Açıklama :
Büyük, yerde bembeyazdır.Büyük erkekler 140 santimetreden fazla büyüklükte ve 10 kgin üzerinde ağırlıkları olabilirler Erkek dişiden ufakça daha büyüktür.Erişkinler arkada gagadan göze uzanan koyu kırmızı bir maske dışında bütünüyle beyazdır, uçuşta siyah el telekleri belirir. Kabarık süs tüyleri göze çarpar. Sarı irisleri, gagası yüz derisi ve bacakları kırmızıdır. Gagası diğerlerinden uzun, leylekten kısadır. Gençlerin tüyle kaplanan bir maskesi ve kahverengimsi sarı veya tarçın rengi tüyü vardır
Tanımı :
Habiatı :
Orta ve yüksek enlemlerde üreyen ve ayak basmanın imkansız olduğu sulak ve bataklık arazilerdeki az miktarda kuru kalan alanlarda , otlak ya da kısa kamışların kapladığı göl kenarlarıyla ormanlık alanların arasında kalmış taşlık, kısa ot gruplarının oluşturduğu düzlükleri seçerler.
Üremeyen bireyler genellikle nehir ağızları, göl kenarları ya da suya yakın steplerde sezon geçirirler.
Genellikle tarım alanları haricinde bir önceki dönemde kaldıkları bölgeleri seçerler.
Diğer turna türlerinden daha sıklıkla sığ sulak çayırlarda dinlenme, dolanma adetleri vardır.
Yayılışı :
Sibirya'nın belli bölümleri,Hazar denizi kuzeyi Çin,Moğolistan, Hindistan, Pakistan.
Beslenme :
Geniş bir sucul bitki beslenme profili vardır. Ancak çoğunlukla sulak alanda başı ve boynu suda , dipteki çamurda yiyebilecek bir canlıya rastladığında bunu gagasıyla suda çırpar ve başını geriye atar şekilde hızlıca yutar.Bölgelere göre yedikleri bazen sucul canlılar, kurbağalar, küçük yılanlar ve benzerleri olmakla beraber pek çok çalışmada mide içeriği sucul bitki kökleri, yaprakları, tomurcukları ve benzerleri olmuştur.
Biyolojisi :
Yazın Rusya'nın batısında Ob Irmağı vadisinde ürüyor.Yumurtadan çıktıktan 85 gün sonra uçmaya başlar.
Göçü :
Göç sırasında oldukça yüksek irtifada uçarlar 5500metrelerde Himalayalar üzerinde uçarken gözlemlenmişlerdir.
Batı popülasyonu olarak bilinen bireyler üreme döneminde Ob-Irtysh bölgesinden Tobol ve Emba nehirlerinden Hazar ve Aral denizlerine doğru geçerler.
Doğu Sibirya'da ki( Yakutsk ) tamamıyle ayrı bir grubu oluşturan bireylerin ise kışı aşağı Yangtze- Doğu Çin'de geçirdikleri düşünülmektedir.Göç sırasında Amurland, Ussuriland, Manchuria, Transbaykalia ve Moğolistan'da da gözlemlenmişlerdir. Hindistanın ve Pakista' nın kuzey bölgelerinde kışladıklarıda bilinmektedir.
Bilinen gerçek insan nüfusunun artışıyla kışladıkları alanlar gittikçe küçülen bu türün sayısıda gittikçe hızlı bir oranda düşüş göstermektedir.
Popülasyonu:
Türkiye için rastlantısal bir tür olan Ak Turna'nın Türkiye'ye yakın olan en yakın batı popülasyonu, yazın Rusya'nın batısında Ob Irmağı vadisinde ürüyor ve kışı İran'ın Hazar Denizi kıısında ve kuzey Hindistan'da geçiriyor.
Türkiye için bilinen tek kayıt 1996 yılında Sinop'ta bulunan ve Rısya'daki Oka turna üretme istasyonundan kaçtığı anlaşılan bir bireye ait. Dünya popülasyonu 3000 birey civarında olan Ak Turna IUCN kriterlerine Türkiye'de görülen diğer Turna türlerinden farklı olarak, nesli kritik düzeyde tehlike altındaki türler arasında yer alıyor.
Davranışları :
Üreme döneminde bireyler, çirtler ve ya grublar halinde sergiledikleri kur davranışı ise turnaların en karakteristlik özellikleri arasında yer alıyor. Bu kur davranışı, içeriği ahenkli estetik figürler nedeniyle 'turna dansı" olarak adlandırılıyor. Birbiri etrafında dönme, uyumlu dairesel veya zikzak yürüyüş, sıçrama, kanat vuruşu,hareketsiz kalma, gagalarını eğerek yerden aldıkları çalı-çırpıyı havaya atma gibi karışık bir seri hareketten oluşan bu dansla turnalar, kendilerini eşlerine beğendirmek ve üreme alanını korumaya amaçlarlar.
Oldukça çekingen bir yaradılışı vardır.
Yerel Adlar :
Ses-Ötüşü :
Daha az ötüşlü bir tür olsada Sesi turnadan daha melodik ve yumuşaktır. Alarm ötüşü dolgun bir ' krrouum ' ya da ' tuuurr ' olup, uçuş sırasında melodik bir ' koonk- koonk ' sesi duyulur.
Kaynaklar
1-National Geographic Türkiye dergisinin Nisan 2004 tarihli sayısı
2-Türkiye ve Avrupa'nın Kuşları El Kitabı
3-http://www.4panda.com/special/bird/bird/siberian-white-crane.htm
4- The Birds of the Western Palearctic.