Açıklama :
Sülüngillerin en irisidir.
Boylari 60 cm. civarinda, görüntü olarak bir hindi büyüklüğündedir.
Tüylerinde kül rengi hakimdir.
Başı irice, alın ve yanakları krem rengi, tepe ve ense külrengidir.
Gerdan gri beyazdir.
Gaga dibinde başlayan ve gerdanın iki yanında boyna inen koyu gri bir leke vardir.
Kursak kısmı, sırtı ve karnı koyu gridir.
Kursak kısmında enine koyu renk hareler bulunur.
Sırtında ve karnında ise boyuna soluk renk lekeler vardir.
Kanatların saklandığı gövde yan tüyleri ise açık kül rengi, üzerleri kahverengi lekelidir.
Kanat uçma tüyleri beyaz, uçlari üstten siyah, alttan gri renktedir.
Kuyruk koyu gri-kahverengi, kuyruk altı tüyleri beyazdır.
Uçarken gri- beyaz görünümü vardir.
Gaga iri, üst gaganin ucu hafif asagi kivriktir.
Gaga boynuz rengi, ayaklar donuk kirli saridir.
Erkek ve dişi ayni görünümdedir.
Erkeklerin ayaklarinda mahmuz bulunur.
Tanımı :
Habiatı :
Dagların yüksek kayalıklarında, orman sınırı üzerinde, 1800-4000 m, arasindaki yükseklikte, genellikle 2400 m. seviyelerinde yaşarlar.
Sarp kayalık ve yamaçlarda kar örtüsünün olmadığı yosun ve bitki olan yerlerde bulunurlar. Kış aylarında orman sınırına yakin bodur ardıçların ve çalıların bulundugu alanlara inerler. Orman içlerine girmezler.
Yuvalari sarp yerlerde bir kaya veya tas çıkıntısı altına yaparlar.
Yayılışı :
Yurdumuzda Doğu Karadeniz, OrtaToroslar, Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu\'da bulunurlar.
Türkiye dışında Ermenistan, Kuzey İran, Azerbaycan ve Gürcistanda bulunduğu bilinmektedir.
Beslenme :
Taze otlar, yosunlar, tohumlar ve böceklerle beslenir.
Biyolojisi :
Yuvaları sarp yerlerde bir kaya veya tas çıkıntısı altına yaparlar.
Toprak üzerinde kenarlara bir iki çöp ve yosun koyarak yaptığı basit yuvaya dişi 10-18 yeşilimsi renkte yumurta yumurtlar.
Kuluçka süresi 28 gündür.
Kuluçkada dişi yatar, erkek çevrede nöbet tutar.
Monogamdırlar.
Kuluçkadan 10-15 yavru çıkmasına rağmen ancak bir kaçı erginleşebilir.
Göçü :
Popülasyonu:
IUCN Red List Category : Least Concern
Tehlike altinda olmayan tur olarak degerlendirilmis.
Bir turun tehlike altinda sayilmasi icin, turun son 3 senedeki ureme hizinin %10\'un altina dusmus olmasi ve olgun birey populasyonunun 10,000 bireyin altina inmis olmasi kriterlerine bakilmaktadir.
Urkeklik icin populasyon tahmini; 10.000-50.000 olgun birey olarak tahmin edilmektedir.
http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=133
Davranışları :
Kanatlari kisa ve küt olmasina ragmen büyük bir patirti ile firlar ve vadilerden asagi çok süratle süzülerek uçar.
Kalkarken sert bir \"tçok- tçok- tçok\" sesi ve uçarken isligi andiran bir ses çikarir.
Yemlenir ve eselenirken tehlikeyi haber vermek için hindi gibi \"glu- glu\" sesleri çikarir.
Çok hizli yürürler.
Yerel Adlar :
Ses-Ötüşü :
Kalkarken sert bir \"tçok- tçok- tçok\" sesi ve uçarken ıslıgı andıran bir ses çıkarır.
Yemlenir ve eşelenirken tehlikeyi haber vermek için hindi gibi \"glu- glu\" sesleri çikarir.
Kaynaklar
1-:Wikipedia, the free encyclopedia
2-: Sürdürülebilir Avcilik Için Temel Egitim Kitabi (T.C. Orman Bakanligi Milli Parklar ve Av-Yaban Hayati Genel Müdürlügü)
3-:Worldbirdinfo.net
4-:Red Book of Armenia