Açıklama :
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Aves (Kuşlar)
Takım: Procellariiformes (Tüpburunlu kuşlar)
Familya: Hydrobatidae (Fırtına kuşugiller)
Cins: Hydrobates
Tür: H. pelagicus
Fırtınakırlangıcı (Hydrobates pelagicus), fırtına kuşugiller (Hydrobatidae) familyasına ait bir kuş türüdür.
En küçük Avrupa deniz kuşudur.
Ev Kırlangıçlarından biraz büyük ve benzer şekilde tüylerinin üst kısmı koyu renkli kıç bölgesiyse çarpıcı bir beyaz renge sahiptir. Lakin bu kuşların zayıf titrek, yarasa benzeri bir uçuşları vardır, genellikle deniz üzerinde alçaktan hareket ederler ve alt kısımları kanat uçlarındaki beyaz çizgi dışında bütünüyle koyu renklidir. Daha yuvarlak küt kanatları ve kısa, köşeli kuyrukları diğer kırlangıç türlerinden ayrılmasını sağlar.
http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl15@d&idx=128646&title=firtina_kirlangici#.VAxnoPmSxig sayfasından yararlanabilirsiniz.
Tanımı :
Küt kuyruklu ve beyaz sokumlu küçük bir fırtına kırlangıcıdır.
Kolayca sarı ayaklı ile karıştırılır ve ondan tanımlayıcı özelliği olan kanat altındaki beyaz çizgi,
küçük boyu, daha kısa kanatları, nispeten tek tondaki koyu kanat üstü ve daha sınırlı ve küçük kuyruk sokumuyla ayrılır.
Sarı ayaklının tersine ayakları kuyruk ucunun gerisine ulaşmaz.
Uçuşta fırtınakırlangıçları arasında en çelimsiz olandır, neredeyse hiç durmadan çırpınır durur.
Arada sırada süzüldüğünde, kanat altındaki beyaz çizgi görülebilir.
Çatal kuyruklu ve Madeiradan küçük boyu, kısa kanatları, kuyruksokumundaki beyaz lekenin şekli, koyu kanat üstü, kanat altındaki beyaz ve uçuşuyla ayrılır.
Habiatı :
Açık denizlerde yaşar. Üreme sezonunda, kayalık adaları tercih eder.
Seyrek yeşillikle kaplı yada kayalık adalar ve burunlar veya okyanus adalarında ürerler.
Ülkemizde Trakus ekibi tarafından Didim açıklarında kendine özgü yöntemlerle kuşların üreme alanı tespit edilmiş ve fotoğraflanmıştır.
http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=trakusVideo&id=72&tag=firtina_kirlangici buradan videoyu seyredebilirsiniz.
Yayılışı :
Dağınık koloniler halinde Atlantik ve Akdenizden, Akdeniz kıyılarının doğusuna hatta Karadenize kadar uzanan alanda görülür. Kızıldenizde görüldüğü doğrulanmamıştır. Türkiyede rastlantısal konuktur.
Üreme Dağılımları: Kanarya Adaları, Hırvatistan, Faroe Adaları, Fransa, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Malta, Norveç, İspanyadır.
Beslenme :
Bu kuşlar beslenmek için uzun mesafeleri aşabilirler.
Fırtınakırlangıcı özellikle küçük balık, kalamar ve kabuklular ile beslenir.
Biyolojisi :
14-18 cm boylarında, 38-42 cm kanat açıklığına sahip bir kuştur.
Fırtınakırlangıçları tek eşlidirler.
Çiftleşme sonrası, Mayıs veya Haziran aylarında yuvaya tek bir büyük yumurta koyarlar.
Kuluçka süresi yaklaşık 41 gündür. Hem anne hem baba tarafından kuluçkalanır.
Yavrular kabarık tüylü gümüşi gri bir top gibidir.
4 veya 5 yıl sonra cinsel olgunluğa ulaşırlar, uzun bir yaşam beklentisi vardır.
20 yıla yakın yaşayabilirler ancak ortalama yaşam süreleri 15.7 yıldır.
Göçü :
Akdeniz sakini kuşlar genellikle yerleşik yaşarlar ama bazıları doğuya doğru yayılabilir.
Bazen Karadenize kadar yayılırlar.
Yaz aylarında Kuzeydoğu Atlantik, Portekiz, İzlanda ve Norveç arasında bulunur.
Kışı ise Kuzey-Güney Afrika ve Akdeniz\'in doğu kıyılarında geçirir.
Popülasyonu:
Yaklaşık %90\'ı bilinen üreme nüfus yoğunluğu olarak:
Faroe Adaları (Danimarka; 150,000-400,000 çift), Birleşik Krallık (20,000-150,000 çift),
İrlanda (50,000-100,000 çift) ve İzlanda (50,000-100,000 çift),
küçük koloniler halinde Fransa (400-600 çift), Yunanistan (10-30 çift), İtalya (1,500-2,000 çift), Malta (5,000 çift), Norveç (1,000-10,000 çift), İspanya (1,700-2,000 çift) ve
Kanarya Adaları (1,000 çift üzerinde).
Üreme ve dağılım alanı 25,500 km2\'dir.
1.500.000 civarında toplam nüfus tahmini (2004).
Popülasyon eğilimi: Azalmakta.
Korunma durumu: Asgari endişe (LC)
Davranışları :
Çırpınan bir uçuşu vardır, okyanus yüzeyinden planktonik yiyecek maddelerini seçtiği gibi su yüzeyinden de seçer. Martılar ve korsanmartılar tarafından parçalanmaktan kaçınmak için üreme yerlerinde katıca gececildirler ve hatta açık bir şekilde mehtapla aydınlanmış gecelerde yere inmekten kaçınırlar.
Yerel Adlar :
En-us: European Storm-Petrel, Ca: Ocell de tempesta, Da: Lille Stormsvale, De: Sturmschwalbe,
Es: Paíño europeo, Fi: merikeiju, Fr: Océanite tempête, It: Uccello delle tempeste, Nl: Stormvogeltje, No: Havsvale, Pt: Painho-de-cauda-quadrada, Sv: Stormsvala, Ru: Прямохвостая качурка
Ses-Ötüşü :
Fırtınakırlangıcı genellikle denizde sessizdir.
Erkeğin, yuvanın etrafında bir hırıltı şeklinde \"arrr-r-r-r-r-r-r...\" ile biten keskin bir şarkı sesi vardır.
Hızlı bir \"fitil-fitil-fitil...\" e benzeyen çağrı sesi vardır.
Uçuşta bazen \"CHERRK\" şeklinde bir alarm sesi verir.
Dişiler beslenme zamanı \"pee-pee-pee\" şeklinde çağrıda bulunurlar ve bu sesin daha hızlı bir şekli yetişkinler tarafından tehlike sinyali olarak kullanılır.
Kaynaklar
http://tr.wikipedia.org/wiki/F%C4%B1rt%C4%B1na_ku%C5%9Fu
http://www.arkive.org/european-storm-petrel/hydrobates-pelagicus/#src=portletV3api
http://www.birdguides.com/species/species.asp?sp=012008#links
http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=3976
http://www.birdlife.org/datazone/species/factsheet/22698477/additional
Doğa Derneği Yayınları, Arazi Rehberi, Türkiye ve Ortadoğu\'nun Kuşları, R. F. Porter, S. Christensen, P. Schiermacker-Hansen (Sayfa: 8, 234)