Tüm kızkuşları,renkli ve büyük yağmurcunlardır aslında.Üreme dönemi çok sık öterler. Üreme giysisinde tepesi,sürmesi ve karnı siyah,alnı ve kaşı beyazdır. Uzaktan izlendiğinde,siyah tepesi ve karnı belirgindir.Üreme dışı giysisinde ve gencinde karın bölgesi beyazdır. Dişisi erkeğe nazaran daha sönük renktedir, özellikle karın kısmında. Bacakları gri ve kızkuşu gibi kısadır. Uçuşta,siyah el telekleri,beyaz kol telekleri ve siyah kuyruk bandı belirgindir. Dünyada türü tehlike altında olan kuşlardandır. Sürmeli Kızkuşlarının neslini koruma altına almak için bir çok dernek onların göç yolunu ve yaşam alanlarını daha kapsamlı inceleme altına almışlardır. En çok Sürmeli Kızkuşu Türkiye\'de rastlanmıştır.

Üreme zamanı habitatları temelde, bozkırlar, kurak araziler, ekili, sürülmüş tarlalardır. Göç sırasında, kısa otlaklı, kumlu düzlüklerde, kuru çayırlarda, ekilmemiş alanlarda ve ekili tarlalarda görülebilir. Kız zamanları, yanmış büyük çayırlar ve ovalarda, hasatlanmış tarlalarda suya yakın bulunurlar.

Irak ve İsrail\'de düzenli kış ziyaretçisidir. Suudi Arabistan, Umman, BAE, Bahreyn ve Katar\'da nadirdir. Yemen\'de rastlantısal konuktur. Türkiye ye nadiren göç ederler.

Böcekler, özellikle çekirgeler, kınkanatlı böcek,cırcırböceği, güve lavraları, örümcekler ve sıklıkla küçük miktarda bitkisel malzemeyle beslenirler. Genelde küçük taşlar , ara sıra ölmüş omurgalıların kemikleri ve yumuşakca kabukları da yerler. Üreme zamanı ve kış zamanları ise en çok çekirge ve diğer böceklerle beslenir.

Kuzey bölgelerde,özellikle Kazakistan da, Nisan-Mayıs aylarında ürerler. Tek eşlidirler. Üreme dönemi başlamadan önce, 6-10 kişilik gruplar halindeki bey bireyler açık bir alanda yaptıkları kavgaları dişiye gösterirler. Yarı kolonili bir yapıları vardır, 25-50 metrede bir ayrılırlar. Gruplar 5 ile 20 kişilik olur. Kuluçka suya yakın olur. Toprağı kazıp 3-5 yumurtayı içine koyarlar. Kuluçka süresi 22 gündür ve genelde dişi kuluçkadadır.

Göç yolları üzerinde Türkiye’nin de bulunduğu Sürmeli Kızkuşları, daha önce Şırnak’ın Cizre ilçesi ile Muş’un Bulanık ilçesinde görülmüştü. Bu kuşların görüldüğü yerler arasına Suriye ve Şanlıurfa’nın Ceylanpanır ilçesi de, kısa süre önce yapılan araştırmalarda katılmıştı. Doğa Derneği’nce yürütülen “Sürmeli Kızkuşu’nun Korunması Projesi” kapsamında, birkaç yıldan beri izleme çalışmaları yapılıyor. Dernekten bir ekip, Ceylanpınar’da, Suriye’deki uzmanlarla koordineli bir şekilde sayım yapıyor. Bilim adamlaranın ilgi odağı olan bu kuş türü, Diyarbakır’da da ilk kez gözlendi. Dicle Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyelerinde Prof. Dr. Murat Biricik ile üniversitenin Kuş Gözlem Topluluğu üyeleri, kuşların varlığını Bismil ilçesindeki sulak çayırlarda belirledi, Diyarbakır’ın önemli fauna ve flora alanlarının belirlenmesi çalışmaları kapsamındaki arazi çalışmaları sırasında rastlanan sürüde, 48 kuş tespit edildi. Doğa Derneği Tür Sorumlusu Ferdi Akarsu, nesli tehlike altında olan 15 türden birisi olan Sürmeli Kızkuşlarından 10 tanesine verici takarak konaklama istasyonlarını belirleme çalışmaları yapıyor.

Toplam popülasyonunun dünyada 5 bin civarı olduğu düşünülüyor. Nesli tehlikede olan nadide türlerden birisidir. Popülasyon gözlem ve türü kurtarma için çalışmalar yapılmaktadır.

Yerde tipik bir yağmurcun gibi davranır, boynunu gövdesine çeker,kısa bir ara koşturur,aniden durarak yerde bir şeyi gagalar ve dik bir duruşa geçer. Çoğunlukla küçük sürüler halinde, bazen kışın kızkuşu,altın yağmurcun ve çölkoşarı ile beraber bulunur.

Üreme döneminde üç heceli sert sesi çok sık duyulur.``kreç-kreç-kreç``. Uçarken sert bir \"çark-çark-çark\" sesi duyulur.

1 ) Türkiye ve Ortadoğu\'nun Kuşları
2 ) http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=3172
3 )http://tr.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCrmeli_k%C4%B1z_ku%C5%9Fu
4 ) http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/402629.asp 5 ) http://www.ntvmsnbc.com/id/25141491/