Açıklama :
GENEL TANIMI: Ulu Doğan gök doğanı andırırsa da ondan daha iri yapılı ve uzun kuyrukludur.Kanatları daha geniştir.Karnındaki lekeler daha büyüktür ve ayrıca da sırtı hiçbir zaman gri-mavi değildir.Yanaktaki çizginin daha dar olmasıyla da belirlenir.
Erkeği: Beyazımsı renkteki tepesi çoğunlukla pas kırmızı dalgalıdır.ve boyuna çizgilidir.Sırt tüyleri kırmızı kahverengidir.Yanlarında dar lekeleri vardır.Bu sözü edilen lekele omuzlarda yuvarlak ve daha büyüktür.Gri-kahverengi olan kuyruk tüylerinin üzerinde belirli olmayan ve pas sarısı renkte şeritler vardır.Beyazımsı renkteki karnının özellikle yanlarında ve göğüste çok büyük koyu renkli lekeler bulunur.
Dişisi: Genellikle erkeğe benzer .Ancak ondan daha koyu renklidir ve karın tarafındaki lekelerin daha koyu olması ile ayrılır.
Ulu doğanın yukarıda belirtilen özelliklerini taşımakla birlikte daha açık
yada koyu farkları vardır.
Ulu doğan çok yürekli bir kuştur.Kendisinden daha büyük yırtıcı kuşlara saldırmaktan çekinmez Başının yayvanlığı kendine özgüdür.Yanak çizgileri ve göz arkasındaki çizgiler simsiyahtır.Açık mavimsi renkteki gagasının ucu siyahtır.ve üst gagada diş biçiminde 2 çıkıntı vardır.Bacakları yarısına kadar tüylüdür.mavimsi gri bir renktedir.Pençeleri siyah olan Ulu doğanın parmakları sarımsıdır.Gözleri koyu esmer ve iridir.burun delikleri yuvarlaktır.
Boy erkekte 45-47 cm ,dişide 58-60 cm dir.Kanat boyu erkekte 35-37 cm dişide 39-42 cm dir.
Kanat genişliği erkete 115,dişide 125 cm dolayındadır.Ağırlık erkekte 800 gr dişide 1.300 gr.dır.
Ulu Doğanın sesi kaba ve arka arkaya (gig-gig)(klak-klak-klak)yada (kiki,ki,ki)biçimindedir
Tanımı :
https://www.youtube.com/watch?v=cRUE_CR07dQ&feature=youtu.be
Habiatı :
Açık otlaklarda ve bazı ağaçlarda yerleşim gösterirler. Avcıdırlar, genellikle avlarını yatay olarak takip ederler. Besinleri bazı kemirgenler ve daha küçük olan kuşlardır.
Yayılışı :
DOĞAL YAYILIŞI: Doğu Avrupa,Romanya,Güney Rusya,Batı Sibirya ,Anadolu,Yunanistan ve Doğu Akdeniz Ülkelerinde yaşar.Kimi zaman İsveç,İtalya ve Fransada görülür.Göçmen ve gezici bir kuştur.Ortadoğu,Anadolu ve Balkanlarda kışlar,bir bölüğü Afrika ve Hindistanda kışı geçirir.
GÜNÜMÜZDE AVRUPA VE TÜRKİYEDE YAYILIŞI: Avrupanın çok değer verilen bir yırtıcı kuşu olan Ulu Doğan 19.Yüzyılda Avusturya ve Yugoslavyada azalmaya başladı.Günümüz Avrupasında yalnızca Macaristan,Balkanlar ve Anadoluda Ulu Doğana ara sıra rastlanmaktadır.Karadenizin kuzeyine yazı geçirmek üzere gelirler.
Türkiyede Falco cherrug cherrug gray ve Falco cherrug milvipes jerd ırklarının İzmir İstanbul,Tarsus Ankara,Ereğli ve Kastamonuda bulunduğu literatürde ortaya getirlmiştir.Bunun yanı sıra KumerLoeve (1967)Ulu Doğanlar Bayburt,Erzurum,Arpaçay,Rize,Trabzon ve Süphan Dağında rastlandığı bilinmektedir.
Beslenme :
BESİNLERİ: Küçük kemiricileri ,kuşları yer.Avını kolaylıkla yakalar.
Biyolojisi :
Tüm gündüz yırtıcılarında olduğu gibi yılda bir kez kuluçka yapar.
Göçü :
Göç için kışları Etiyopya\'ya, Arabistan Yarımadası\'na, Kuzey Hindistan ve Batı Çin\'e göçerler.
Popülasyonu:
Türün soyu, Asya\'daki yaşam alanlarının kısmen azalmasına bağlı olarak tehlike altındadır. Ulu doğanlar, doğal yaşam ortamlarından şahincilik için zorla alıkonulurlar. 2004\'deki verilere göre nüfusları 7,200 ve 8,800 arasındadır. Amerika\'da birkaç üretme projesi bulunmaktadır
Davranışları :
Alçaktan ve hızlı kanat çırpmalarıyla avını kovalar. Yükselen sıcak hava akımıyla birlikte daireler çizerek dolaştığı da gözlemlenebilir.
Yerel Adlar :
Sungur, sefi, sifi, seyfi
Ses-Ötüşü :
Ulu Doğanın sesi kaba ve arka arkaya (gig-gig)(klak-klak-klak)yada (kiki,ki,ki)biçimindedir.
Kaynaklar
sn.C. BİLEN\'in kütüphanesinden alınmıştır
)Soyları Tükenme Tehlikesiyle Karşı Karşıya Bulunan
Gündüz Yırtıcı Kuşlarının Korunmaya Alınması ve
Buna İlişkin Hukuksal Düzenlemeler
Dç.Dr.Ertuğrul ACUN
İ.Ü.Orman Fakültesi Yayınları İstanbul : 1982
Vikipedi, özgür ansiklopedi,
Yazarın gözlem NOTU:
Tarafımızdan yapılan gezilerde Ulu Doğanın önemli ölçüde ortadan kalktığı ve yalnızca Kastamonu,Trabzon ve Artvinde görülebildiği saptanmıştır.Petrol zengini Arapların Ulu Doğanları ülkemizden satın aldıkları ya da Milli Parklar ve Avcılık Müdürlüğünden izin alarak yakaladıkları biçimindeki açıklamalar sık sık gözlemlenmiştir.
NOT :
Bulabildiğim en güncel kaynak bu olması ile yazarın gözlem notu bu gün için geçerli değildir.
\" Milli Parklar ve Avcılık Müdürlüğünden izin alarak yakaladıkları biçimindeki açıklamalar sık sık gözlemlenmiştir.\"
http://www.mefrg.org/desc.asp
http://www.arkive.org/saker-falcon/falco-cherrug/#