Açıklama :
19-20 cm., kanat açıklığı 53 - 63 cm. Batı Palearktik\' in en küçük ikinci baykuşudur. Çizgili İshak kuşu\'ndan biraz daha küçüktür Tünerken daha iri görünsede, uçuş sırasında diğer küçük baykuşlardan daha uzun kanatlıdır.
Ağaç kabuğuna benzeyen tüyleriyle tam bir kamuflaj ustasıdır.uzaktan bakıldığı zaman ağaç budağı sanılabilir. Genel olarak büyük çoğunlukla bireyler kahverengi- gri ya da biraz pas rengine çalan donda olabilir. .Küçük botlu ve kulaklı bir baykuştur.
Alt tarafı çizgilidir.
Diğer baykuşların tersine ayaklari tüysüzdür.
Alt tarafı çizgilidir.
Kulak hotozlarının dışında siyah sürmeli göz çevresi ve sarı gözleriyle dikkat çeker.Uzak mesafeden ve az ışıkta Küçük Baykuşla karıştırılmaması açısından duruşu daha diktir.Daha uzun bir silüet verir.
Rahat şekilde tüneyen birey daha çok çömelmiş- eğilmiş şekildeyken taç kısmında kulak tüyleri belli belirsizdir. Oysa alarm halinde ki bireyin kulakları Uzun kulaklı Orman Baykuşunda ki gibi dikilmiş bir görüntü verir.
Tanımı :
Habiatı :
Batı Palearktik bölgenin sıcak, kuru ovalarını içeren orta- alt enlemlerinde, Avrupa\'nın kıtasal iklimi ve Akdeniz çanağında yaşar. Bunla bereber steplerde ve okyanussal iklimdede görülür. 1400- 1500 m. lerde Alplerden, Himalayalarda bölgesel olarak 1500m. lerde ve ardıç ağaçlarının olduğu Belucistan\'da 2500m. lerdedir.
Ağaçlarda yaşayan, gece açık alanlarda avlanan bir tür olduğundan tünerken rahatça gizlenebileceği sıklıkta ve kovuklu ağaçlık alanlarda, iri böcek sınıfı avın bol olduğu geniş alanlar tercihidir. Çok sık ağaçlık ormanları ve aşırı geniş alanları tercih etmeyen bu tür geniş yapraklı, çalılık içeren ve bol kovuklu karışık ağaçların bir arada olduğu yerleri seçer.Karaağaç, kızıl ağaç, ak ağaç, kavak, ılgın gibi geniş yapraklı ağaçları seçebilir.
Ancak bu gibi doğal yaşam alanları yerine gittikçe büyüyen turunçgil, badem, zeytin, bağlık alanlar, tarımsal alanların yarattığı çalılık alanlar, parklar, bahçeler, ağaçlıklı bulvar ve sokaklar gibi yerlerde bu türe rahatlıkla rastlayabileceğimiz alanlar olmuşlardır.
Kışları Afrika\'da özellikle günışığı saatlerinde güvenli şekilde tüneyip, uyukluyabileceği sık çalılıklı her türlü bitki örtüsü barındıran alan tercihidir.
Seyrek ağaçlı alanlar, seyrek ormanlar, tarım arazileri, meyve bahçeleri, parklar, bahçeler, küçük yerleşimler ve harabelerde yaşar.
Yayılışı :
Fransa\'nın güneyi, Batı Almanya, Avusturya, İsviçre,İspanya, Rusya,Kıbrıs, Lübnan, İsrail,Türkiye, Suriye.
Beslenme :
Gunluk beslenir.Genellikle geceleri avlanır ancak özellikle yavrularını beslerken gündüzleride av peşinde olabilir.Tünediği yerden avının üzerine uçarak ve avı pençeleriyle yakalar. Ancak güveleri uçuş sırasındaki manevrasıyla, pençeleriyle havada yakalar.
yarasalar,fareler, böcekler, küçük kuşlar, sürüngenler , amphibia\'ler ve kücük memelilerle de beslenebilirler.
Biyolojisi :
Yumurtlama dönemi Güney Avrupa\'da Nisan başları; Kuzey Afrika\'da Mayıs ve Haziran\' ın başları.
Ağaçkakan yuvalarına,ağaç kovuklarına, bina ya da duvar çatlaklarına, kullanılmış , diğer türlerin yuvalarına; özellikle karga yuvasına yumurtlar.
24- 25 günlük kuluçka süresi vardır.
İkinci ve üçüncü yumurtadan itibaren kuluçka mekanizması devrededir. 4-5 yavru üç gün içinde yumurtalarından çıkmayı tamamlarlar.Dişi yuvayla ilgili her türlü işlemde hakim tavırdadır. Yavrular iyice büyüyene dek avlanma ve beslenmenin düzenlenmesinde aktif rol oynar.
Yavrular 30- 40 gün sonra bağımsız hareket etmeye başlarlar.
Göçü :
Kuzey bireyleri göçmen, güney bireyleriyse çoğunlukla bulunduğu bölgeden ayrılmaz.
Palearktik bölgedeki 6 türünden sadece Kıbrıs\'ta yaşayan tür ( ciprius: Ada\'ya özel bir türdür) adayı terk etmez. Diğer iki tür kısmi olarak göçmendir.
Ege ve Yakın Doğu türleri çoğunlukla göçmendir. Kalan türler ise uzun mesafeli göçerler ve kışlayacakları Afrotropikal alanlara ulaşırlar. Geniş bir alan hattıyla hareket ederler, Sonbahar\'da Akdeniz ve Sahra üzerinden kesintisiz bir uçuş gerçekleştirirler.
Popülasyonu:
Fransa\'da azalan rakkamlarla 10 000 çiftten az, Macaristan\'da oldukça yaygın bir tür, İspanya\' da 30 000 çift, Rusya ve Ukrayna\'da yaygın bir tür, Kıbrıs\'ta yaygın, Lübnan\'da Bekaa Vadisinde yaygın, İsrail\'de 1950\' ler de sık kullanılan böcek ilaçlarından dolayı sayısı düşüşteysede sonra ki yıllarda bunun kontrollü yapılması sonucu artan sayılar mevcuttur.
Türkiye\' de 5000 ila 30 000 çift olduğu düşünülmektedir.
Davranışları :
Tek eşli bir üreme dönemi geçirirler. Kanıt olmamasına rağmen bir sonraki sezon aynı eşi tercih ettkleri düşünülmektedir. Üreme dönemi dışında kalabalık gruplar halinde yaşamazlar.
Ancak kışladıkları dönemlerde grup olarak tünedikleri gözlenmiştir.
Göç sırasında aile bireylerinin birlikte hareket ettikleri bildirilmiştir.
Yerel Adlar :
Genel baykuş adları; Kazım Çapacı
altın baş, altun baş, baguş, buva, cıvak, con kuşu, conk kuşu, cönk kuşu, cunk kuşu, çirona, çön kuşu, deöletli, dık mavuk, dikguluk, dot, dölehli, döleli, dövlet guşu, dövletli, duguk, dukdugan, gılın kuş, gonguluk, gökçe pilav, guggu, guggu mavak, gug guş, gugu mavık, gugu mavuk (Antalya), gulu guş, gulu guşu, gügük, hachacık, hacı murat, hahor, hahore, hayırlı kuş, hohora (Rize), hohore, hohori, hu kuşu, hullu kuşu, huma kuşu, hümmatun, hüpbük kuş, ibuk, kanguluk, kavalak, kılın, kokumak, korov, kor yapalak, körbağa kuş, kör kuş, körüğü, körüvü, kuğuruk, kuku, kulu kulu, kulukuluk, kuvalak, mal kadın, manguk, mavuk kuşu, mididin, murat kuşu, muradcık, muratçık. Öğü, ören kuşu, pılavıcık, poğuç, puğu, uğ kuş, uğu kuşu, u kuşu, ulu kuş, vekvekviyan, vikvik viyan, yapalak, yalpak
Hak kuşu- Kazım Çapacı
Ses-Ötüşü :
Gececidir.
Yerini çogu kez insan ıslığına benzeyen sesiyle belli eder.
Bazen dişi ve erkek karşılıklı öter.
Kaynaklar
- The Birds of The Western Palearctic