Gyps fulvus (Kızıl Akbaba) Büyük boylu bir akbabadır. Kızıl gövdesi ve kanat örtüleri, siyah kanat ve kuyruk telekleriyle kontrast oluşturur. Başı ve boynu beyaz havla kaplıdır. Kanat altının ortasında açık renk bir şerit bulunabilir. Gencinin kanat altı daha açık renkli, yakası koyu renklidir. Kuyruğu kara akbabadan küttür. Genellikle yüksekte uçar, kanatlarını yukarı kaldırarak dönerek yükselir. Kayalık ve dağlık arazide yaşar, kaya yarlarındaki çıkıntılarda koloniler halinde yuva yapar. Leş başında sırası kara akbabadan sonra gelir. Kurtları öldürmek için atılan zehirli etler nedeniyle sayıları azalmıştır. Toroslar, doğu Karadeniz Dağları ve Doğu Anadolu’da lokal olarak bulunur. Boy 95-105 cm ve kanat açıklığı 240-280 cm’dir (Heinzel vd., 1995).

Kayalık ve dağlık arazide yaşar, kaya yarlarındaki çıkıntılarda koloniler halinde yuva yapar.Ağaçsız steplerde, dik kayalıklarda ve yüksek dağlarda yaşarlar.

Kızıl Akbaba güneybatı paleartik de bulunmaktadır (Glutz, 1971). Voous (1962)’a göre kuzey sınırı, temmuz ayı sıcaklığı 22 oC olan bölgelere kadar uzanır (Şekil 2.7). Etiyopya’nıın güneyi, Akdeniz ülkeleri, Avrupa’nın güneyinden Ortadoğu’ya kadar, Altay’ın doğusu, İran, Fas, Cezayir’in kuzeyi ve Tunus’un güneyi, İberik yarımadasının doğusu; Moğolistan’ın kuzeybatısı, Pakistan’nın batısı ve Hindistan’nın kuzeyi (Keşmir)’ne kadar yayılış gösterir (Voous, 1962; Glutz vd, 1971; Weick, 1980).

Türün besinini çeşitli hayvanların leşleri oluşturmaktadır. Leşlerin iç organlarını yer, sert kısımlarını dışarı atarlar. Besin listeleri bulundukları bölgede yaşayan hayvanlara göre çeşitlilik gösterebilmektedir. Gyps cinslerinin benzer beslenme ekolojisini paylaştığını yani genellikle toynaklı hayvan ve büyük memelilerin yumuşak dokuları besin olarak tüketirler (Anonim, 2003). Yavrular birinci haftalarında ebeveynlerden gagalarıyla besin alırlar. Bazen bu beslenme davranışı ebeveynin yuva zeminine besinleri kusması ve buradan yavruların besinleri toplaması şeklinde gerçekleşir. Bu şekildeki davranış kuluçkadan çıktıktan 2 hafta olana kadarki evrede meydana gelebilir. 8 haftalık yavrularda beslenme direk ebeveynden gerçekleşir. Ancak bazı özel durumlar söz konusudur. Yani yavru istediği zaman ebeveyni gagalayarak kusmasına neden olması ve buna gırtlaktan gelen seslerin eşlik etmesi durumu örnek verilebilir (Xirouchakis ve Mylonas, 2007).

Avrasya Kızıl Akbabası sürü halinde yaşar. Koloniler 15 çiftten oluşabildiği gibi 150 ye kadarda olabilir. Tek eşlidirler genellikle ömür boyu aynı eşler çiftleşir. Genellikle çiftleşme yılın başlarında başlar ve en geç Ocak ayı sonuna kadar sürer. Güzel kur uçuşları yüksek uçurumlu vadi kenarlarında görülebilir. Yuva tercihen korumalı çıkıntılı mağarada yada bir uçurumun yamacında oluşturulmuştur. Tek bir yumurta yaparlar. Kuluçka süresince dişi ve erkek sırayla 52 gün yumurtanın üzerinde kalırlar. Yavu üç ay boyunca ailesi tarafından beslenir.

Üreyen Kızıl Akbabalar yerlidir, fakat geniş alanları dolaşabilirler. Üremeyen genç bireyler ise daha çok göçmendir (Gavashelishvili ve McGrady, 2006 a).

Aslında son derece büyük sürüler halinde yaşarlar. Bir leş bulduklarında eğer bölgede risk yoksa hızla leşe konup yemeğe başlarlar. O kadar hırsla saldırırlar ki bazen bir birlerine de saldırdıkları olur. Bir kaya üzerine çıkıp kanatlarını açarak meydan okuma hareketi yaparlar. Bunu yaparken de bir ayağını kaldırırlar. Eğer o sürüde daha baskın bir üye varsa onu orada bırakmaz ve hemen ona saldırır. Beslenirken kara akbabaların aksine son derece gürültülü ve ürkütücü bir çeşit çığlık sesleri çıkarırlar.

Genel akbaba adları; ak buba, ak bula, ala baba, çahavuz, dana kaldıran, hohor, kelkenez, kelkerkez, kerkez, zera http://www.kazimcapaci.com/kusadlari.htm

Beslenme esnasında hışşş hıhhh şeklinde oldukça gürültülü ve ürkütücü bir koro olurlar.

Heinzel, H., Fitter, R., Parsiov, J., 1995. Türkiye ve Avrupa’nın Kuşları. DHKD, 384 s., İstanbul. Glutz, V.B., Bauer, K.M., Bezzel, E., 1971. Handbuch Der Vögel Mitteleuropas. Bd 4, Falconiformes, Akademische Verlagsges., Frankfurt am Main, 943p. Xirouchakis, S.M., Mylonas, M., 2007. Breeding Behaviour and Parental Care in the Griffon Vulture Gyps fulvus on the island of Crete (Greece). Ethology Ecology & Evolution, 1-26. Gavashelishvili, A., McGrady, M. J., 2006a. Breeding site selection by Bearded vulture (Gypaetus barbatus) and Eurasian griffon (Gyps fulvus) in the Caucasus. Animal Conservation, 159-170.