçmaya başlarlar; ancak Eylül ayına kadar yuvadan ayrılmazlar. Ömürleri 2-3.5 yıldır (10 yıla kadar yaşayanı da kayıtlara geçmiştir).

Yerli bir türdür.

Üreme zamanı bölgecidirler. Diğer zamanlarda gruplar halinde görülebilirler. Atmacalar tarafından avlanırlar ve Çit kuşları tarafından yumurtaları tehdit edilebilir

Büyük Kaya Sıvacısı, Türkçe adıdır. Bilimsel adındaki tephronotus, kelimesi büyük ihtimalle Grekçe tephra: kül [rengi] ve notus: sırt kelimelerinden meydan gelmiş ve Sırtı Külrengi anlamına gelir.

Sesi S. neumayerinkini andırır. Ancak daha güçlü ve daha derin perdelidir. Temposu ise az daha düşüktür. tu-ti tu-ti tu-ti... vitt-vitt-vitt-vitt-vitt-... choo-choo-choo-choo-... tvui tvui tvui tvui... şeklinde öter. Bu ötüş şekli, çığlık ve ıslık sesini andırır. Üreme zamanı şarkıları daha uzundur.

Mullarney, K., Svensson, L., Zetterstrom, D. and Grant, P.J., 2006, Collins Bird Guide: The Most Complete Guide to the Birds of Britain and Europe, Harper Collins, 400 pp. Trakuştürsayfasından Not: Sayin Doç. Dr. Ahmet Karataş\'a katkıları için çok tesekkurler... kaynak: www.birds.kz/sitta%20tephronota/indexe.html www.wapedia.mobi/en/Nuthatch çeviri ziva ( Sayin Ozlem Alpagut\'a tesekkurler)