Sınıf: Aves (Kuşlar) Takım: Galliformes (Tavuksular) Familya: Phasianidae (Sülüngiller) Cins: Ammoperdix (Kum kekliği) Gould, 1851 Ülkemizin güneydoğusunda üreyen ve Türkiye’nin yerli kuşlarından biri olan, bu keklik türünün bilimsel adı “Ammoperdix griseogularis”dir. Bilimsel sınıflandırmada, Galliformes (Tavuksular) takımında, Phasianidae (Sülüngiller) ailesinde yer alır. Belirgin bir şekilde, Alectoris cinsi kekliklerden daha küçük, fakat Bıldırcın’dan (Coturnix coturnix) daha iri bir kum kekliği türüdür. Kum keklikleri küçük, kısa kuyruklu ve toparlak görünümlü av kuşlarıdır. Çoğunlukla daha dik bir duruş sergiledikleri gibi öterken daha uzun boyunlu ve tehlike anında da daha ince olurlar. Yan kuyruk tüyleri, parlak kırmızı-kahverengi olup uçuş esnasında daha belirgindir. Ayak bileklerinde mahmuza benzer çıkıntı yoktur. Bir diğer kum kekliği türü olan “Ammoperdix heyi”ye benzer. Fakat A. griseogularis’in erkek bireylerinin baş kısmındaki tüy desenleri A.heyi’ye göre daha göz alıcıdır. A.griseogularis’in erkek bireylerinin başı gridir, fakat alından enseye doğru incelen siyah bir bant ile gözünün arkasında beyaz, elmas biçiminde bir bant uzanır. Gri renkli boynun, yan kısımlarında beyaz benekler bulunur. Yanak ve boğaz kısımları da gridir. Göğüs ve kuyrukaltı kısımları devetüyü renginde olup karın kısmı krem rengindedir. Kanatlarında 5-6 adet kavisli siyah, pembe-kestane tonlarında bant vardır. Dişi ve erkek bireyler birbirinden farklıdır. Dişileri erkeğinden daha soluk renklidir ve A.heyi’nin dişi bireylerine çok benzer. Görünürde genç bireyler genellikle yetişkinlere benzer. Fakat baş kısımdaki tüy desenleri az belirgindir.

A.heyi gibi dağ çöllerinde, kayalık yamaçlarda, vadilerde ve kıraç arazilerde yaşamını sürdürür. Bazen 2000 m. rakımlı yerlerde de görülebilir.

Türkiye’nin güneydoğusu, Mısır, İsrail, Suriye, Irak, İran, Afganistan, Kazakistan, Pakistan, Hindistan, Tacikistan, Özbekistan ve Rusya’ya kadar, yaklaşık 1.000.000-10.000.000 km² ‘lik geniş bir alanda yayılış gösterir. Dilimizdeki diğer yerel adları: Çöl Kekliği, Bayağı Kum Kekliği, Jet Keklik, Susik TRAKUS.ORG FOTOĞRAF BİLGİLERİNE GÖRE GÖZLEMLENDİĞİ YERLER: Güney Doğu; Malatya, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt

Her şeyi yiyen (omnivorous) bir keklik türüdür. Yaşadığı yere uygun bitkilerin tohumları (özellikle çayır bitkilerinin tohumları) ve yeşil kısımları ile karıncalar (Formicidae), kın kanatlılar (Coleoptera) ve sinekler (Diptera) gibi bazı böcek türleri besinleri arasında yer alır. Hindistan’daki bireylerin midesinde Baklagiller (Fabaceae) ailesinden “Trigonella occulta” yaprakları bulunmuştur.

Boyu 22-25 cm ve kanat açıklığı 40-42 cm olan bu keklik türünün kuluçka dönemine ilişkin kesin bir kayıt yok ama tahminen 21 günden fazla, yaklaşık olarak 25-27 gündür. Bir defada 6-10 yumurta bırakır. Yuvasını genellikle kazıyarak zeminde yapar. Eğimli bir arazide bulunan bir yuvanın (Ticehurst et al. 1922) yaklaşık 70 cm derinlikte olduğu tespit edilmiştir. Kazıyarak yaptığı yuvasını küçük bitki parçaları ile kaplar. Yuva için suya erişebilecekleri araziyi tercih ederler.

Araştırılıyor.

IUCN ölçütlerine göre yaklaşık olarak 2000-4100 bireylik geniş bir popülasyona sahiptir. IUCN Kırmızı Liste tehdit durumu, yok olma riskini değerlendirir. Yaygın bulunan türler (LC: Least Concern) kategorisinde yer alır.

Rahatsız edilince uçmaktan daha çok, fevkalade çevik bir hareketle koşarak kaçmayı tercih eder. Eğer gerekirse, kısa mesafe uçar. Uçuşu Bıldırcın’a benzer. Dar kanatları ile havalandığı anda ıslığa benzer kendine özgü bir ses çıkarır. Üreme döneminden sonra küçük sürüler oluşturur, fakat çoğunlukla çift olarak yaşarlar.

Diğer dillerdeki adları: İngilizce; See-see Partridge, Almanca; Persisches Wüstenhuhn, Fransızca; Perdrix si-si.

Ötüşü, ardı ardına ıslık gibi ‘hoit, hoit, hoit, …’dir. Uzaktan Benekli Sutavuğu’nu (Porzana porzana) andırır. Arazide, görülmeden önce çoğunlukla sesi duyulur. Ötüşü; http://www.oiseaux.net/birds/sand.partridge.html

Collins Bird Guide, Lars Svensson & Peter J.Grant, Sayfa:108-109 Birds of the Mediterranean, Paul Sterry, Sayfa:62 Türkiye Kuş Haritası,Prof.Dr.İlhami Kiziroğlu,Atlas Harita Dizisi 6 The Complete Birds of Western Palearctic, Cramp\'s, Oxford Uni. 1998 http://www.iucnredlist.org http://tr.wikipedia.org http://en.wikipedia.org http://www.bsc-eoc.org http://www.worldwildlife.org http://www.trakus.org