Çatal kuyruğuyla hemen tanınan iri ve koyu renkli bir yırtıcıdır. Başı açık renklidir. Kuyruk çatalı çok derin olmadığı için uçuşta gözükmeyebilir. Büyük kanat örtüleri açık renk bir şerit oluşturur. İyi bir uçucudur, havada rahatça süzülür. Şahinlerden daha seyrek dönerek yükselir ve daha sık kanat çırpar. Dönerek yükselirken kanatlarını aşağı büker. Saz delicesinden çatallı kuyruğu ve kanat tutuşuyla, küçük kartalın koyu donundan çatallı ve daha uzun kuyruğu ve koyu renkli kanat altı örtüleri ile ayrılır. Dişiler erkeklerden daha büyük ve ağırdır.

Genellikle küçük gruplar oluşturur. Açık arazideki akan ve durgun suların çevresinde yaşar. Küçük yerleşim bölgeleri yakınlarında sıkça görülebilir. Sık ormanları sevmez.

Bu zarif ve yetenekli kuş,altı art türü ile geniş bir yayılma alanına sahiptir.Üreme alanı,Güneybatı Avrupa\'dan Kuzey Afrika\'ya,Kuzey Sibirya\'dan Pasifik kıyılarına ve Avusturalya\'nın güneyinden Afrika\'nın güney kıyılarına uzanır.Kara çaylaklar,yalnızca Kuzeybatı Avrupa\'da,Avrasya\'nın kuzeyinde,kuzey taiga ve Sahrada,Arap yarım adasının çöllerinde ve Ortaasya\'da görülmezler.Kara çaylaktan başka dünya popülasyonu bu kadar büyük başka bir kuş yoktur. Bu kadar geniş bir yayılma alanına sahip olmasını da beslenme alışkanıklarının çok çeşitli olmasına borçludur.

Kara Çaylak oldukça fırsatçı bir yırtıcıdır,hem avcı,hem de leş yiyici,hemde yağmacı özelliği olan bir yırtıcıdır..Yakaladığı ve bulduğu herşeyi yiyebilir. Uçuş sırasında böcekleri yakalayabilir. Avları arasında sürüngenler, memeliler, kuşlar bulunur. Uçuş sırasında avlandığı gibi yerden ve sudan da avını alabilir. Leş yediği ve genç kümes hayvanlarını yakaladığı da gözlemlenmiştir. Mezbaha yakınlarında besin arayabilir.Katıatık tesislerinde beslenebilir.

Kara çaylaklar,farklı ağaçlara,kaya duvarlarına ve hatta bina duvarlarına yuva yaparlar. Kara çaylaklar,yuva ve çevrsini korumaya aldıklarından,tek başlarına yuva yaparlar,ancak bölge şartları uygun ise çok miktarda yuvaya rastlanması olasıdır ve güney Ülkelerinde koloniler halinde yuvalandıkları görülebilir.Orta Avrupada yuvalar ağaçların üst dallarında kolayca ulaşabilecekleri şekildedir,başka yırtıcıların eski yuvalarını kullanmaları da nadir bir durum değildir.Yuva için ince,cılız kuru ağaç dallarını kullanırlar,yeşillenmiş dalları kullandıkları genellikle Buna karşın yuva platformu ve yuva içi,kağıt-kumaş parçaları,plastik parçaları,kürk parçaları,kıl,ot ve kuru yapraklardan oluşmuştur.Nisan -Mayıs ortasında,hatta güneyde 6 hafta kadar sonra dişi yuvaya küçük iğ şeklinde (1)2-3(4)(nadiren 5 de olabilir) üzeri birbirine yakın kızılımsı-kahvemor lekeli,matbeyaz yumurtalar bırakır.Dişi neredeyse tek başına 26-28 gün kuluçkaya yatar.Yavrular çok küçükse,yavrulara av taşıma görevini erkek tek başına üstlenir.Yavrular 42-45(35-52) gün sonra uçmaya başlarlar.

Göçmen bir yırtıcıdır. Sonbaharda Afrika, Ortadoğu ülkeleri ve Hindistan\'a kadar geniş bir alanda kışlar. Türkiye\'de şu ana kadar Gaziantep ve Denizli\'den kışlama kaydı mevcuttur.

Avrupa\'da 26.000-29.000 çift, Türkiye\'de ise 100 ila 1000 çift arasında bir popülasyonu vardır.Gündüz yırtıcıları arasında en bol görülenlerden biridir.

Üreme döneminde kuluçka normalde tamamen dişidedir. Erkek yeterli besin getirebilirse dişi üreme sezonu boyunca avlanmaz. Yuvalarını ağaçların çatal şeklindeki dalları arasına yaparlar. Zaman zaman sahile yakın sarp kayalıklarda da yuva yapabilir.

culubuk, cüllülük, çağlak, çalagan, çalgam, çınkıllı, delece, delice, dölengeç, döletli, helhel, hürülük, kazak, ley (Kazım Çapacı) Çaylağın bilimsel adı olan Milvus, Latincede yine Çaylak Kuşuna karşılık geliyor. Tekil ve çoğulu mīluus (mīlvus), mīluī (mīlvī) şeklinde olup; aynı zamanda uçurtma ve yelken anlamına da geliyor. Sanırım bu ikisi ile çaylakların epeyce ortak yönleri olsa gerek. Tür adındaki migrans kelimesi ise göç etmek anlamındaki migrāre fiilinden gelen bir ad (göçmen, göçen). (Rousettus)

Sıkça öter, sesi tiz ve çatlak bir çığlıktır. Çoğu zaman uzaktan gelen bir at kişnemesini andırabilir.

Türkiye ve Avrupa\'nın kuşları

http://www.hawk-conservancy.org

http://my.ort.org.il/holon/birds/lat1.html