Uzmanlara göre Amerikan Ulusal Havacılık Dairesi (Federal Aviation Administration (FAA)) kuş-uçak çarpışma raporlarını sıkı takip edemiyor ve gerçekleşen çarpışmalar sonrasında inceleme yapan ekibin de genellikle yaban hayatı bilgisine sahip olmayan kişilerce yapıldığı belirtiliyor.

FAA hava alanlarının yaban hayatı ile başa çıkabilecek plânları ve FAA müfettişlerinin yaban hayatı hakkındaki uzmanlıkları yetersiz. Kuşlarla uçakların çarpıştığına dair raporlar geçen 20 yıl içinde 5 katına çıktı. Çarpışma riski yaratan türlerin populasyonlarının artması hava alanlarını güvenli hâle getirmeyi adeta bir yarış haline getiriyor.

FAA 1960 lardan itibaren araştırma sonuçlarını ve teknolojiyi kullanarak ve eğitim programları düzenleyerek probleme bütüncül olarak yaklaşıyor.

FAA, müfettişlerin çarpışma sonrasındaki incelemeler sırasında takip etmesi gereken genel işlemleri tamamlayarak yayınlamış ve yeni gelişmeleri de bu raporlara ekleyerek hava alanlarında yaban hayatı kontrolü yönetmeliklerini geliştirmiş.

FAA’ya göre 1990 yılında 2166 olan vaka sayısı 2011 yılında 10483’e yükselmiş. Kuş-uçak çarpışmaları uçakların motor, ön cam ve seyirle ilgili ekipmanlarında meydana gelen hasarlar sonucunda yılda 123 milyon dolar maliyete neden oluyor.

Uzmanlar 8 hava alanında 108 çarpışma raporuna ulaşmışlar; ancak bu vakaların FAA’ya bildirilmediğini belirlemişler. Diğer hava alanlarının durumu ise bilinmiyor. Durum Türkiye'de de aynı. Bugüne kadar sorunu bütünüyle ortaya koyan bir çalışma henüz yapılmadı. Hava limanı çalışanlarının yaşanan bu vakaları bildirmemesinin sebebi ise böyle bir zorunluluğun olmaması.

FAA hava alanlarında yaban hayatı zararlarını azaltmak için 1997’den 2011’e kadar hava alanlarına toplam 458 milyon dolar aktarmış. Önümüzdeki 20 yıl içinse 366 milyon dolar harcanması öngörülüyor.

FAA kuş-uçak çarpışmalarının tehlikeleri ile ilgili olarak pilotlara da bir eğitim programı hazırladı. Bunun yanında geliştirilen kuş radarları Seattle, Chicago (O’Hare), New York (JFK) ve Dallas/Fort Worth hava limanlarına yerleştirilmiş.

Hava alanlarında alınması gereken diğer önlemlerse üreme alanlarını azaltmak, birikmiş drenaj sularını tahliye etmek, yiyecek kaynaklarını ortadan kaldırmak olarak sıralanıyor. Bunun yanında Kanada Kazı’nı (Branta canadensis) uzaklaştırmak için kimyasal sipreyler, gürültü çıkarıcı aletler ve lazer tabancalarının kullanılabileceği belirtiliyor.

Amerika’da bu kazalara konu olan türlerin %90’ı koruma altında olan türler. FAA’ya göre genellikle göçmen olarak yaşayan Kanada Kazı’nın yerleşik popülasyonları son 20 yılda sayılarını 4’e katlamış.

Türkiye’de de hava alanlarında uzmanlardan ekipler oluşturarak her türlü vaka uluslararası süreçlere göre takip edilmeli, raporlar standart bir şekilde tutularak ilgili birimlere bildirilmelidir. Her bir hava alanında sorunun kapsamı belirlenmeli, ardından çözüm önerileri masaya yatırılmalıdır.

Kaynak: http://travel.usatoday.com/flights/story/2012-08-23/Report-Bird-strike-data-for-planes-is-skimpy/57257818/1?goback=%2Egde_2119807_member_153323659

http://www.cozumekoloji.com/index.php/blog/118-ucak-kus-carp-smalar-n-uzmanlar-degerlendirerek-her-tuerlue-vaka-raporlanmal

Fotoğraf: murat çalışkan