Ülkemizin güneydoğusunda üreyen ve Türkiye’nin göçmen kuşlarından biri olan, bu serçe türünün bilimsel adı “Petronia xanthocollis”dir. Bilimsel sınıflandırmada, Passeriformes (Ötücü Kuşlar) takımında, Passeridae (Serçegiller) ailesinde yer alır. Ev Serçesi (Passer domesticus)’nden biraz daha küçük ve ince yapılıdır. Kahverengi-gri tonlarında bir serçe türü olan Petronia xanthocollis’in karın kısmı soluk beyazdır. Kanatlarındaki iki beyaz bant ile kolayca tanınır. Uzun ve sağlam yapılı, konik ve sivri bir gagaya sahiptir. Gagasının büyüklüğü, başının üst kısmındaki tüyleri hareket ettirmesiyle daha bir göze çarpar. Kuyruğu kare şeklinde sonlanır ve uzuncadır. Ayakları gridir. Petronia xanthocollis’in erkek bireylerinin kanatlarındaki küçük kol örtüleri kestane renginde olup, boğazında sarı bir gerdan göze çarpar. Üreme döneminde gagaları sarıdan siyaha dönüşür. Dişi bireyler daha donuk renklidir ve sarı gerdan dişi bireylerde görülmez.

Ağaçlık, ormanlık araziler ve dikenli çalılık araziler yaşam alanlarıdır. Ayrıca koruluklarda, badem, zeytin ve hurma ağaçlarından oluşan tarım alanlarında da görülür.

Türkiye’nin güneydoğusu ile Irak, İran, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Afganistan, Pakistan, Nepal, Hindistan ve Sri Lanka’ya kadar Güney Asya’da yayılış gösterir. Bahreyn, İsrail, Kuveyt ve Lübnan’da vagranttır. IUCN kriterlerine göre yaklaşık 20.000 km² ‘den az bir alanda yayılış gösterir. Alttürleri olan Petronia xanthocollis transfuga (Küçük Kaya Serçesi) Türkiye’nin güneydoğusu ile Irak, İran’ın güneyi, Pakistan’ın güneyi ve Hindistan’ın kuzeybatısında; Petronia xanthocollis xanthocollis ise Nepal’in güneyi ile Hindistan’ın güneyinde yayılış gösterir ve Sri Lanka’da vagranttır. Dilimizdeki diğer yerel adları: Sarı Gerdanlı Serçe, Sarıgırtlak Serçe. TRAKUS.ORG FOTOĞRAF BİLGİLERİNE GÖRE GÖZLEMLENDİĞİ YERLER: 04.07.2007 Erzincan (Barbar) 19.08.2007 Şanlıurfa (cagan) 15.05.2008 Şanlıurfa (fotoemin) 21.05.2008 Gaziantep (izler) 29.05.2008 Şanlıurfa (Ayhanf) 04.06.2008 Şanlıurfa (dogansoysal)

Bitki tohumları ile böcek türleri besin yelpazesini oluşturur. Üreme döneminde zamanının çoğunu ağaçlarda yiyecek arayarak geçirir. Yılın geri kalan kısmında ise çoğunlukla serçe, ispinoz ve çinteler ile karışık büyük sürüler halinde akdarı ve süpürge darısı tarlalarında, ağaç altlarında ya da anızlı tarlalarda görülür ve tahıl bitkilerinin uç kısımlarındaki sütlü tohumları yer.

Bu serçe türü genellikle arboreal (ağaçlarda yaşayan)dir. Küçük gruplar halinde yaşar. Yavruların uçma süresi 16 gündür. Kuluçka süresi 11-13 gündür. Bir defada 5-6 yumurta bırakır. Yuvasını ağaç ya da bina kovuklarına yapar. Ağaçkakan ya da Barbet’lerin yuvalarını da kullanır. Çoğunlukla akasya, ılgın ve hurma ağaçlarında görülmüştür. Yuvası biçimsiz ve dağınıktır. Yuvalandığı kovuğu kuru ot, yün, ağaç kabuğu parçaları, ip ve benzeri malzemelerle doldurur ve tüylerle kalınca kaplar.

Türkiye’nin göçmen kuşları arasında yer alır. Hindistan’da kışlar, Mayıs’ta geri döner.

IUCN ölçütlerine göre yaklaşık olarak 1000-4000 bireylik geniş bir popülasyona sahiptir. Yaygın bulunan türler (LC: Least Concern) kategorisinde yer alır.

Uçuşu ağaç incirkuşunu andırır. Başının üst kısmındaki tüyleri yukarı kaldırır. Erkeği öterken boğazındaki sarı gerdan daha belirgindir. Tarım alanlarında ev serçesi sürülerinin arasında ve diğer tohum yiyen kuş türleri arasında görülebilir. Ağaç ve çalı yaprakları arasında kıpırdamadan gizlenir ve zor seçilir.

İngilizce’de Chestnut-shouldered Petronia, Chestnut-shouldered Sparrow, Yellow-throated Sparrow; Almanca’da Gelbkehlsperling; Fransızca’da Moineau à gorge jaune.

Ev Serçesi’nin sesine benzer. Ötüşü tiz bir “chiah”tır (Kırmızı Gagalı Dağkargası’nın ötüşü gibi). Ayrıca monoton ve tekrarlı “cheep cheep”

Collins Bird Guide Sayfa:344-345 Türkiye Kuş Haritası,Prof.Dr.İlhami Kiziroğlu,Atlas Harita Dizisi 7 http://tr.wikipedia.org http://en.wikipedia.org http://www.mangoverde.com http://www.globaltwitcher.com http://biow.tubitak.gov.tr http://speciesguide.delhibird.net