Tombulca bir cılıbıt olup cinslerin büyüklüğü ve giysileri farklıdır. Üreme giysisinde çok rahat tanınır. Ensede “V” şeklinde birleşen uzun ve beyaz kaşı vardır. Dar bir beyaz kuşak gri boğazı ile göğsünün üst kısmını, parlak kestane kırmızısı alt göğsünden ayırır. Kuyruk altı beyazdır. Sırtı gri-kahverendigir. Dişi erkekten daha parlak giysiye sahiptir, tepesi ve karnı daha koyu siyahtır. Üreme dışı giysilerinde parlak renklerini yitirir ve kaş krem rengidir. Üreme dışı giysisindeki bireyler ve gençler Amerikan altın yağmurcunuyla karışabilse de ensese birleşen kaşla ondan ayrılır.

Arktik tundralar ve Arktik alpin bölgedeki oldukça düz ; seyrek çalılık, ot ve çıplak klayalıklar içeren yüksek yaylalarda, dağ eteklerinde ve yaylalarda ürer. Üreme dönemi dışında taşlı bozkırlar, tarım arazileri, sulak alanlar, kıyılar, yarı çöller ve çalılık steplerde bulunur. Göç sırasında özellikle suya yakın olan kısa bitkilerle kaplı otlak, tarla, bozkır gibi yerlerde açıkta gözlenebilir.

İngilterenin kuzeyi, İskandinavya ve kuzey Sibirya (Chukotskiy yarımadasına kadar), Kuzey-Doğu Kazakistanve Kuzey-Batı Çin, güney sibirya ve Güney-Doğu Rusyadan Kuzey Moğolistana kadarki bölgede; ayrıca Kuzey ve Batı Alaskada ürer.Üreme bölgeleri genellikle ulaşılamayacak yerlerdir ancak Kuzey Finlandiyadaki Kiilopaa tepeleri ve Ailigas dağı, rahatlıkla gözlenebildikleri yerlerdir. Kuzey Afrika ve İrana kadarki Ortadoğuda kışlar. Türkiyeden sonbaharın sonlarına doğru, özellikle Tuz gölü havzasından küçük sürüler halinde geçer.

Böceklerle (çekirge, kelebek, güve, karınca ve örümcek), bazan topraktaki solucanlarla, düzenli olarak ta yapraklar, tohumlar, çiçekler ve böğürtlen türleri ile beslenir. Arasıra çevredeki sığır sürülerini izleyerek te beslenir. Sabah ve akşamları, bazan da geceleri beslenir.

İskoçya ve Norveçte Mayıs-Haziranda ürer. Mevsimsel olarak tekeşlidir. Sıklıkla çevredeki cins ağırlığına bağlı olarak poliandri (çok erkeklilik) bazan da poligini (çok dişililik) gözlenir. Cinslerin rolleri terstir. Genellikle ayrı bölgelerde ürerler ancak yer kıtlığında 2-5 çiftlik üreme kolonileri oluşturabilir. Genellikle territory dışındaki bölgelerde beslenir. Yuva kısa bir bitkide veya çıplak zeminde yapılır. Yosunla çevrili sığ bir çukurdan oluşur. Sarı-yeşil veya kızıl-kahverenkli ve koyu benekli 3 yumurta yumurtlar, kuluçka süresi 23-29 gündür. Civciv, kimyon rengi lekeleri olan siyah-beyaz bir kuştur. Ensesi, kaşı ve alt kısımları açık krem rengidir. Kuluçkaya her iki cins yatsa da genellikle erkek yatar. 2 yaşında üremeye başlar.

Avrupa boyunca geniş bir bant şeklinde, birkaç her zaman kullanılan noktada duraklayarak göçer. Birçok kuş, özellikle sonbaharda muhtemelen durmaksızın göçer. Üreme bölgelerini İskoçyada Ağustos ortasında, Sibiryada Ağustos sonunda terkederler. Batı Avrupadan Ağustos-Eylülde geçerler. Bazı kuşlar Alplerde 2000-3000m lerde konaklarlar. Birçoğu Hazar denizi dolaylarında tüy dökümü için duraklar, daha sonra Kasıma kadar güneye göçe devam eder. Kışlama bölgelerine Eylülden itibaren ulaşmaya başlarlar. İlkbahar göçü Şubat sonlarında başlayıp Batı Avrupadan Nisan-Mayısta geçerler. İskoçyadaki üreme bölgelerine Mayıs başlarında, İskandinavyaya Mayıs sonunda ve Laponya ve Kuzey Rusyaya Mayıs-Haziran aylarında varırlar. Göç sırasında bazan 20-80 bireylik sürüler oluşturabilirler fakat genellikle 3-6 bireylik gruplar halinde göçerler. Türkiyede büyük çoğunluğu Tuz gölünün batısındaki sulakalanlar civarında olmak üzere ilkbahar ve sonbaharda gözlenebilir. Sonbaharda Ekim ayının ortalarından sonuna; ilkbaharda da Mart ortasından itibaren özlenebilirler. Son yıllarda İstanbul\'da Riva\'da düzenli olarak gözlenmektedir.

Nesli tehlikede değildir. Avrupada 37000, Asyada ise 80000 birey olduğu tahmin edilmektedir. İngilterede hepsi İskoçyada olmak üzere 840-950 birey olduğu tahmin edilmektedir.

Göç sırasında genellikle yeni sürülmüş tarlalarda tohum, solucanla beslenirler. Yaklaşılınca önce tarlalardaki çukurluk alanlara çöker, uçmaktansa koşarak uzaklaşmayı yeğler. Küçük gruplar halinde göçer.

1-www.birdguides.com

2-İsrail kuşları: http://my.ort.org.il/holon/birds/ac17.html