Hayvanlar alemi : Şube : Chordata Sınıf : Aves Takım : Formes Familya : Motacillidea Cins : Anthus Tür : Anthus godlewskii/blyth’s pipit/Moğol incirkuşu (Taczanowski,1876) Tanımı zor olan moğol incirkuşu için,değişik kaynaklardan üç tanım aşağıda verilmiştir. 1-Mahmuzlu incirkuşuna çok benzer,biraz daha küçüktür.Alt tarafı daha açık renkli,orta kanat örtülerinin kenarları beyaz ve köşeli,içleri koyu renklidir.Sesi kısa,şıklamalı ve serttir.’çep’ ya da ‘çuup’,özellikle ‘psiiuu’ notasından sonra duyulursa rahat tanınır.Mahmuzlu incirkuşu gibi kasılarak yürümez.Elde incelendiğinde kuyruk dış teleklerindeki beyazın daha çok uçta yoğunlaştığı görülür.Kır incirkuşunun genci daha küçük,koyu sırt çizgileri kavisli ve sıralıdır,buna karşım Moğol incirkuşunun sırtındaki çizgiler gelişigüzeldir.(Türkiye ve Avrupa’nın kuşları) 2-B.17cm.Görsel özellikleri ile tanımı zor olduğu için sesi çok önemlidir.Boyu ve orantıları mahmuzlu ve kır incirkuşu arasındadır.Giysisi Mahmuzluya çok benzer ve onunla karşılaştırıldığında biraz daha küçük ve kısa kuyruğu,kısa bacakları,sivri gagası ve daha kısa ve daha geniş gaga kökü belirir.Mahmuzluda olduğu gibi göz pınarı acık renkli,sırtı ve göğsü çizgilidir,ancak göğüs çizgileri çoğunlukla daha ince ,kaşı daha kısa,arka tırnağı orta uzunluktadır.(Mahmuzluda çok uzun).Dıştan ikinci kuyruk teleğinin iç kamasındaki beyaz kısa bir girinti yapar.İlk sonbaharında erişkinin bazı tüyleri yenilenir,yeni kanat örtülerinin ortası koyu,keskin sınırlı kenarlar beyaz olup ucuna doğru dik açılıdır ve kanat ortasında açık bir çizgi olarak belirir.Mahmuzlunun bu örtülerinin koyu sapı boyunca ilerleyerek ucuna kadar ulaşır ve tüy kenarları daha belirsizdir.Gencinin orta kanat örtüleri bu ikisinin arasındadır.Gencinin üst tarafı ve göğsü erişkininden daha çizgilidir,kın teleklerinin uçları ve kenarları daha kesin ayırımlıdır.Arada çok dik bir duruşa geçebilse de çoğunlukla mahmuzludan daha yatay duruşludur.Mahmuzluda sik rastlanan bir davranış olan konmadan önce havada asılı kalmasına rastlanmaz.İlk sonbaharında kır incirkuşundan ,açık gözpınarı,daha çizgili üstü, belirgin çizgili göğsü,kın teleklerinin daha dar ,kesin kenarları ve daha canlı kahverengiyle ayrılır. Sesi: iki ana sesi vardır,birincisi çok tiz bir \"sriu\" olup,mahmuzlunun uçuş sesinden daha tiz ve yumuşaktır,ikincisi kısa bir \"çip\",\"çep\" ya da \"çap\" tır,( ve hatta tii-tuk\") olarak yazılır ve daha çok kır incirkuşunun sesine benzer.Bazen bu iki ses mahmuzludan hiç duyulmayacak şekilde birbirine eklenebilir ve \"sriuu-çup-çup\" olarak duyulur.Yasam alanı : çimlik açık alanlar.(Türkiye ve Ortadoğu’nun kuşları) 3-Küçük, narin yapılı ve kamuflaja uygun,gizemli renklere sahip bir kuş olan Moğol incirkuşu,1876 yılında Polunyalı Zoolog Władysław Taczanowski tarafından,ünlü Charles Darwin’in tanınmış bir çağdaşı olan İngiliz zoolog Edward Blyth’in anısına (Bkyth’s pipit-Anthus godlewski) olarak adlandırılır.Moğol incirkuşunun üst kısmı siyaha dönük kahverengi çizgileriyle gri-kahverengidir. Alt kısmı deve tüyü rengindedir, kanatlarda daha turuncumsu bir deve tüyü rengi vardır.Üst göğüs kısmında ise belirgin koyu çizgiler bulunur.Göz ve gaga arasındaki düz,soluk alanın üst tarafından başın arkasına doğru uzanan krem rengi bir şerit vardır.İnce siyah bir çizgi gaganın alt kısmından geriye ve aşağıya doğru hemen altındaki ikinci kalın bir deve tüyü rengi şeritle birlikte uzanır.Yanaklarda dar siyahımsı bir çizgi ve leke görülür. Kanat tüyleri uçlarda ve kenarlarda deve tüyü rengindedir ve her iki kanat da iki soluk neredeyse belirsiz çizgiye sahiptir. Kuyruk siyahımsı kahverengidir.Merkezdeki bir çift tüy de kırmızıya dönük bir renk alır.Ve dıştaki iki çift tüy deve tüyü renginde uç ve kenarlara sahiptir. Ayakları soluk ya da sarımsı pembedir. Kısa sivri uçlu gaganın üstü koyu gri ve altı koyu gri uç kısmıyla daha pembemsi bir renktedir.(Arkive) Çizim/tanım/video için : http://www.birdguides.com/species/species.asp?sp=118024# http://www.inbo.be/files/bibliotheek/21/170721.pdf http://www.youtube.com/watch?v=dK9rIGVQ-iU

Tipik kurak alan kuşudur.Üreme dışı dönemde,tarım arazileri,kuru,tropikal otlaklarda görülür.Geçit kuşu olduğu,ya da normal yaşam alanlarının dışına çıkıp uğradığı (rastlantısal konuk olduğu) ülkelerde,özellikle iç sular çevresindeki bataklıklarda görülebilir.0-3000 m.yükseltileri tercih etse de,6000 m.lerde de yaşayabilir. TR Ülke kaydı : TR Kuş Kayıt Komitesi verilerine göre ilk kaydı,2006 yılında Diyarbakır-Dicle Halkalama İstasyonu’nda görülen birey olmakla birlikte,belgelenmiş kaydı : Subaşı Gözlem Topluluğu’nun 17 kasım 2012 günü,Hatay İli/Samandağ İlçesi,Mileyha Sulak Alanı’nda yaptığı gözlem sırasında görülen bireye aittir.Subaşı Gözlem Topluluğu’nun gözlem hakkında verdiği ayrıntılar şöyledir : Tarih: 17 Kasım 2012 Gözlemciler: Ali Atahan, Mehmet Atahan, Mehmet Gül, Ahu İlbeyi ve Utku E. Yeğenoğlu Hava: 5/8 – 7/8 değişken, rüzgar kuzeydoğudan ve 2-3 şiddetinde. Tanımlama: Kısa çayırlar ile kaplı alanda 5-6 birey Çayır incirkuşu (Anthus pratensis) ile birlikte 3-4 Tarlakuşu (Alauda arvensis) besleniyordu. Karnı beneksiz bir incirkuşu dikkat çekti. Yakınında duran Çayır incirkuşundan biraz daha iri görünüyordu, ancak Tarlakuşundan biraz küçük ve kısa görünüyordu. Göğsünde ince benekler vardı ancak karın ve böğür kısımları temizdi. Bu kısımlar krem rengi zeminde çok hafif kızıl-kahve ton veriyordu (Foto 1). Sırtı büyük incirkuşları gençlerinde görüldüğü şekilde belirgin kırçıllıydı. Göz pınarı açık renkliydi ve kaşı kısa olup gözün hemen arkasında sonlanıyordu (Foto 2). Bacakları kısa ve belirgin bir şekilde açık (Turuncu-kızılımsı) renkliydi. Dikkat çeken bir diğer özellik kuyruğu nispeten kısa idi (Foto 1). Kuş havalanırken tek çığlık şeklinde ötüyor, sesi Mahmuzlu incirkuşu’na göre daha tiz ve daha prüzsüz idi. Moğol incirkuşu (Anthus godlewski); özellikle genç ve birinci kış bireyleri Kır incirkuşu ve Mahmuzlu incirkuşu ile karışır. Bizim gözlediğimiz bireyde Kır incirkuşu’nda (Anthus campestris) gözlenen koyu göz çizgisi yoktu. Mahmuzlu incirkuşu’nda (Anthus richardi) kuyruk belirgin bir şekilde uzun görünür, ek olarak gaga yapılı, kalın ve uzundur. Boyut olarak bariz bir şekilde büyüktür. Tarlakuşu’ndan belirgin bir şekilde daha uzundur. Bizim gözlediğimiz birey, boyut olarak hemen yakınında dolaşan Tarlakuşu’ndan daha küçüktü. Kuşun gaga yapısı daha nazik bir yapıda olup kuyruğun uzun olmadığı fotoğraflarda da net bir şekilde izleniyordu. Statüsü : Moğol incirkuşu IUCN kırmızı listesinde LC Düşük Tehlikede olarak sınıflanmıştır. Tehlike ve küresel bir tehdit altında olduğu kabul edilmemektedir ve yaşam alanlarının pek çoğunda yaygın olduğu düşünülmektedir.Moğol incirkuşunun kuluçka alanlarının (uzak güneyde) genişlediğine dair bazı kanıtlar vardır. Son durum : Birdlife international bu gün kırmızı listeye alınmasını önerdi.26 0cak 2013

Yerleşik olduğu coğrafya : Moğolistan,Bhutan,Çin, Hindistan, Myanmar,Nepal,Sri Lanka,Birleşik Arap Emirlikleri. Rastlantısal olduğu coğrafya : Avrupa (Belçika,Danimarka,Finlandiya,Fransa,Hollanda,Türkiye).Ortadoğu (Bahreyn,İsrail, Kuveyt,Umman.) Uzakdoğu (Japonya,Kore,Tayland)

Üreme döneminde,böcekler,kabuklular,solucanlar,yumuşakçalar,örümcekler gibi küçük omurgasızlarla beslenen moğol incirkuşu,diğer dönemlerde tohumculdur.Arıkuşları,sinekkapanlar gibi havada değil,yerde beslenir ve besinlerini,yürüyerek,gezerek arar.

Bütün göçmen kuşlar gibi baharla birlikte göç telaşına düşen Moğol incirkuşları,üreme bölgelerine doğru kanat açarlar.Üreme bölgelerinde biraz beslenip soluklandıktan sonra bu kez,üreme telaşı başlar.Bu dönem en coşkulu günleridir.Bu dönemde,tüm motacillidea ailesinin üyelerinde olduğu gibi,moğol incirkuşu da,bölge savunması için agresif gösteri uçuşlarına başlar.Buna,eşlerin,görsel,karmaşık kur uçuşları eşlik eder.Gösteri uçuşuna çıkarken hazla havalanır,10/20 m.ye kadar yükselir ve havada asılı kalır.Bu esnada yüksek ve karmaşık seslerle ötmeye başlar.Seremoni bittiğinde ,kanatlarını uzatır ve dik bir açıyla zemine doğru iner.Kuluçka ve yavru yetiştirme dönemi için gerekli olan enerjiyi topladıklarında ve genellikle mayıs başlarında bu kez eşleri yuva heyecanı sarmalar.Yuva alanı olarak,genellikle ılıman otlakları tercih etseler de,bozkırlar,kayalık dağ yamaçları,uçurumlar,zirveler,taşlık,çayırlık düzlükler,bitki örtüsü seyrek,kısa açık fundalık alanlarda da yuva yapabilirler.Diğer bazı türlerde olduğu gibi,ağaç,çalı,ot gibi yüksekçe yerlerde değil,yuvayı mutlaka zeminde kurar.Kuru otlardan oluşan,fincan şeklindeki yuvayı dişi kuş örer.Yuva ve yavruların güvenliği için iyice kamufle edilmiş yuvaya 3 ila 5 arasında yumurta bırakan dişi kuş,12/14 gün sürecek kuluçka görevini de kendi üstlenir.Bu sırada serbest kalan erkek de yuvaya yiyecek taşır.

Oldukça uzun mesafeli bir göçmen olan Moğol incirkuşları,her sonbaharda,Rusya ve Moğolistan’daki üreme alanlarından,tek başına,ya da küçük sürüler halinde etkileyici bir yolculuğa çıkarak,eylül ayının ilk günlerinde,Hindistan’daki kışlama bölgelerine ulaşırlar.

Son derece geniş bir yelpazede dağılım gösterir.Küresel ölçekte henüz sağlıklı bir nüfus sayımı yapılmamıştır.Son on yıl,ya da üç kuşak boyunca nüfusun %10 azalma eğilimi gösterdiği gözlenmiştir.Dünya nüfusunun 10 000 olgun bireyden oluştuğu tahmin edilmektedir.(15.03.2014)

Güçlü bağlarla bölgesine sadık olan Moğol incirkuşu,hem yuva,hem de beslenme alanı olarak seçtiği bölge sınırlarını acımasızca ve ölümüne savunur.

Almanca: Godlewski Pieper, Godlewski-Pieper, Stepp Arapça: جشنة العشب, جشنة العشب بصوة Araucanian: Chülchiwen Azerice: Torağay quşu Çekoslavakca: Linduška mongolská Çince: [Bulai-shi liu], [Bu-shi liu], [pingyuan liu], 布氏鷚, 布氏鹨, 布 Danca: Mongolsk Piber enpieper Emiliano-romagnolo: Ciurlòn Estonca: mongoolia kiur Farsça: چکاوک, کاکلی Fince: Mongoliankirvinen Fransızca: Pipit de Blyth, Pipit de Godlewski Friulian: Sparvâl Greek (Cypriot): Γαλούδι της Μογγολίας İngilizce: Blyth\'s Pipit, Godlewski\'s Pipit İspanyolca: Bisbita de Blyth, Bisbita Estepario İrlandaca: Riabhóg Blyth Galician: Calandra, Cotovía, Laverca, Loia Hollandaca: Mongoolse Pieper İbranice: פיפיון ערבות, פפיון סיבירי İsveçce: Mongolpiplärka İtalyanca: Calandro di Blyth, Calandro di Godlewski, Cucciarda, Eòdoea, Prispolone di Blyth İzlandaca: Brumtittlingur Japonca: Ko mami-jiro ta-hibari, komamijirotahibari, Ko-mamijiro-tahibari Japonca: コマミジロタヒバリ Katalanca: Alosa, Piula de Godlewski, Terreròla Kazakh: Бозторғай Korece: 쇠밭종다리 Kırgızca: Боз торгой Ladin: Sparvel pice Latince: Anthus godlewskii, Corydalla godlewskii Lehçe: swiergotek stepowy, świergotek stepowy Letonca: Austrumāzijas čipste Lituanyaca: Stepinis kalviukas Mapundungun: Chülchiwen Moğolca: Булжамуур, Шийхнүүхэй Napulitano: Cucciarda Norveçce: Godlewski Piplerke, Mongolpiplerke Napoletano-calabrese: Calandra, Cucciarda Occitan: Alauseta Paduan: Eòdoea Portekizce: Petinha-mongol Romansh: Sprer, Sprer pitschen Romany: Chirikli-gilibani Rusça: Забайкальский конек, Забайкальский конёк, Конек Годлевского, Конёк Годлевского, Конек забайкальский Sorbian, Lower: Škobrjonk Sorbian, Upper: Škowrončk Slovakça: labtuška Godlewského, ľabtuška Godlewského Slovence: mongolska cipa Swahili: Kipozamataza Taylandca: นกเด้าดินทุ่งพันธุ์รัสเซ๊ย, นกเด้าดินนิ้วสั้น Tuvinian: Годлевскийниң чаштынчызы Valencian: Alosa, Terreròla Venetian: Lòdola Yunanca: Γαλούδι της Μογγολίας

Sesi kısa,şıklamalı ve serttir.’çep’ ya da ‘çuup’,özellikle ‘psiiuu’ notasından sonra duyulursa rahat tanınır.(Türkiye ve Avrupa\'nın kuşları) İki ana sesi vardır,birincisi çok tiz bir \"sriu\" olup,mahmuzlunun uçuş sesinden daha tiz ve yumuşaktır,ikincisi kısa bir \"çip\",\"çep\" ya da \"çap\" tır,( ve hatta tii-tuk\") olarak yazılır ve daha çok kır incirkuşunun sesine benzer.Bazen bu iki ses mahmuzludan hiç duyulmayacak şekilde birbirine eklenebilir ve \"sriuu-çup-çup\" olarak duyulur.(Türkiye ve Ortadoğu’nun kuşları) \'Çap\', \'çip\' ya da \'çup\' sesleri de dahil olmak üzere çok farklı ötüşü vardır.Bu sesleri uçarken çıkartır ve sıklıkla bunlara daha uzun bir \'psiu\' sesi eşlik eder.(Arkive) Ses dosyası için : http://www.xeno-canto.org/browse.php?species_nr=&query=Blyth%27s+Pipit

http://www.arkive.org/blyths-pipit/anthus-godlewskii/ http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=8437 Türkiye ve Orta Doğu\'nun Kuşları, Türkiye ve Avrupa\'nın kuşları. Dağılım haritası : http://maps.iucnredlist.org/map.html?id=22718505