İnce uzun gagalı dalıcı bir ördek türü olan Büyük tarakdiş, Kuzey yarımkürede büyük göller ve nehir kenarlarında bulunur. İnce uzun gagası boyunca iki yanda sıralanmış tarak şeklindeki dişleri avladığı balıkları rahatça tutmasına yarar. Büyük ihtimalle adını da bu özelliğinden almıştır. Büyük, zayıf, dalıcı bir ördektir. Uzun, ince ve turuncu gagası vardır. Kanatlarında, uçuşta görülebilen beyaz lekeler vardır. Erkeğin yanları parlak beyaz, kafası yanardöner yeşil renklidir. Cinsiyet farklılıkları: Erkek: Yan kısımları beyaz desenli, arka tarafı siyah, başı yeşil renklidir. Üreme giysisi: Başı yanardöner yeşilimsi siyah. Gerdanı, alt kısımları ve yanları beyaz. Sırtı ve kuyruk kısmı gri. Arkaya doğru yanları siyah çizgili. Diğer yerleri ve kanatları siyah. Gagası parlak kırmızı-turuncu. Üreme dışı giysisi: Başı pas rengi kahverengi ve tepesi dağınık kısa tüylü. Çenesi beyaz. Göğsü, arka tarafı, kanatları ve kuyruğu düzensiz kirli gri. Karın bölgesi ve böğrü beyaz. Gagası parlak kırmızı-turuncu. Kanatlarında, uçuşta görülebilen beyaz lekeler vardır. Başı, tepe hariç kısa tüylüdür, dişiye benzer, kanatları büyük beyaz lekelidir. Dişi: Gövdesi sönük gri, başı kırmızımsı, çenesi beyazdır. Başı pas rengi kahverengi, tepesi dağınık kısa tüylü. Çenesi beyaz. Göğüs kısmı, sırtı, kanatları, kuyruğu kirli gri. Karın bölgesi ve böğrü beyaz. Gagası parlak kırmızı-turuncu. Kanatlarında, uçuşta görülebilen beyaz lekeler vardır. Gençlerin görünüşü yetişkin dişileri andırır. Erkekler dişilerden biraz daha büyüktür.

Ormanla çevrili göl ve nehirler boyunca ürerler. Kışları büyük göllerde, nehirlerde, koylarda ve nehirlerin denizlerle birleştiği açıklıklarda yaşarlar.

Büyük tarakdiş, Nearktik ve Palearktik bölgelerde görülür. Kuzey Amerika’da sayısının azalmasına rağmen, burada hala en bol bulunan türlerdendir. Büyük tarakdiş; Kuzey Amerika’nın kuzeyinde, Alaska ve Canada’nın güneyinde üreyebilir. Bazen Amerika’nın kuzey ve güneyinde yıl boyunca görülebilir. Kuzey Amerika türleri kışın kuzeydoğu Amerika eyaletlerinde, ortabatı ve güney eyaletlerinde Amerika ve Kanada’nın pasifik kıyılarında bulunurlar. Palearktik bölgelerde yaşayan Büyük tarakdişler ise tipik olarak kuzey Avrupa’da, İskandinavya’da, Rusya boyunca ve Kuzey Asya’nın bir çok bölgesinde ürerler. Avrupa popülasyonu kış boyunca İskandinavya sahilleri ve Kuzey Avrupa’nın yanı sıra bir kısmı Akdeniz’in kuzey sahillerinde ve Kuzey Afrika’da bulunur. Asya’daki Büyük tarakdişler ise kışı Asya’nın güneyi, Hindistan’ın kuzeyi, Japonya, Çin ve Kore’de geçirirler.

Büyük tarakdiş usta bir dalgıç avcıdır. Başlıca yavaş küçük balıkları avlar. Testere şeklindeki dişleriyle donanmış gagası küçük balıkları ve diğer su altı avlarını kolayca yakalamasını sağlar. Öncelikle avını görerek ve izleyerek avlanması, avlanmak için berrak suları tercih etmesinin başlıca sebebidir. Kışın balık azaldığında, böcekler, kurbağalar ve sümüklü böcekler gibi diğer suda yaşayan küçük avları tercih eder. Bazı durumlarda sudaki bitkileri de yediği bilinmektedir. Ayrıca, donmuş göller ve göl etrafındaki yavaş akıntılardaki alabalıklarla da beslenir. Büyük tarakdiş çoğunlukla sabah erken, şafaktan hemen sonra, öğle saatlerinde ve gün batımında aktif olarak beslenir.

E.kodu (Euring code) : 02230 Alem (Kingdom) : Animalia Kol (Phylum) : Chordata Üst sınıf (Sub-class) : Tetrapoda Sınıf (Class) : Aves Takım(Order) : Anseriformes Aile (Family) : Anatidae Cins (Genus) : Mergus (Linnaeus, 1758) Tür (Species) : Mergus merganser Büyük tarakdiş en azından bir çiftleşme sezonunu tek eşli olarak sürdürür. Bu bağlılığın süresi bilinmemekle birlikte, eşler yıllar içinde diğer ördek türleri ile birleşebilirler. Eşler kışın sonuna doğru cinsel olgunluğa eriştiğinde, erkek dişinin etrafında dönerken bir yandan da boynunu ileri uzatıp kafa tüylerini dikerek kur yapmaya başlar. Erkek ve dişi bireyin cinsel olgunluğa erişme yaşı en az 2 yıldır. Büyük tarakdiş, yılda bir kez yaz aylarında çiftleşir. Mayıs ve Haziran ayları boyunca yaklaşık 6 – 17 (ortalama 10) yumurta bırakır. Yumurtalar yaklaşık 64 mm uzunluğunda ve açık sarı, fildişi yada ten rengindedir. Kuluçka süresi 28 – 35 (ortalama 31.5) gündür. Yavruların tüylenme süresi 60 – 85 (ortalama 72.5) gündür ve yuvayı ortalama 40 gün içinde terk ederler. Kuluçkadan çıkan yavrular beslenme bölgesine doğru annelerini izlerler. Anneleri sık sık büyük bedenli yavruların akıntı yönünde beslenmesine rehberlik eder. Yavrular, ilk birkaç gün çoğunlukla yüzeydeki besinlerle beslenseler de, yuvayı terk ettikten kısa bir süre sonra kolayca yüzüp beslenebilirler. 8 gün içinde yavrular usta birer dalıcı olurlar. Anneleri yavruları uçmaya hazır oldukları zaman (genellikle 30 – 50 gün içinde) terk eder. Yavrular anneleri tarafından terk edildiklerinde genellikle bir arada bulunurlar. 40 veya daha fazla genç bireyden oluşan bu gruplar bir yada birkaç yetişkin dişi tarafından bakılır.

Bu tür dünya üzerinde 10.000.000 km2 gibi geniş bir alanda yaşar. Dünya çapında yaklaşık olarak 450.000 – 1.400.000 birey yaşadığı tahmin edilmektedir. (Wetlands International 2002) Bu türe ait birey sayısının Kırmızı Liste sınırına girecek kadar azalacağı düşünülmediğinden dünyadaki kesin nüfusu belirlenmemiştir. Bu sebeple bu tür “Asgari Tehlike Altında (Least Concern)” olarak değerlendirilmiştir.

Büyük tarakdiş sosyal bir tür olarak 75 bireye kadar gruplar halinde olabilir. Yuvaları genellikle yalnız başınadır. Bazen dişiler yuvaları aynı ağaçta olacak kadar yakın yapabilirler. Kışları yüzlerce bireyden oluşan gruplar halinde büyük topluluklar gözlenmiştir. Uçarken gruplar arasında genellikle muntazam boşluklar vardır, ancak büyük gruplar su yüzeyinde düzensiz dağılırlar, çiftler birbirine yakın durur. Büyük tarakdiş çift olarak yada küçük gruplar halinde ayrı ayrı uçar. Genellikle 70 km/sa hızla kafa – gövde – ayaklar yatay bir çizgi olacak şekilde uçarlar. Dişiler yuva yeri ararken ağaçlar arasında kolayca manevra yapabilir ancak genelde uçuş alçak ve suyolu boyunca yada yüksek ve belli bir yöne doğrudur. Büyük tarakdiş sığ sular boyunca su yüzeyinde gezinirken avını izlemek için kafasını suya daldırır. Dalışı hafif öne doğru atılarak olur. Dipteyken sadece düzenli ayak çırpışı ile ilerler. Büyük gruplarda bir birey grubu dalışa başlatmak için liderlik eder. Küçük gruplarda ise bireyler bağımsız olarak dalış yaparlar. Büyük tarakdiş su altında 2 dakikaya kadar kalabilir. Ancak kaydedilen en fazla süre 2-3 metre derinlikteki sularda 52 saniye, 18-37 metre derinlikteki sularda ise 37 saniyedir. Tipik sürekli dalış süresi ise 30 saniyedir.

- Testere Burun - Grand Harle, Mergo mayor (Fransızca) - Goosander (İngilizce)

Erkek, sakin halleri dışında kur yaparken kısık bir vıraklama sesi çıkarır. Sesi tını şeklinde ötüş veya çan sesine benzer tondadır. Dişi, sert bir “gruk” sesi çıkarır. Uçarken, kanatları kalabalık bir gürültü oluşturur.

1. Becker, R. and A. Fraser. 2006. \"Mergus merganser\" (On-line), Animal Diversity Web. Accessed September 24, 2008 at -http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Mergus_merganser.html 2. Mallory, M. and K. Metz. 1999. Common Merganser (Mergus merganser). In The Birds of North America, No. 442 (A. Poole and F. Gill, eds.). The Birds of North America, Inc., Philadelphia, PA. -http://www.birds.cornell.edu/AllAboutBirds/BirdGuide/Common_Merganser.html