Açıklama :
\"Jynx torquilla - Wryneck - Boyunçeviren\" Ağaçkakan ailesi içinde yer alır. Ağaçkakandan çok bir ötücüye benzer. Göçmen tek ağaçkakandır. Latince adını mitolojik bir öyküden, Türkçe adını boynunu 180 derecenin üstünde çevire bilmesinden almaktadır.
Tanımı :
Habiatı :
Orman açıklıkları barındıran yaprak döken ormanlar ve ağaçlı açık arazilerde bulunur. Göç sırasında çok değişik alanlarda görülebilir.Bazen az ya da hiç ağaç olmayan alanlarda, kuru, yarı çöllük zayıf makiliklerde geçici barınır. Kışlayan bireylerin geniş yapraklı çalılık ve makilik bitki örtüsü seçmesi normaldir.
Yayılışı :
Ülkemizde çok küçük sayılarla da olsa Orta Toroslar\'da üreyen bireylerin yayılım gösterdiği alanlar mevcuttur.
Beslenme :
Sıkça zeminde beslenir. Başlıca avları karıncalar ve diğer böceklerdir. Özellikle karınca yuvalarının başında onu beslenirken görebilirsiniz.
Biyolojisi :
Gagası kısa ve sivri, başı yuvarlaktır. Gövdesinde kahverengi benekler ve enine çizgiler vardır.Sırtı gri, kahverengi ve kirli sarı renklerde sık desenlidir, sırtının ortasında uzun ve koyu renk bir çizgi vardır. Alt tarafı ince çizgili, boğazı altın rengi-kremdir. Ağaçkakan ailesinde ağaçkabuğu rengi tüylere sahip yegane türdür. Kuyruğu uzun, geniş ve sık çizgilidir.
Ağaçkakan türü, boyunçevirenler haricinde her yıl yeni bir yuva yaparlar. Boyunçeviren eşleri birlikte seçtikleri diğer ağaçkakan türlerinin boş yuvalarına, içlerindeki malzemeleri atarak yerleşirler. Hatta yuva sahipliyse, içerisindeki sahiplerini, yumurtaları ile birlikte dışarı attıkları görülebilir, bu konuda kendi türlerini de sakınmazlar.
Yumurtaları beyazdır.
Göçü :
Avrupa\'nın ılıman bölgeleri ve Asya\'da ürer ve yaşar. Göçmendir, tropikal Afrika ve güney Asya\'da kışı geçirir. Açık ormanlık bölge ve meyve bahçelerinin bir kuşudur. Göç sırasında sık sık karıncaları ararken kumlu alanlarda görülür. Ülkemizde sadece göç sırasında görülür. En erken delice doğanları andıran bölge savunma ötüşlerini gerçekleştirdikleri ilkbaharda görülebilirler.
Popülasyonu:
Ülkemizde göç dönemlerinden elde edilen sayılar 100-1000 çift olarak düşünülse de, tüm Avrupa popülasyonu 200 bin üzerinde olmalıdır.
Davranışları :
Kendisinden oldukça küçük olan tırmasık kuşları gibi ağaçlara tırmanır. Vertikal ağaçlara tırmanmazlar ve onları taktaklamazlar,ama bazen onlara sıkıca tutunurlar. Uçuşu diğer ağaçkakanlar kadar dalgalı değildir. Ötücüler gibi dallara tüner. Yerde kuyruğunu kaldırıp zıplayarak ilerler. Boyunçevirenler sıkıştırıldıklarında kendilerine has bir korunma yöntemine başvururlar. Önce kuyruk tüylerini aralayarak boynunu uzatırlar ve baş tüylerini yukarı doğru kısa bir ibik halinde kaldırırlar ,sonra başlarını ve boyunlarını döndürerek yana yatırırlar ve aniden başlarını geri çekerek yılan taklidi yaparlar. Çoğunlukla yerde avlanırken ürkütüldüğünde, alelacele bir ağaca doğru uçarak bir dalın üzerine yatar, çok iyi kamufle olur ve deyim yerindeyse buhar olur, kaybolur.
Aynı zamanda bir yılan gibi de tıslayabilir. Ancak bu yılan taklidinin,yuva düşmanları üzerindeki etkisi halen araştırılmaktadır.
Yerel Adlar :
Ses-Ötüşü :
Küçük ağaçkakan, kerkenez ve sıvacıya benzeyen sesi; gür, tiz, yayvan ve birbirine bağlı kiyv\", \"kii-kii-kii-kii-kii\" hecesinin tekrarından oluşur. bu ses yumuşak ve genizden gelen kişnemeyi andıran bir sestir. tehdit altında olduğunu hisstettiğinde yılan gibi de tıslayabilir.
Kaynaklar
Kuş Gözlemcisinin Cep Kitabı
Türkiye ve Avrupanın Kuşları
http://thenaturalstone.blogspot.com/search?q=Jynx+torquilla
http://blx1.bto.org/birdfacts/results/bob8480.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Eurasian_Wryneck
Kuş Gözemcisinin Cep Kitabı Avrupa\'nın Kuşları, Peter Hayman ve Rob Hume, Çeviri: Beyser Semizoğlu, 2005, Kuş Araştırmaları Derneği Yayınları, sy.161 ISBN 9750027000
Enzyklopaedie der Brutvögel Europas (Çeviri:Emine Nurhan Tekin )