Açıklama :
Türkiyedeki en yaygın ebabildir.
Türkiyede görülen bütün kırlangıçlardan uzun ve kavislikanatları, kısa kuyruğu ve koyu renkli gövdesi ile ayrılır. Benzer görünmüş olsalar da kırlangıç türünden değildirler.
Tüyler yeniyken kirli siyahtır. Ancak tüğler yıprandılça daha kahverengi ve parlak olabilir. Renklerin nasıl göründüğü ışık koşullarına bağlıdır. Boğazı beyazımsıdır, gencinin boğazı erişkinden açık renklidir. Genci daha kahverengidir, boğaz lekesi, tüylerinin kenarları ve teleklerinin ucu açıktır. Kanat üstünde kontrast yoktur, ancak alt tarafına içteki kanat teleklerinin kanat örtüleri ve gövdesinden daha açık olduğu seçilir.
Ebabilleri diğer kuşlardan özel kılan şey neredeyse tüm ihtiyaçlarını havada gidermeleridir. Uçarken uyurlar, yer ve içerler, oyun oynarlar, eş seçer ve kur yaparlar. Ayrıca ağızlarıyla su fışkırtıp serinledikleri de kayıtlanmıştır. Havada en uzun kalan kuşlardır. Ayaklarını kısa ve zayıf olması nedeniyle olağanüstü bir durum dışında yere konmazlar. Ayaklarının üstünde diğer kuşlar gibi dik bir şekilde duramazlar. Sadece üreme döneminde yuvalarına girerler. Ayrıca en hızlı uçan kuşlardan birisidir.
Düşmanı pek yoktur. Delice doğanlar ve bir kaç atik avlanan memeli nadiren de olsa ebabilleri avlar. Ayrıca yağmurlu havalarda alçaktan uçmaları nedeniyle araçlara çarparak da hayatını kaybeden ebabil kayıtları mevcuttur.
Tanımı :
Büyük bir ebabildir. Uzun kuyrukludur. Kuyruk çatalı derindir. Kanatlar kavisli ve sivri uçludur. El telekleri uzun, kol telekleri kısadır. Giysi kahverengimsi siyahtır. Boğazdaki beyaz lekenin büyüklüğü oldukça değişkendir. Bazen seçilemeyecek kadar küçük olabilir. Üstte kontrast yoktur, ancak kanat altında içteki örtü tüyleri daha koyudur. Genç daha koyu renkte, boğaz daha beyaz, örtü tüylerinin ucu ince beyaz desenlidir.
Boz ebabil ile karıştırılabilir; renk tonu, boğaz lekesi, baş deseni bulunmaması, kanat üstünde kontrast olmaması ile ondan ayrılır.
Kısa bir süre hızlı kanat vuruşları ardından bir süre hareketsiz süzülerek, çok yüksek çığlıklarla, gruplar halinde hızlı manevralarla uçar.
Habiatı :
Sulak alanlar, açık araziler ve yerleşimlerin üzerinden uçarak beslenir.
Kayalık yarlar ve yapılardaki oyuklara yuva yaparlar. Yuvaları 4.5 metreden yüksekte olur. Uçmaları için belirli bir yükseklikten havalanmaları gerekir. Küçük yerleşimlerde bolca görülür.
Yayılışı :
Dünyada tüm Avrupa kıtasında, kuzey Asya\'da ve Afrika\'da görülür. Ülkemizin ise tüm illerinde yaz aylarında üreme sırasında görülür. Güney Asya, Avusturalya ve Amerika kıtasında bulunmaz.
Beslenme :
Uçuşu sırasında 12mm\'ye kadar olan sinek ve böcekler ile beslenir. Yavru besleyen çiftler günlük yaklaşık 50 gramlık avlanırlar.
Hava durumunun kötüleşmesi durumda besin kaynağı olan sinek ve böceklerin tekrar gün yüzüne çıkmasını beklerken yarı kış uykusu durumuna girer. Bu dönemde az enerji harcarlar. 108 saat aç ayakta kalabilen ebabil kaydı vardır. Yavrular ise 10 gün aç kalabilirler.
Biyolojisi :
Mayıs ayında ürerler, yılda 1 kez yumurtlar. Yumurta ağırlığı 3.5gramdır ve beyaz renktedir.
2 ila 4 adet arasında yumurta bırakılır.
Kuluçka süresi 19 - 20 gündür. Dişi ve erkek birey kuluçkaya sırayla yatarlar.
Tüylenme dönemi yaklaşık 35 - 56 gündür.
Yavru bireyler kanat uzunluğu 16cm uzunluğuna eriştiğinde uçmaya hazır olurlar. Bu da yaklaşık 40günlük bir süredir.
Ortalama yaşam süresi 7 yıldır. 21 yaşında bir ebabil kaydı da girilmiştir. Ebabiller yaşamları boyunca 4 veya 5 kez ürerler. Ayrıca tek eşlidirler. Çiftler her yıl aynı yuvaya dönerler. Eşler birisinin dönmemesi üzerine farklı eş seçimine gidilir.
Göçü :
Ülkemize Afrikadan göç eder. Nisan ayında üremek için ülkemize gelir, Ağustos sonlarına doğru yavruları uçurduktan sonra tekrar Afrika\'ya kışı geçirmek için dönerler.
Trabzon\'da kışlama kaydı görülmüştür. ( Veysel Kahraman\'ın gözleminden)
Popülasyonu:
Ebabiller, Dünyadaki yaygın kuş türlerindendir. Nesli tehlike altında olmayan kuşlardandır.
Davranışları :
Ebabillerin bacakları çok kısadır. Bu nedenle hiçbir zaman yere konmaz fakat sivri tırnaklarıyla yarların ve binaların dik duvarlarına rahatça tutunurlar. Olağan dışı bir durumda yere konarlarsa tekrar uçmaları için yüksek bir yerden bırakılması gerekir. Bu nedenle olacak yuvaları en az 4-5 metre yükseklikte olur.
Hem gündüz hem de gece havada kalırlar. Uçarken uyurlar, yerler ve içerler. Eş seçme ve kur halide uçuşu sırasında olur. Yuvalarında sadece üreme döneminde uyurlar.
Uçuşu hızlı ve atılgandır; ani manevralar yapar, bolca süzülür. Avrupa\'nın en hızlı uçan kuşlarından birisidir. Kolonilerinde üyelerle birlikte saatte 240km/saat hıza ulaşırlar. Yılda ortalama 190 bin km uçtukları söylenir.
Ebabillerin gürültülü akşam uçuşları özellikle gençlerin uçmaya başladıkları zaman göz
kamaştırıcıdır.
Yerel Adlar :
Ebabil\" Arapça bir kelime . Kuranda Fil suresinde ismi geçiyor. Kâbe\'yi yikmak üzere büyük bir orduyla gelen Yemen valisi Ebrehe\'nin ordusuna saldiran kuşlar olarak bilinmektedir.
Türkçe daha çok \"Dağ Kırlangıcı\" veya \"Sağan\" adıyla biliniyorlar.
Bu ise \"Karasağan\".
Çok az kullandıkları ve oldukça küçük olan ayakları nedeniyle Latince adı Apus olmuş.
Yani A+pedes (poda)= ayaksızlar.
Cok iyi ucucular, uyurken bile uçtukları kaydedilmiş kitaplarda.
(rousettus )
http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl15@d&idx=4031
ababil, dağ kırlangıcı, ebebin - Kazım Çapacı
Ses-Ötüşü :
Sesi cırtlak ve tiz bir çığlıktır; sriii.
Gruplar oluşturur, devamlı öterek birbirlerini kovalarlar.
Kaynaklar
1) Türkiye ve Avrupa\' nın Kuşlar, ISBN 9759409828
2) http://www.garden-birds.co.uk/birds/swift.htm
3) http://www.commonswift.org
4) Türkiye ve Ortadoğu\'nun Kuşları , ISBN 978-605-60487-0-8
5) http://en.wikipedia.org/wiki/Common_Swift
6 ) Kur\'An ve İslam Tarihi
7) http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=gozlem&islem=oku&detay=2008
8) Trakuş - Türkiye\'nin Kuşları : İşbankası Kültür Yayınları