Çakır genus accipiter familyasının en iri üyesidir. Kısa geniş kanatları ve uzun kuyruğu üreme ve yaşam alanı olan ormanlık arazide ağaçların arasında manevra yapmasına olanak sağlar, tıpkı atmaca gibi. Üstü mavi-gri, altı gri şeritlidir ve gri kuyruğunda geniş şeritler bulunur. Atmacaya nazaran daha az kanat çırparak uçar, süzülürken irtifa kaybetmez, daha uzun ve sivri kanat uçları vardır, kuyruk uç kenarları yuvarlak ve kuyruk dibi daha geniştir. Geniş ve beyazımsı kaşları ve portakal sarısı gözleriyle çok ürkütücüdür.Göz rengi gençlerde parlak sarıdır.Erişkinlerin göz rengi portakal renginden kırmızı tonlara doğru koyulaşır. Erkek gözünün arkasındaki siyah leke sayesinde daha da ürkütücü bir görünümdedir. Gaganın tabanındaki et yeşilimsi-sarı ve ayakları sarıdır. Dişi erkekten biraz daha kahverengi tonlardadır. Çok daha iri olan dişisi ufak bir erkekten 1kg daha ağır olabilir. Bu durum erkeklerinin dişi atmaca ile karıştırılmalarına sebep olabilir. Bacakları Atmacanınkilere göre daha güçlü ,çıplak ve sarı renklidir.Uzun kuyruğunda dört tane kalın bant vardır.Tünerken kanatları ancak kuyruğunun yarısına ulaşır. Gençlerinin üstleri daha donuk kahverengi altları ise yağmur damlası şeklinde noktalarla kaplıdır, gözleri yeşile çalar. Yavaş ve aralıklı kanat çırpışları ve düz süzülmeleri tipik uçuş şeklidir..

Çakır, atmaca ile karistirilabilir. Cakirin govdesi daha iridir, ozellikle govdenin alt kismi daha güçlü bir yapi gosterir. Çakırın boynu daha uzun ve gagasi da atmacaya gore daha iri ve guclu bir yapiya sahiptir. Genc cakirin govde cizgileri kanattaki cizgilerin aksine, dikine bir goruntu verir. Yetiskin cakirda ise bu cizgiler kanat cizgileri ile paralel goruntu olusturarak yataylasir. Atmacaya nazaran daha az ve daha yavas kanat çırparak uçar, süzülürken irtifa kaybetmez, daha uzun ve sivri kanat uçları vardır, kuyruk uç kenarları yuvarlak ve kuyruk dibi daha geniştir.

Tarlalara yakın olan ormanlarda, koruluklarda da görülür. Ovalık bölgeleri dağlık bölgelere tercih ederler.

Ülkemizde yerli olarak Orta anadolu, Marmara, Ege ve Karadeniz bölgesinde bulunur.

Orta boy kuşlardan yaban kazına kadar ve yırtıcılar da dahil olmak üzere her tür kuşu avlayabilirler. Tavşan ve sincap gibi memeliler de av listelerinin başlarında yer alır. Leş ve sürüngenlerle ilgilenmezler. «Gündüz - yırtıcıları» (Accipiter) takımı kuşlarının özellikle kuşlarla beslendiklerini gördük. Fakat çakır kuşu bu kaideye uymaz. Orman tavuğu gibi bazı iri kuşlara sataşırsa da, bazı memeliler, örneğin tavşanlar ve sincaplarla akrabaları yiyecek listesinde daha geniş yer tutar. Çakır kuşu nun iştahıyla saldırganlığı anlatıla anlatıla bitmez: Tavukları ta kümeslerinin içine kadar kovaladığı görülmüştür. Hızları sayesinde çok kere canlarını kurtaran tavşanlar, dikenli bir çalının içine dalarak çakır kuşu nun pençesinden kurtulmaya çalışırlar.

Çakırlar bir ömür boyu beraber olurlar ancak eşlerden birisi öldüğü zaman diğer kuş yeni bir eş arayışına girer. Mart ve Nisan aylarında üreme bölgelerine dönüp Nisan ve Mayıs aylarında kuluçkaya yatarlar. Yuva erkek tarafından ve ağaçların üst kısımlarına dal parçalarının üstüne ağaç kabuklarının kaplanmasıyla yapılır. Erkeklerin yaptığı yuvaların çoğu gibi bu yuva da düzensiz bir yapıdır.Yuvaları yaklaşık bir metre çapında ve yarım metreden bir metreye kadar kalınlıktadır. Yumurtaları 60gr civarında, pürüzsüz, mat ve mavi-beyaz renktedir. Kuluçkaya yalnız dişi yatar ve yumurtadan çıkan yavrular erkeğin getirdiği besinlerle dişi tarafından beslenir ama daha sonra yavrular her iki eş tarafından da beslenirler. Yavrular 35 gün kadar sonra yuvayı terkedip bir 10 gün daha uçmaya çalışırlar ve yaklaşık 70 gün kadar ebebeynleri tarafından beslenirler ve 1 sene kadar ebeveynlerinle aynı bölgeyi paylaşabilirler. Çakır, insanlar dahil bölgesine tecavüz eden her canlıya acımasızca saldırabilir.

Ebeveynlerinin bölgesini terk etmek zorunda kalan gençlerin dışında genelde yerleşik kuşlardır. Asya’nın kuzeyi ve Kanada’da yaşayan Çakırlar kışı daha güneyde geçirmek üzere göç edebilirler

Dünya nüfüsunun 1 ila 10 milyon birey arasında olduğu tahmin edilmektedir.

Avlanması ağaçta iyice gizlenmiş bir şekilde tüneyerek bekleme şeklindedir . Avlanma tarzı atmacanınki gibidir. Sürpriz baskınlarla avlarını hazırlıksız yakalarlar. Kargagillerin ürktüğü tek gündüz yırtıcısıdır zira onları da avlar. Avlanırken atmaca gibi sürpriz baskınlar düzenleyip kısa takiplere girebilirler veya gökdoğan gibi avlarına yukarıdan dalabilirler.. Genelde pek kendini göstermeyen bu tür üreme döneminde bu alışkanlığından vazgeçer. Havada çizdiği dairelerle kur uçuşu görülmeye değerdir. Çakır kuşu, yuvasına yaklaşan insanlara da şiddetle saldırması bakımından atmacaların arasında tektir. Güçlü kartal bile yuvası yakınlarında insanlarla karşılaşınca böylesine bir öfke göstermez. Çakır kuşu nun avlanma usulü gerçek doğanların şimşek hızından yoksundur. Fakat usta bir avcı olduğundan bazen insanlar hesabına tavşan ve ormantavuğu avlamaya alıştırılır.

Diğer ismi büyük atmacadır. Çakır doğan http://www.kazimcapaci.com/kusadlari.htm

Üreme döneminin dışında genellikle sessizdir.Sesi genellikle şafak vakti duyulur Atmacanın sesinden daha yüksektir. Tiz bir sesi vardır ke-ke-ke ve kuek-kuek-kuek. Dişinin çok keskin bir haykırışı vardır hi-aa

Collins Bird Guide http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Accipiter_gentilis.html http://en.wikipedia.org http://www.iucnredlist.org http://www.garden-birds.co.uk www.kusbank.org